Zbekiston respublikasi milliy gvardiyasi harbiy-texnik instituti

ta‟riflashga o„xshash usullar
ham ishlatiladi. Ulardan tushunchani 
ta‘riflashning yuqorida biz ko‗rib chiqqan turlarini qo‗llash mumkin bo‗lmay qolganda yoki unga 
zaruriyat bo‗lmaganda foydalaniladi. 
a) Ta‘riflashga o‗xshash usullardan biri tushunchani unga qarama-qarshi bo‗lgan tushuncha 
orqali ta‘riflashdir. Bu usul bilan odatda kategoriyalarning mazmuni ochib beriladi. Masalan, «
Ong 
materiyaning miyamizdagi in‘ikosidir». 
v) Tasvirlashda tushunchaning mazmuni u aks ettiruvchi predmetning ba‘zi tashqi 
belgilarini ko‗rsatish orqali aniqlanadi. Badiiy asarlarda tabiat manzaralarini, personajlarning 
portretlarini chizish, sodir bo‗lgan birorta voqeaning bayon etilishi tasvirlashga misol bo‗ladi. 

---

286 
s) Tavsiflash yordamida predmetning ba‘zi bir munosabatdagi muhim tur belgilari 
ko‗rsatiladi. Bunta misol qilib birorta shaxsga berilgan tavsifnomani ko‗rsatish mumkin. 
Tafovutlash, osteneiv ta‘riflash kabi usullar ham mavjuddir.
Ta‘riflash bilishda katta ahamiyatga egadir. U qisqa holda predmet haqida yaxlit fikr, 
tasavvur hosil qilishga imkon beradi.Lekin, predmet haqida fikr yuritganda u bilan cheklanib qolish 
mumkin emas. U albatta bilish jarayonida boshqa bilimlar yordamidakonkretlashtirilishi, 
chukurlashtirilishi zarur. Ana Shundagina tushuncha ifoda etuvchi predmet haqidagi tasavvur aniq, 
to‗laroq bo‗ladi.