Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti jismoniy madaniyat fakulteti

 
Samarqand – 2013

---

2 
Mundarija 
Kirish
3 
I. Bob. Adabiyotlar tahlili 
5 
II. Bob. Organizmdagi energiya sarfini aniqlash usullari 
12 
2.1. Bilvosita va bevosita kalorimetriya 
12 
III. Bob. Ilmiy tadqiqot materiallari 
25 
3.1. Energiya almashinuvi va uning boshqarilishi 
25 
3.2. Jismoniy mashqlar va sport bilan shug’ullanganda energiya 
almashinuvi 
32 
Xulosalar
40 
Adabiyotlar ro’yxati
45 

---

3 
Kirish
Ishning dolzarbligi.
Energiya almashinuvi, yoki metabolizm 
jarayonida organizmda mexanik, fizikaviy, kimyoviy o’zgarishlar ro’y 
beradi, termik va elektr hodisalar paydo bo’ladi. Murakkab organik 
birikmalar parchalanganda ularda mujassamlashgan potensial energiya 
boshab chiqib, issiqlik, mexanik, elektr energiyasida aylanadi. Demak, 
metabolizm – bu organizmda yuzaga chiqadigan va uning hayotiy 
jarayonlarini amalga oshiradigan fizikaviy va kimyoviy jarayonlarning 
yig’indisidir. Metabolizm jarayonida hujayra va to’qimalarning faoliyati, 
o’sishi va rivojlanishi uchun zarur bo’lgan energiya hosil bo’ladi. Bu esa 
fiziologik tuzilmalar, hujayralar, ularning funksiyasini bajarish uchun zarur 
bo’lgan 
energiya 
ehtiyojini 
qondiradi. 
Energiya almashinuvining 
sportchilarga xos xususiyatlarini o’rganish ishning dolzarb masalasi 
hisoblanadi.