Qiziqarli kimyo

Jihoz va reaktivlar. 
Chinni likopcha Qum. Gu­
gurt. Ichimhk soda NaHCOy Shakar kukuni (ho- 
vonchada maydalangani). Etil spirti C,H5OH.
Stol ustida chinni likopcha qumi bilan turibdi. Qum “suv” bilan 
ho‘ llanib, u kon us shakliga keltinladi. Keyin qumga yonib turgan gugurt 
tutilsa u yonadi Ko‘p o‘tmay, qum ustidan “qora ilon” o'rmalab chiqadi 
va likopchada buralib aylanadi.
Bu tajribamng siri nimada?
Haqiqatdan ham likopchada qum bor edi. Qum spirt bilan ho'llanadi va 
U
konus shakliga keltinladi. Konus ichida chuqurcha qilinib, unga 2g soda va 13g 
shakar kukuni aralashmasi joylashtinladi. Keyin spirt yondiriladi. Shakar issiqlik 
ta'sirida erib qiyomga aylanadi. Soda esa parchalanib, CO, gazi chiqaradi. Natijada 
aralashma massasidan “qora ilon” o'rmalab chiqadi. Spirt qanchalikuzoqroq vonsa, 
“ ilon” shunchahk uzunroqbo'lib chiqadi.
1.3.9. F IR A V N IL O N 1