O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Konstruktlarning asosiy xarakteristikasi 

---

266 
Konstrukt bipolyarligi hamda qo‘llanilish diapazoni va individualligi bilan 
xarakterlanadi.Konstruktning bipolyarligi, uch element o‘rtasida o‘xshashlik va 
farqlarni topish yo‘li bilan olingan ikki qutbning mavjudligini ifodalaydi. 
Konstruktning qutblari individual bo‘lib, ular bir-biriga aynan antonimdek qarama-
qarshi bo‘lishi shart emas. SHunday qilib, bir shaxsdagi “beparvolik” qutbiga 
qarama-qarshi qilib “qayg‘urish”, “rahmdillik” qutblarini, boshqasida esa aynan 
“beparvolik”ka – “emotsionallik”, “zavqlanish”ni ko‘rsatish mumkin. SHaxs 
konstruktlarini 
namoyon 
etishda 
sinaluvchida 
qutblardan 
birining 
verbalizatsiyasida qiyinchilik tug‘ilishi mumkin. V.V.Stolin ta’kidlashicha, bir 
qutbli konstruktlar shuni ko‘rsatadi-ki, inson o‘z ongida boshqa bir voqea-hodisa 
tafakkur jarayonidan tashqarigachiqarib yuboradi. Dj.Kellining fikricha, bu 
yashirin konstruktlar bo‘lib, ongda namoyon bo‘lmaydi.
Qo‘llanilish diapazoni – bu ushbu konstrukt yordamida talqin etilishi mumkin 
bo‘lgan ob’ektlar. 
Individuallik shaxsning anglashi bilan bog‘liq bo‘lib, shaxs reallikning aktiv 
tadqiqotchisi sifatida tayyor bilimlarni shunchaki o‘zlashtiribgina qolmay, ularni 
tadqiq etadi, konstruktlaydi hamda gipotezalar chiqaradi. Hodisalarni effektiv 
talqin eta oladigan konstruktlar saqlani, effektiv bo‘lmaganlari esa buzilib ketadi. 
Har bir shaxs o‘zining shaxsiy, unikal konstruktini yaratadi. 
Bundan tashqari, har bir konstrukt o‘zining fokusi va maydoniga ega bo‘lib, 
uni chegarasidan tashqarida prognoz uchun ishlatish effektiv hisoblanmaydi. 
Konstrukt maydoni – inson ushbu konstrukt yordamida talqin qiladigan barcha 
voqea-hodisalardir. Fokus esa mazkur konstrukt yordamida tavsiflash effektli 
hisoblangan voqea-hodisalar bo‘lib, yanada aniq prognoz qilishga olib keladi.