Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

Sertifikatlashtirish tizimining asosiy ko„rinishi
 
Majburiy sertifikatlashtirish me‟yoriy hujjatlarning majburiy talablari 
mahsulot, jarayon, xizmatga bogiiqligini isbotlashni ta‟minlaydi. Majburiy 
talablariga xavfsizlik, insonlarning sogiigi va atrof-muhitning xavfsizligini 
himoya qilish, o„zaro almashinuv- chanligi, hamkorligi va hokazolar kiradi.
Majburiy sertifikatsiyalashtirish ro„yxatiga kiruvchi mahsulotlar turi 
1994 yil 12 avgustda 0„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
qarorining 1-nchi ilovasida tasdiqlangan. Bu qarorga qo„shimcha ravishda 
0„zbekiston standartlashtirish agentligi va Bojxona qo„mitasi tomonidan 
tasdiqlangan, hamda 2000 yil 26 fevralda 901 sonli raqam bilan Yustitsya 
Vazirligida qayd etilgan «Majburiy sertifikatsiyalashtirish ro„yxatiga 
kiruvchi mahsulotlarni 0„zbekiston Respublikasi territoriyasiga kiritish yoki 
chiqarib ketish tartibi haqidagi instruksiya» kiritildi.
Mahsulot va xizmatlarni majburiy sertifikatsiyalashtirish ishlari 
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimi doirasida 
amalga oshiriladi.
195 

---

Undan tashqari, 0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikat- 
siyalashtirish tizimida ixtiyoriy sertifikatsiyalashtirish ishlari ко„rib 
chiqilgan. Bunday sertifikatsiyalashtirish ishlari ishlab chiqaruvchilaming 
ixtiyoriy istaklari bo„yicha oikaziladi. Ixtiyoriy sertifikatsiyalashtirish 
mahsulotning raqobatbardoshligini oshiradi, mol almashinuvchanlik 
jarayonini tezlashtiradi.
Sertifikatsiyalashtirish 
tizimini 
yaratish 
maqsadi 
muvofiqlik 
sertifikatini amalga oshirish uchun o„tkazish va boshqarish qoidalarini 
belgilaydi.
Sertifikatsiyalashtirish tizimining asosiy vazifalari quyidagilardan 
iborat:
-
sertifikatsiyalashtirishda ishtirok etuvchi yaxlit hujjatlami belgilash;
-
yagona imlo va tushunchalami belgilash;
-
sertifikatsiyalashtirishni o„tkazish (sinovli sertifikatsiyalashtirishni) 
uchun sinovni olkazishdagi qoidalami belgilash;
-
davlat boshqarish idoralari bilan birga sertifikatsiyalashtirish a 
zolannmg o„zaro ta‟sirining tartibini aniqlaydi.
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimi tizim 
qoidalarinitan olgan boshqa davlat va tashkilotlarning sertifikatsi- 
yalashtirishdagi talabgorlari uchun ochiqdir.
Sertifikatsiyalashtirish 0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifika- 
tiyalashtirish tizimida belgilangan me‟yoriy hujjatlammg talablari, xizmat 
va jarayonlar hamda mahsulotlarning muvofiqligini tasdiqlaydi.
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimi 
muvofiqlikka bog„liqlik tizimi bilan birgalikda ish olib boradi hamda davlat 
boshqarish idoralari tomonidan qayd etadi (Sogiiqni saqlash vazirligi, 
Tabiatni muhofaza qilish Davlat qo„mitasi, Arxitektura va qurilish Davlat 
qo„mitasi).
Mahsulotni 
sertifikatsiyalashtirish 
bir 
turdagi 
mahsulotlarni 
sertifikatsiyalashtirish bo„yicha akkreditlashtirilgan idoralar tomonidan 
amalga oshiriladi.
Sifat tizimi va ishlab chiqarish sertifikati sifat tizimi va ishlab 
chiqarishni sertifikatsiyalashtirish bo„yicha akkreditlashtirilgan idoralar 
tomonidan amalga oshiriladi.
196

---

Aniq bir mahsulotni sertifikatsiyalashtirish bo„yicha 0„zbekiston 
Respublikasida akkreditlashtirilgan idoralari boimasa, bu savolni 
sertifikatsiyalashtirish bo„yicha Milliy idora hal qiladi.
Sertifikatsiyalashtirilgan 
sinovni 
akkreditlashtirilgan 
sinov 
laboratoriyalari o„tkazadi.
Sertifikatsiyalashtirish 
bo„yicha 
(0„zbekiston 
standartlashtirish 
agentligi) Milliy idora quyidagi funksiyalami amalga oshiradi:
-
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimining 
yagona qoidalarini belgilaydi;
-
ulaming qollanilishi uchun muvofiqlik belgisi va qoidalarini 
belgilaydi;
-
Xalqaro sertifikatsiyalashtirish tizimi bilan birikishi haqida qaror 
qabul qiladi, undan tashqari sertifikatsiyalashtirish natijalarini o„zaro tan 
olishligi haqida bitim tuzadi;
-
sertifikatsiyalashtirish masalalari bo„yicha xalqaro tashkilotda va 
boshqa davlatlar bilan o„zaro hamkorlikni 0„zbekiston Respublikasi 
namoyish etadi;
-
respublikada sertifikatsiyalashtirish bo„yicha ishlami tashkil etadi va 
ulami oikazish qoidalarini nazorat qiladi;
-
bir turdagi mahsulotlar, sifat tizimi, ishlab chiqarish va sinov 
laboratoriyasini 
sertifikatsiyalashtirish 
bo„yicha 
idoralami 
akkreditlashtiradi;
-
sifati bo„yicha ekspert-auditorlar attestatsiyadan o„tadi va ulaming ish 
faoliyati nazorat qilinadi;
-
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimi 
qoidalarini buzganlaming muvofiqlik sertifikatlarining ta‟siri to„xtatiladi, 
hamda sinov laboratoriyalari va sertifikatsiyalashtirish bo„yicha idoralami 
akkreditlashtirish haqidagi attestatsiya tahlil etiladi;
-sertifikatsiyalashtirish va akkreditlashtirish natijalarini appel- yatsiya 
ko„rib chiqadi;
0„zbekiston Respublikasidagi sertifikatsiyalashtirish bo„yicha Milliy 
idoraning alohida funksiyalarini bajarish ishlari standartlashtirish, 
metrologiya va sertifikatsiyalashtirishning Regional markazi (SMSRM) 
bajaradi.
Standartlashtirish, metrologiya va sertifikatsiyalashtirishning Regional 
markazi quyidagi funksiyalami amalga oshiradi:
197 

---

mahsulotni ta minlovchl va tayy0гl0vchilшnl 
sertifikatsiyalashtirish 
qoidalari 
bilan tanishtiradi;
-
sertifikatsiyalashtirish qoidalariga rioya qilish va mahsulotlarni 
sertifikatsiyalashtirishni nazorat qilish ishlari davlat nazorati tomonidan 
amalga oshiradi;
-
regionda sertifikatlangan mahsulotlarining reyestrini o„tkazadi;
0„zbekiston standartlashtirish agentligining topshiriqlariga binoan
sinov laboratoriyalari va sertifikatsiyalashtirish bo„yicha regional idoralarini 
akkreditlashtirishdagi komissiyada ishtirok etadi, tashkil- lashtiradi va 
ulaming faoliyati haqida nazorat ishlarini amalga oshiradi.
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimining 
ilmiy-uslubiy markazi standartlashtirish, metrologiya, sertifikatsiyalashtirish 
va mahsulot sifatini boshqarish doirasida 0„zbekiston tadqiqot va kadrlar 
tayyorlash instituti hisoblanadi (0„zTKTI).
0„zbekiston tadqiqot va kadrlar tayyorlash instituti funksiyasi tarkibiga 
quyidagilar kiradi:
-
mahsulotni sertifikatsiyalashtirish va akkreditlashtirish bo„yicha 
me‟yoriy hujjatlami yaratish va kiritish;
-
sertifikatsiyalashtirish, sinov va sotsiologik laboratoriyalaming 
idoralarida ishlash uchun sertifikatsiyalashtirish va ekspert-auditorlar 
bo„yicha sifatli mutaxassis kadrlami o„rgatish va tayyorlash;
-
bir turdagi mahsulotning sertifikatsiyalashtirish tizimini va sifatni 
ta‟minlash tizimini yaratishda uslubiy jihatdan yordamlami tashkil- 
lashtirish;
Mahsulotni tayyorlovchi yoki ta‟minlovchi:
-
mahsulotni sertifikatsiyalashtirishdan o„tkazish uchun bildirgi 
jo„natadi;
-
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimining 
qoidalariga muvofiq ravishda tekshirish yoki sifat tizimiga ishlab 
chiqarishni tayyorlaydi;
-
tarqatilayotgan mahsulotlarning me‟yoriy hujjatlarga muvo- fiqligini 
ta‟minlaydi;
-
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimining 
qoidalarida 
belgilangan 
tartibda 
sertifikatsiyalashtirilgan 
mahsulot 
muvofiqlik belgisi bilan ta‟minlanadi;
198 

---

-
0„zbekiston Respublikasi Milliy sertifikatsiyalashtirish tizimining 
qoidalari va 0„zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiqlik sertifikati va 
muvofiqlik belgisi ishlatiladi;
-
sertifikatsiyalashtirish va nazorat idorasi bo„yicha ekspert- 
auditorlaming nazorat o„tkazishlari uchun sharoitni ta‟minlab beradi;
-
sertifikatsiyalashtirish bo„yicha ishlarga haq toianadi;
-
muvofiqlik sertifikatining ta‟sir muddati tugagan boisa, majburiy 
sertifikatsiyalashtirish ro„yxatida turuvchi mahsulotlarni tarqatish 
to„xtatiladi.