“Oʻzbekiston tarixi” fanidan

3-bosqich 
Yakuniy 
(10 min.)
3.1.Seminar mashg’ulotini yakunlaydi, savollar 
bo’yicha xulosalar chiqaradi, munzara ishtirokchilarini 
baholaydi. 
3.2.Mustaqil ish uchun vazifa beradi. 
3.1.Eshitadilar. 
Xulosalarni yozib 
oladilar. 
3.2.Topshiriqni 
yozib oladilar. 
 
Munozara oldidan talabalar uchun tarqatma materiallar 
Vatanimiz xududida vujudga kelgan dastlabki davlatlar.
QADIMGI BAQTRIYA PODSHOLIGI 
Qadimgi Baqtriya «Avesto» da «Go’zal, tug’lari yuksak ko’tarilgan» mamlakat sifatida 
ta’riflanadi. Baqtriya haqidagi qadimgi ma’lumotlar Naqshi Rustamdagi Bexstun qoyasi va Eron 
shohlari Persepol yozuvlarida ham uchraydi. Persepolda Baqtriyaliklar 15 joyda (jumladan, idish 
ko’targan va tuya yetaklashgan xolda) tasvirlangan. Baqtriya haqida qadimgi yunon tarixchilari – 
Gekatey Gerodot, Ktesiy, Strabon, Kurtsiy Ruf, Arrian, Diador, Pliniy va boshqalar qimmatli 
ma’lumotlar qoldirganlar. Jumladan, Ktesiy Ossuriya podishosi Ninning Baqtriyaga qilgan 

---

yurishi, Baqtriya podishosi Oksiart va uning xazinasi haqida xabar beradi. Ktesiy asarlarida 
tasvirlangan xalqlar orasida Baqtriyaliklar birinchilardan bo’lib tilga olinadi. Gerodotning 
«Tarix» asarida Ahmoniylar imperiyasi tarkibiga kirgan 20 ta satraplik va 70 xalqlar orasida 
Baqtriya va baqtriyaliklar Ariananing jovohiri sifatida tariflaydi. Ko’pchilik mualiflar 
baqtriyaliklarni «jangovor», «botir», ko’p sonli halq sifatida tariflaydilar. Mamlakatda 
mastahkamligi sababli «zabt etib bo’lmaydigan» ko’plab joylar, shu jumladan, poytaxt Baqtra 
(Balx) bor edi.
Ktesiyning «Persika» asarida Baqtriyaning ko’plab qal’alari va istehkomlari haqida 
ma’lumotlar keltirilgan. Baktriya xududidan mil.avv. 1- ming yillikning 1 yarmiga oid 240 dan 
ortiq uy-qo’rg’onlar, qal’alalar va shaharlar qoldiqlar tekshirilgan. Baqtriya daryo va vohalardan 
iborat beshta viloyat ( Surxon, Balxob, Kofirnixon-Vaxsh, Panj, Ko’kcha-Qunduz)ni 
birlashtirgan.
Mil.avv. VII asrlarda qadimgi Baqtriya davlati tarkibiga Surxondaryo, Qashqadaryo, 
Zarafshon vodiylari va ularga chegaradosh viloyatlar kirgan. Bu vaqtda Baqtriya va Sug’dning 
Ko’ktepa, Afrosiyob, Qiziltepa, Uzunqir, Yerqo’rg’on SHimoliy Afg’onistonda Bolo Xisor, 
Oltindiyor kabi markaziy shaxarlari bo’lgan. Bolo Xisor o’rnida Baqtriya podsholigining 
poytaxti Baqtra shahri joylashgan. SHaharlar keng maydonlarni egalagan. Ularning qalin 
mudofa devorlari bilan o’ralgan qo’rg’on-qal’alari ham bo’lgan. 
Qadimgi Baqtriya podsholigi Ahmoniylar davlati tomonidan tugatiladi. Olimlar buni 
ko’proq Kir II ning miloddan avvalgi 545-540 yillardagi O’rta Osiyo hududlariga yurishlari bilan 
bog’laydilar.