O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi tеrmiz davlat univеrsitеti tabiiyot

 
unga qarshi tanachalar autoantitela
 
deyiladi. 
Autoantitelalar kuyganda, ba'zi qon kasalliklarda, revmatizmda hosil 
bo'lishi mumkin. 
Barcha oqsil, polisaxaridlar (ayrimlari) antigen xususiyatga ega. Antigenlar 
soni yuz minglab hisoblanadi. Organizm ularga qarshi qonda maxsus tanacha, 
oqsil tuzilishga ega bo'lgan-antitela ishlab chiqaradi, ular antigenlarni 
zararlantiradi .
Hozir antiyelalarning ximyaviy tuzulishi aniqlangan bo'lib,ular gamma-
globulin oqsilining shakilari hisoblanadi. Ular limfatik tugunlar,sulak 
bezlari,suyak ko'migida va boshqa joylarda hosil bo'ladi va qonga tushadi, 
organizmda aylanib yuradi. 
Limfositlar va monositlar ayniqsa faol ravishda antitelarni ko'p ishlab 
chiqaradi. 
Antitelalar yot zarrachalarga turli xilda ta'sir ko'rsatadi. Ba'zilari 
mikroorganizimlarni o'rab oladi, uchinchi xilari ularni buzib,eritib yuboradi. 
Bunday antitelalar presipitin lar deyiladi. Bakteriyalar erituvchilar bakteriolizin, 
toksin,ya'ni zaharni (ilon, hashorat,o'simlik ) neytrallashtiruvchi antitlalar 
antitoksin deb ataladi. Immunitet gumoral va hujayra darajasida bo'ladi.
Hujayraviy immunitetda asosiy vazifani 2ta oq qon tanachalari-monositlar 
(makrofaglar) va T-lifositlar. Ular yot zarrachalarni,yot ho'jayralarni parchalaydi.
Gumoral immunitetda antitela ishlab chiqaradigan V-limfositlar asosiy 
vazifani amalga oshiradi. 
Hozirgi immunolgiya tekshuruvlariga ko'ra «immun javob» mexanizmi 
ko'p bosqichlar bo'lib, asosan limfond to'qimalarda amalga oshiriladi. 
Organizimga tushgan antigen o'zi tushgan joy yaqinidagi limfa tugunchalarida 
tutilib qoladi va bu makrofaglar hosil bo'lishiga signal bo'lib xizmat qiladi. Limfa 
tugunning ko'rinishidir. ikkinchi usul-antitela (ziddi-zahar)hosil bo'lib, yot 
zarralarni zararsizlantirishda birmuncha mukammal usul hisoblanadi. 

---

133 
Immunitet.
Odam organizmining antitila va antitoksinlar ishlab chiqarish 
ular orqali yuqumli kasalliklarni qo`zg`atuvchi mikroblarga qarshi kurashish, 
o`zini himoya qilish xususiyati immunitet d
е
b ataladi. Immunitet 2 xil, ya'ni 
tug`ma va ortirilgan bo`ladi. Tug`ma immunitet onadan bolaga o`tadi. L
е
kin u 
doimiy bo`lmaydi va bolaning birinchi yoshidayoq o`z kuchini yo`qotadi. 
Odamning hayoti davomida ortirilgan, ya'ni uning o`z organizmida ishlab 
chiqarilgan immunitet (antit
е
la va antitoksinlar) o`z navbatida 2 xil bo`ladi: tabiiy 
vas uniy immunitet. Tabiiy immunitet odam biror yuqumli kasallik bilan 
kasallanib tuzalishi natijasida hosil bo`ladi va bir umr saqlanadi. qizmiq, chechak, 
tenki, bug'ma, ko'p yo'tal va oshqalarda shunday bo'ladi.sun'iy immunitet esa 
emlash natijasida hosil qilinadi. Palimiyelit, bug'ma,ko'k yo'tal, qoqmol,vabo, 
qora chechak va boshqalarda emlanadi. Sun'iy immunitetning faol turida bir umr 
kasal bo'lishi mumkin.