Умк иш юритишдекаб+++

Munosabati bilan
v svyazi 
Munosabat o‘rnatmoq 
ustanavlivat (zavyazıvat)
otnosheniya
Muhokama qilinsin
obsudit; rejani ~ 
- obsudit plan 
Muhokama  
obsujdenie; rassmotrenie; 
~ qilmoq - obsujdat;
arizani ~ qilish – rassmotrenie 
zayavleniya; ~ ga qwymoq 
- stavit na obsujdenie 
Muhr
pechat
Muhtaram
uvajaemıy 
Nazoratchi, nozir  
inspektor 
Namunaviy xujjat  
tipovoy dokument
Nafaqa, pul yordami
posobie 
Nizom, qoida
polojenie 
Nosozligi tufayli //
iz-za neispravnosti // 
nosozligi munosobati bilan 
v svyazi s neispravnostyu
Notarial idora
notarialnaya kontora 
Notarial tasdiq(lash) 
notarialnoe udostoverenie 
Nusxa
kopiya, ekzemplyar
Ogohlantirish 
preduprejdenie 
Ozod etishingizni so‘rayman 
proshu osvobodit 
Ozod etilsin, bo‘shatilsin  
osvobodit 
Oilaviy ahvoli 
semeynoe polojenie
Oldi-sotdi shartnomasi
dogovor kupli-prodaji 
Olijanob 
dobrojelatelnıy 
Olishga 
poluchit: ~ ishonch bildiraman
- doveryayu poluchit 
Omborxona
sklad
Ongli  
soznatelnıy
Otaliqqa olmoq 
shefstvovat
Patta
kvitantsiya
Pensiya 
pensiya 
Rasmiylashtirilsin  
oformit; 

---

Rasmiylashtirish  
oformit protokol 
Rasmiy uslub
ofitsialnıy stil 
Rasmiy hujjat
ofitsialnıy dokument 
Raqam 
nomer
Rahbarlik // rahbariyat
rukovodstvo
Rahbariligida
pod rukovodstvom
Rahbarlik qilinsin  
rukovodit 
Rahbarlik qilmoq  
rukovodstvovat 
Reja, plan (lotincha)
plan
Rejaga muvofiq
v sootvetstvii s planom 
Rejalash(tirish)
planirovanie
Rozilik belgisi, viza (lotincha)
 
viza 
chet elga chiqish haqidagi
pasportdagi rasmiy qayd belgisi
Ro‘yxat 
opis, spisok, perechen 
Saylansin 
vıbirat; prezidiumga ~
- vıbrat prezidium; izbrat
Samimiy 
iskrenniy; ~ emas - neiskrenniy
Sana
data
Saranjom-sarishta
akkuratnıy 
Sarvaraq 
titulnıy list
Siyosiy mashg‘ulot
politicheskoe zanyatie 
Sizni  
Vas 
Soliq  
nalog; ~ nazorati
- nalogovaya inspektsiya
Sofdil  
otzıvchivıy
Sport bilan shug‘ullanadi 
zanimaetsya sportom 
Staj (frunsuzcha), vaqt, muddat 
staj 
Sud, tuman sudi 
sud; tumannıy sud
Suqma varaq; xatcho‘p  
vkladısh 
Sug‘urta 
straxovanie
So‘zga chiqmoq 
vıstupat; majlisda
vıstupat na sobranii
So‘zga chiqdilar
vıstupili 
So‘raydi 
prosit
So‘rayman, iltimos qilaman 
proshu 
Tavsifiy-tavsiyanoma 
xarakteristika-rekomendatsiya 
Tavsifnoma
xarakteristika 
Tavsiyanoma 
rekomendatsiya 
Tadbir 
meropriyatiya; ~ nomi
- nazvanie meropriyatiya
Tadqiqotchi
issledovatel
Tajribali 
opıtnıy 
Taklif  
1)predlojenie; ~kiritmok
- vnesti predlojenie; 
2)priglashenie 
Taklifnoma
priglashenie

---

Taklif etadi  
priglashaet
Taklif etiladi 
priglashayutsya 
Taklif qilinsin 
1)predlojit;2) priglasit
Talaba, tolib
student 
Talabnoma
trebovanie 
Tantanali yig‘ilish  
torjestvennoe sobranie
(zasedanie)
Tarbiyasiz  
nevospitannıy 
Tarjimayi hol 
avtobiografiya 
Tarkib 
sostav
Tartibli 
distsiplinirovannıy
Tasdiqlayman 
1) zaveryayu; 2) udostoveryayu
Tasdiqlansin 
utverdit; grafik~ - utverdit 
grafik
Tasdiklanadi 
udostoveryaetsya 
Tasnif, tasnifnoma  
klassifikatsiya 
Taftish 
reviziya 
Taftishchi
revizor 
Taftish o‘tkazildi
proizvedena reviziya 
Tashabbus  
initsiativa 
Tashabbuskor 
initsiativnıy
Tashkilotchi  
organizator
Takdimnoma, iltimosnoma 
xodataystvo
Ta`minlamoq 
obespechivat, snabjat 
Ta`minlaydi
obespechivaet 
Ta`minlanadi 
obespechivaetsya 
Takdirlansin 
pooshrit; alochi talabalar ~
- pooshrit otlichnikov 
Takdim qilsin
predstavit 
Takdirlanmoq 
voznagrajdat; xizmatlarini ~ 
- voznagradit za uslugi
Ta`til  
otpusk, kanikulı 
Tekshirmoq  
proveryat;rassledovat;
razbirat, rassmatrivat
Tekshirish yoki taftish 
akt obsledovaniya ili 
etish dalolatnomasi
revizii
Tilxat  
raspiska 
Tinglansin  
zaslushat; axboroti ~
- zaslushat informatsiyu 
Toifa  
kategoriya 
Topshiriq 
zadanie, poruchenie;
Sizning topshirig’ingizga binoan
- po Vashemu porucheniyu
Topshirilsin  
poruchat 
Topshiriq shartnomasi  
dogovor porucheniya 
Tizim  
sistema 
Tuzilma 
struktura 
Tuzilsin 
sostavit 

---

Turmush o‘rtog‘im 
muj, suprug
Turmushga chiqqanman  
zamujem 
Tushuntirish xati  
Obyasnitelnaya zapiska 
Tug‘ildim 
rodilsya//rodilas 
To‘lamoq, to‘ldirmoq 
vozmeshenie; zarar wrnini 
twldirish vozmeshenie ubıtkov 
To‘rtburchak muhr 
shtamp 
Uylanganman 
jenat
Uy bekasi
domoxozyayka 
Faol  
aktiv
Farmoyish
rasporyajenie
Foiz
protsent 
Fuqaro
grajdanin (ka) 
Xabar bermoq
izveshat, uvedomlyat, soobshat, 
informirovat
Xat boshi 
abzats
Xatjild 
konvert 
Xizmat yozishmasi
slujebnaya zapiska
Xizmat safari 
komandirovka
Xizmat safari guvohnomasi
komandirovochnoe udostoverenie
Xizmat safari hisoboti 
otchet o komandirovke
Xizmat xatlari 
slujebnıe pisma 
Xizmatchi  
slujashiy, sotrudnik
Xodim 
sotrudnik 
Xos ish qog‘ozi
firmennıy blank 
Xushmuomala
vejlivıy 
Xo‘jalik buyumlari va jiqozlarini 
akt na spisanie prishedshego 
hisobdan o‘tkazish yoki hisobdan 
v negodnost xozyaystvennogo 
chiqarish dalolatnomasi  
inventarya i oborudovaniya 
Xo‘jalik faoliyati  
deyatelnost xozyaystva 
Xo‘jalik hisobi 
xozraschet 
Chaqirildim
ya bıl prizvan (v armiyu)
Chaqiruv qog‘ozi  
povestka 
Chora 
mera; ~ kwrmoq - prinimat merı
Chorak 
kvartal 
Shakl, namuna 
forma
Shartnoma  
dogovor 
Shaxsiy varaqa
lichnıy listok, swrovnoma
Shaxsiy varaqcha
lichnaya kartochka
Shaxsiy ishonchnoma 
lichnaya doverennost 
Shaxsiy hujjatlar yig‘ilma jildi
lichnoe delo
Shahodatnoma  
attestat 
Shahodat komissiyasi
attestatsionnaya komissiya
Shikoyat 
jaloba
Shikoyat daftari 
kniga jalob
...shtatga qabul qiling 
proshu Vas zachislit v shtat 
Eslatma 
1) napominanie; 2) primechanie
Eshitildi // Tinglandi 
Slushali 

---

E`lon  
obyavlenie; ~ taxtasi - doska
obyavleniya; ~ qilmoq - obyavlyat; 
majlis ochiq deb ~ qilinadi 
- sobranie obyavlyaetsya otkrıtım
E`tiboringizga
k Vashemu svedeniyu 
E`tiborli 
vnimatelnıy
E`tiborsizlik sababli //
potomu, chto bl nevnimatelen // 
e`tiborsizlik munosabati bilan
v svyazi s nevnimatelnostyu 
E`tiroznoma  
reklamatsiya
Yuklatilsin // yuklansin
vzvalit, poruchat, vozlojit; 
javobgarlik ~ - poruchit 
otvetstvennost; maktab direktoriga 
quyidagilar yuklatilsin
- poruchit direktoram shkol
sleduyushee, vozlojit na 
direktorov shkol sleduyushee 
Yukxati 
nakladnaya
Yuqorida aytilgan  
vısheizlojennıy 
Yuqorida ko‘rsatilgan 
vısheukazannıy 
Yuqorida eslatib o‘tilgan  
vısheupomyanutıy
Yuqori idora 
vıshestoyashiy organ 
Yagona nusha, andaza 
standart 
Yakun chiqarmoq  
podvesti itog
Yangi uslub  
novıy metod;
~ qwllanganligi sababli // 
~ qwllanganligi munosabati Bilan 
- blagodarya tomu, chto
primenyalis novıe metodı // 
v svyazi s primeneniem novıx metodov
Yaxshi o‘rtoq 
xoroshiy tovarish
O‘zaro yordam 
vzaimopomosh 
O‘z vaqtida  
vovremya, svoevremenno
O‘zgarganligi tufayli //
tak kak izmenilsya // 
o‘zgarganligi munosabati bilan
v svyazi s izmeneniem
O‘ziga va o‘rtoqlariga talabchan trebovatelnıy k sebe i tovarisham
O‘z kuchini yo‘qotmoq  
utrachivat (teryat) svoyu 
silu; ~ maydi - neutrachivaet svoyu silu 
O‘zlashtirish 
uspevaemost; jonlantirilsin
- povısit uspevaemost 
O‘z xohishim bilan
po sobstvennomu jelaniyu
O‘z qobiliyatini (mahoratini,
rabotaet nad povısheniem 
mutaxassisligini) oshirish
svoy kvalifikatsii (svoego masterstva) 
ustida ishlaydi
O‘rganib chiqmoq  
izuchat (vopros) 
O‘rin, shtat (nemischa)
shtat
O‘rtoqlari fikrini eshita oladi
k mneniyu tovarishey prislushivaetsya 

---

O‘tamoq 
ispolnyat, vıpolnyat; slujit;
direktorlik vazifasini ~
- ispolnyat obyazannosti direktora 
O‘tkazilish joyi
mesto provedeniya
O‘tkazishingizni 
proshu perevesti 
O‘qishga kirdim  
postupil 
Qabul qilmoq 
prinyat; ishga ~ di – prinyat 
na rabotu 
Qadrli 
dorogoy 
Qaydnoma  
vedomost 
Qaror  
Postanovlenie; reshenie;
muassasa qarori bilan
po postanovleniyu uchrejdeniya
Qaror qilinsin 
postanovit: yig’ilishda ~ 
- postanovit na sobranii 
Qaror qilindi 
postanovili
Qatnashdilar 
prisutstvovali 
Qiyinchilik  
trudnosti, zatrudneniya 
Qiziqarli tadbirlar tashabbuskori 
initsiator interesnıx meropriyatiy 
Qisqarganligi sababli //  
vsledstvii sokrasheniya // 
qisqarganligi munosabati bilan
v svyazi s sokrasheniem 
Quyidagilar  
sleduyushie; ~ ga 
ё
rdam
kwrsating - Proshu Vas
okazat sodeystvie v sleduyushem 
Qo‘pol 
grubıy
Qo‘rs  
derzkiy 
G‘ayratli 
energichnıy; userdnıy; 
revnostnıy, pılkiy
Havo buzuqligi sababli
tak kak bıla neletnaya pogoda 
(uchish mumkin bo‘lmadi) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hadya shartnomasi 
dogovor dareniya
Hayfsan 
vıgovor 
Hakam 
arbitr
Hakamlik  
arbitraj 
Halol 
chestnıy 
Hal etmoq  
reshat; ijobiy ~
- reshat polojitelno
Hal qilinmoq 
reshatsya; razreshatsya,
~ qilinadi - reshaetsya 
Hamisha yordam berishga 
gotov vsegda priyti 
tayyor 
na pomosh
Harakat qiladi 
stremitsya 
Hisobdan chiqarish 
spisanie 
Hisobdan chiqarilsin 
spisat
Hisoblamoq  
schitat; zarur deb h’isoblansin 
- schitat neobxodimım 
Hisobot 
otchet; ~ saylov yig’ilishi 

---

- otchetno-vıbornoe sobranie 
Hisobot davrida 
za otchetnıy period
Hisob-kitob raqami 
za otchetnıy period
Hozirgi paytda 
v nastoyashee vremya 
Hujjat 
dokument 
Hujjatlar yig‘majildi 
delo
Hurmatli 
uvajaemıy 
Huquqiy shaxs 
yuridicheskoe litso
I.
 
Huquqshunos, yurist 
yurist 

---

---

O‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy
ta’limdagi orni 
Ish yuritishning asosini hujjatlar tashkil etadi. Biron-bir tashkilot, muassasa 
yoki korxona faoliyatini hujjatlarsiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. Mazmunan va 
shaklan turli-tuman bo‘lgan hujjatlar jamiyatning uzluksiz faoliyatini tartibga solib 
kelgan. Bugungi kunda ham davlat va nodavlat tashkilotlarida davlat tilida ish 
yuritish sifatini oshirish mamlakatimiz taraqqiyoti uchun zarur bo‘lgan asosiy 
omillardan hisoblanadi. Ushbu fan
talabalarga zamon talablariga mos ravishda 
davlat tilida ish yuritish asoslari, rasmiy hujjatlar va ularni yozish bo‘yicha nazariy 
va amaliy bilimlar berish, bo‘lg‘usi fan o‘qituvchisini kasbiy faoliyatiga doir ish 
hujjatlari bo‘yicha bilimlar bilan qurollantiradi.
“Davlat tilida ish yuritish” fani umumkasbiy fanlar blokiga kiritilgan kurs 
hisoblanib, bakalavriat ta’lim yo‘nalishining 2- kursida o‘qitiladi Mazkur fan 
tilshunoslik turkumidagi fanlardan biri bo‘lib, nutq madaniyati, uslubshunoslik 
fanlari bilan bog‘liqdir. “Davlat tilida ish yuritish” fani tilshunoslikning amaliy 
asosini tashkil etib, o‘zbek tili va adabiyoti mutaxassisligi bo‘yicha yetuk kadrlar 
tayyorlashga xizmat qiladi. 
II.
 
O‘quv fanining maqsadi va vazifalari 
“Davlat tilida ish yuritish” fanini o‘qitishdan maqsad talabalarni nutqning 
uslubiy shakllari, matn turlari va tarkibi, davlat tilida ish yuritish asoslari bilan 
yaqindan tanishtirish, rasmiy hujjatlar haqida bilim berish uchun xizmat qiladi.
“Davlat tilida ish yuritish” fanining vazifalari: 
- o‘zbek adabiy tili me’yorlari, nutqning uslubiy shakllari, matn turlari va 
tarkibi, hujjatlarning paydo bo‘lishi va tarixini o‘rganish, bu sohadagi dolzarb 
muammolarni aniqlash; 
- ish hujjatlari va ularga qo‘yiladigan asosiy talablar, hujjat turlari va ish 
yuritish asoslari, ish yuritish tili va uslubi, xizmat yozishmalari bilan ishlash 
texnologiyalari haqida talabalarga ma’lumot berish; 
- farmoyish hujjatlari va ularning turlari, shaxsiy ish qog‘ozlari uslubi, 
muassasalarda ish yuritishni tashkil etish texnologiyalari, ish yuritishni 
takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari haqida bilim berish. 
Talaba:
-– filologik bilim asoslari, ona tilining har bir sathi haqida tasavvurga ega 
bo‘lishi; 
–
hujjatchilik tarixi, xususan, sharq hujjjatchiligi;
–
hujjat turlari va ish yuritish asoslari; 
–
hujjat tili va uslublari; 
–
ish yuritishga oid atamalar to‘g‘risida bilishi, malaka hosil qilishi va 
amalda qo‘llay olishi; 
–
o‘zbek tilida farmoyish hujjatlari ish yuritish qog‘ozlarini yoza olish, uni o‘z 
faoliyatida ijodiy rivojlantira bilish va mavjud muammolar bo‘yicha yechimlar 
qabul qilish ko‘nikmalariga ega bo‘lishi lozim. 
III.
 
Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari) 

---

1-Modul. “Davlat tilida ish yuritish” faniga kirish 
1-mavzu.
 
Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi 
Davlat tilida ish yuritish kursi, uning mundarijasi, maqsadi, vazifasi va 
ahamiyati. 
O’rxun-enasoy, sug‘d, eski uyg‘ur, arab va boshqa yozuvlarda bitilgan 
qadimiy hujjatlar. 
Sharqda X-XIX asrlarda yozilgan yorliq, farmon, noma, bitimlar, arznoma, 
qarznomalar, tilxatlar . 
Xonliklarda rasm bo‘lgan hujjatlar. 
II Modul. Ish hujjatlarining xususiyatlari 
2-mavzu. Ish yuritish tili va uslubi 
Hujjatlar matnining o‘ziga xos xususiyatlari. Sodda hujjatlar. Murakkab 
hujjatlar. Rasmiy hujjatlar. Xizmat hujjatlari. Tashkiliy hujjatlar. Farmoyish 
hujjatlar. Shaxsiy hujjatlar. Hujjat tili va uslublari. 
 3-mavzu. Ish hujjatlari va ularga qo‘yiladigan asosiy talablar 
O‘zbek tilining rasmiy ish qog‘ozlari uslubi. Morfologik xususiyatlari. 
Sintaktik xususiyatlari. 
 
4-mavzu. Hujjat turlari va xususiyatlari 
Adres, ariza, tarjimayi hol. Bildirishnoma, bildirgi. Ichki bildirishnoma, 
tashqi bildirishnoma. Buyruq, farmoyish, ko‘rsatma. Guvohnoma, dalolatnoma, 
ishonchnoma. Mehnat daftarchasi, shaxsiy hujjatlar yig‘ma jildi. Yozilish uslubi, 
o‘ziga xos xususiyatlari. 
Yo‘riqnoma, nizom, ustav. Majlis bayoni, shartnoma, ma’lumotnoma. 
Tavsifnoma, tavsiyanoma. Tilxat, tushuntirish xati, hisobot. Xizmat xatlari, 
telegramma, telefonogramma. Ularning yozilishi, vazifasi, o‘ziga xos 
xususiyatlari, ahamiyati.
 
IV. Amaliy mashg‘ulotlar bo‘yicha ko‘rsatma va tavsiyalar 
Amaliy mashg‘ulotlar uchun quyidagi mavzular tavsiya qilinadi: 
1.
Kirish. Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi.
2.
O‘zbek adabiy tili me’yorlari. 
3.
Nutqning uslubiy shakllari. 
4.
Matn turlari va tarkibi. 
5.
O‘zbekiston Respublikasida hujjatchilikning takomillashuvi. 
6.
Ish yuritish tili va uslubi. 
7.
Farmoyish hujjatlari va ularning turlari. 
8.
Shaxsiy ish qog‘ozlari uslubi 
9.
Hujjat turlari va xususiyatlari. Hujjat tili va uslublari. 
10.
Adres, ariza, tarjimayi hol.
11.
Bildirishnoma, bildirgi.

---

12.
Buyruq, farmoyish, ko‘rsatma.
13.
Guvohnoma, dalolatnoma, ishonchnoma. Yozilish uslubi, o‘ziga xos
xususiyatlari.
14.
Yo‘riqnoma, nizom, ustav.
15.
Majlis bayoni, shartnoma, ma’lumotnoma.
16.
Tavsifnoma, tavsiyanoma. Yozilish uslubi, o‘ziga xos xususiyatlari. 
17.
Mehnat daftarchasi, shaxsiy hujjatlar yig‘ma jildi.
18.
Tilxat, tushuntirish xati, hisobot.
19.
Xizmat xatlari, telegramma, telefonogramma. Bularning vazifasi, o‘ziga 
xos xususiyatlari, ahamiyati.
Amaliy mashg‘ulotlar multimedia qurilmalari bilan jihozlangan auditoriyada 
bir akademguruhga bir o‘qituvchi tomonidan o‘tkazilishi lozim. Mashg‘ulotlar faol 
va interfaol usullar yordamida o‘tilishi, mos ravishda munosib pedagogik va 
axborot texnologiyalar qo‘llanilishi maqsadga muvofiq.
V.
 
Mustaqil ta’lim va mustaqil ishlar 
Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular: 
21.
“Davlat tilida ish yuritish” fanining maqsad va vazifalari. 
22.
“Davlat tili haqida”gi qonun va uning ijrosi: muammo va yechimlar. 
23.
AL va KHK ucun “Davlat tilida ish yuritish” fani dasturi va darsligi tahlili. 
24.
O’zbek adabiy tili me’yorlari. 
25.
Nutqning uslubiy shakllari. 
26.
Matn turlari va tarkibi. 
27.
Hujjatlarning paydo bo‘lishi va tarixi. 
28.
O’zbekiston Respublikasida hujjatchilikning takomillashuvi. 
29.
Ish hujjatlari va ularga qo‘yiladigan asosiy talablar. 
30.
Hujjat turlari va ish yuritish asoslari. 
31.
Ish yuritish tili va uslubi. 
32.
Tashkiliy hujjatlar va ularni rasmiylashtirish. 
33.
Xizmat yozishmalari bilan ishlash texnologiyalari. 
34.
Farmoyish hujjatlari va ularning turlari. 
35.
Ma’lumot-axborot hujjatlari. 
36.
Shaxsiy ish qog‘ozlari uslubi. 
37.
Muassasalarda ish yuritishni tashkil etish texnologiyalari. 
38.
Ish yuritishni takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari. 
39.
“Davlat tilida ish yuritish” fanini o‘qitish metodikasi. 
40.
“Davlat tilida ish yuritish” fanini o‘qitishda innovatsion texnologiyalar. 
Ma’ruzada o‘tilgan barcha mavzular, ya’ni ish yuritishga doir asosiy 
hujjatlarni yozish bo‘yicha mustaqil bilim olish, adabiyotlar bilan puxta tanishish, 
konspektlashtirish, ayniqsa, nazariy bilimlarni mukammallashtirishga alohida 
e’tibor berish lozim.  
Fan bo‘yicha mustaqil ta’limni tashkil etishda quyidagi shakllardan 

---

foydalanish tavsiya etiladi: 
- hujjatchilik tarixi materiallari bilan mustaqil ravishda tanishish, ularni 
konspektlashtirish; 
- ma’ruzalarni o‘zlashtirish ustida ishlash; 
- hujjatlarni yoza olish ko‘nikmasini shakllantirish; 
- belgilangan mavzular bo‘yicha referat tayyorlash. 
Referatlar amaliy mashg‘ulotlarda muhokama qilinadi va baholanadi. 
Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbalari 
 
Asosiy adabiyotlar: 
1.
Aminov M., Madvaliyev A., Mahkamov N., Mahmudov N. Ish yuritish. – Toshkent, 
2000. 
2.
Mahmudov N. va boshq. Ish yuritish asoslari. –Toshkent: O‘zME davlat 
ilmiy nashriyoti, 2006. 
3.
Mahmudov N., Rafiyev A., Yo‘ldoshev I. Davlat tilida ish yuritish. -Toshkent, 2015. 
Qo‘shimcha adabiyotlar: 
1.
Mirziyoyev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan 
birga quramiz. -Toshkent: O‘zbekiston, 2017. 
2.
Mirziyoyev Sh. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – 
yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. -Toshkent: O‘zbekiston, 2017. 
3.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini 
yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi 2017-yil 7-
fevraldagi farmoni. 
4.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy ta’lim tizimini yanada 
rivojlantirish chora-tadbirlari” to‘g‘risidagi qarori. – “Xalq so‘zi” gazetasi, 2017-
yil, 21-aprel. 
4. Imamova T., Tuxvatullina L. Ish qog‘ozlari qanday yoziladi? - Toshkent, 1992. 
5.Tojiyev Y., Hasanova N., Tojimatov, Yo‘ldosheva O. O‘zbek nutqi madaniyati va uslubiyat 
asoslari. - Toshkent, 1994.
Internet saytlari 
1. 
www. pedagog. uz 
3. 
www. ziyonet. uz 
4. 
www. edu. uz 

---

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI 
 
AJINIYOZ NOMIDAGI NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI 
Ro‘yxatga olindi 
№
__________________ 
“___” _______2018-yil 
«TASDIQLAYMAN» 
O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor 
______ M.Jumamuratov 
«___» __________ 2018-yil 
DAVLAT TILIDA ISH YURITISH
FANINING 
ISHCHI O‘QUV DASTURI 
Bilim sohasi : 100 000 – Gumanitar 
Ta’lim sohasi: 110 000 – Pedagogika
Ta'lim yo`nalishi: 5111200 – O‘zbek tili va adabiyoti
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
NUKUS-2018 

---

Fanning o‘quv dasturi Nukus davlat pedagogika instituti Kengashining 2018-
yil " 29 " 08 dagi "1 " -sonli bayonnomasi bilan tasdiqlangan.
Tuzuvchi:
Yuldasheva Sh.Sh. – O‘zbek tili kaf
е
drasi, dots., p.f.n.
Atiyazov S.J – O‘zbek tili kafedrasi o‘qituvchisi
Taqrizchi:
Xo‘janiyazov E. – O‘zbek tili kaf
е
drasi dotsenti., f.f.n.
Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbek tili kafedrasining 2018-yil _____dagi 
____- sonli yig‘ilishida muhokamadan o‘tgan va fakultet kengashida muhokama 
qilish uchun tavsiya etilgan. 
Kafedra mudiri: Sh.Yuldasheva 
Fanning ishchi o‘quv dasturi Filologiya fakulteti kengashida muhokama 
etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan 2018-yil ______dagi ___-sonli 
bayonnoma).
Fakultet kengashi raisi: A.Abdiyev 
Ishchi fan dasturi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti 
O‘quv-metodik kengashida ko‘rib chiqilgan va tasdiqlangan.
2018- yil “__ ”______ dagi 
№
_____ -sonli majlis bayoni 
Kelishildi: O‘quv-uslubiy boshqarma boshlig‘i R.Yeshmuratov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

“
DAVLAT TILIDA ISH YURITISH 
» fanining
2018/2019-o‘quv yili uchun mo‘ljallangan 
SILLABUSI 
 
Fanning qisqacha tavsifi 
 
OTMning nomi va 
 joylashgan manzili: 
Nukus davlat pedagogika instituti 
P.Seitov ko‘chasi 
raqamsiz uy -bino 
O‘quv kursining to‘liq 
nomi: 
Davlat tilida ish yuritish  
Kursning qisqacha 
nomi: 
DTIYU 
Kod: OTO‘M 
Kafedra: 
O‘zbek tili 
Filologiya fakulteti 
tarkibida 
Ta’lim sohasi va 
yo‘nalishi: 
100 000 – Gumanitar 
110 000 – Pedagogika
5111200-O‘zbek tili va adabiyoti 
Fanni (kursni) olib 
boradigan o‘qituvchi 
to‘g‘risida ma’lumot:
Yuldasheva Shaxlo
e-mail: 
Dars vaqti va joyi: 
Bosh bino 3-qavat 
319- auditoriya 
Kursning 
davomiyligi: 
02.09.2018- 02.02. 2019 
Individual grafik 
asosida ishlash vaqti:
Dushanba, juma kunlari 16.00 dan 18.00 gacha 
Fanga ajratilgan
Soatlar 
Auditoriya soatlari 
Mustaqil 
ta’lim: 
66 
Ma’ruza: 
26 
seminar 
46 
O‘quv kursining 
statusi 
Tanlov fanlar 
Fanning boshqa 
fanlar bilan 
bog‘liqligi 
(prerekvizitlari): 
Mazkur fan tilshunoslik turkumidagi fanlardan biri bo‘lib, 
nutq madaniyati, uslubshunoslik fanlari bilan bog‘liqdir
Fanning mazmuni 
Fanning 
dolzarbligi va 
qisqacha 
mazmuni: 
Ish yuritishning asosini hujjatlar tashkil etadi. Biron-bir tashkilot, 
muassasa yoki korxona faoliyatini hujjatlarsiz tasavvur qilib 
bo‘lmaydi. Mazmunan va shaklan turli-tuman bo‘lgan hujjatlar 
jamiyatning uzluksiz faoliyatini tartibga solib kelgan. Bugungi 
kunda ham davlat va nodavlat tashkilotlarida davlat tilida ish 
yuritish sifatini oshirish mamlakatimiz taraqqiyoti uchun zarur 
bo‘lgan asosiy omillardan hisoblanadi. 

---

Talabalar uchun 
talablar 
– filologik bilim asoslari, ona tilining har bir sathi haqida
tasavvurga ega bo‘lishi; 
–
hujjatchilik tarixi, xususan, sharq hujjjatchiligi;
–
hujjat turlari va ish yuritish asoslari; 
–
hujjat tili va uslublari; 
–
ish yuritishga oid atamalar to‘g‘risida bilishi, malaka 
hosil qilishi va amalda qo‘llay olishi; 
–
o‘zbek tilida farmoyish hujjatlari ish yuritish 
qog‘ozlarini yoza olish, uni o‘z faoliyatida ijodiy rivojlantira 
bilish va mavjud muammolar bo‘yicha yechimlar qabul qilish 
ko‘nikmalariga ega bo‘lishi lozim.
Elektron pochta 
orqali 
munosabatlar 
tartibi 
 
Professor-o‘qituvchi va talaba o‘rtasidagi aloqa elektron pochta 
orqali ham amalga oshirilishi mumkin, telefon orqali baho 
masalasi muhokama qilinmaydi, baholash faqatgina institut 
hududida, ajratilgan xonalarda va dars davomida amalga 
oshiriladi. Elektron pochtani ochish vaqti soat 15.00 dan 18.00 
gacha 
Nazariy mashg‘ulotlar mavzulari mazmuni va ularga ajratilgan soat 
№
 
Mavzular
Ajratilgan 
soat 
1 
1-Modul: “Davlat tilida ish yuritish” faniga kirish 
4 
2 
2-Modul: Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi 
4 
3 
3-Modul: Ish hujjatlarining xususiyatlari 
4 
4 
4-Modul: Ish yuritish tili va uslubi 
4 
5 
5-Modul: Ish hujjatlari va ularga qo‘yiladigan asosiy talablar 
4 
6 
6-Modul: Hujjat turlari va xususiyatlari 
6 
Jami 
26 s. 
Amaliy mashg‘ulotlar mazmuni va ularga ajratilgan soat 
№
 
А
maliy mashg‘ulotlar mavzusi 
Ajratilgan 
soat 
1. 
1-Modul: Kirish. Hujjatchilik tarixi. Sharq hujjatchiligi. 
2 
2. 
2-Modul: O‘zbek adabiy tili me’yorlari.
2 
3. 
3-Modul: Nutqning uslubiy shakllari. 
2 
4. 
4-Modul Matn turlari va tarkibi. 
2 
5. 
5-Modul: O‘zbekiston Respublikasida hujjatchilikning takomillashuvi. 
2 
6. 
6-Modul: Ish yuritish tili va uslubi. 
2 
7. 
7-Modul: Farmoyish hujjatlari va ularning turlari. 
2 
8. 
8-Modul: Shaxsiy ish qog‘ozlari uslubi 
2 
9. 
9-Modul: Hujjat turlari va xususiyatlari. Hujjat tili va uslublari. 
4 
10. 
10-Modul: Adres, ariza, tarjimayi hol.
2 
11 
11-Modul: Bildirishnoma, bildirgi.  
2 

---

12 
12-Modul: Buyruq, farmoyish, ko‘rsatma.  
2 
13 
13-Modul: Guvohnoma, dalolatnoma, ishonchnoma. Yozilish uslubi, 
o‘ziga xos xususiyatlari.  
4 
14 
14-Modul: Yo‘riqnoma, nizom, ustav.  
2 
15 
15-Modul: Majlis bayoni, shartnoma, ma’lumotnoma.  
2 
16 
16-Modul: Tavsifnoma, tavsiyanoma. Yozilish uslubi, o‘ziga xos 
xususiyatlari. 
4 
17 
17-Modul: Mehnat daftarchasi, shaxsiy hujjatlar yig‘ma jildi.  
2 
18 
18-Modul: Tilxat, tushuntirish xati, hisobot. 
2 
19 
19-Modul: Xizmat xatlari, telegramma, telefonogramma. Bularning 
vazifasi, o‘ziga xos xususiyatlari, ahamiyati.  
4 
JAMI: 
46 s. 
Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular: 
41.
“Davlat tilida ish yuritish” fanining maqsad va vazifalari. 
42.
“Davlat tili haqida”gi qonun va uning ijrosi: muammo va yechimlar. 
43.
AL va KHK ucun “Davlat tilida ish yuritish” fani dasturi va darsligi tahlili. 
44.
O’zbek adabiy tili me’yorlari. 
45.
Nutqning uslubiy shakllari. 
46.
Matn turlari va tarkibi. 
47.
Hujjatlarning paydo bo‘lishi va tarixi. 
48.
O’zbekiston Respublikasida hujjatchilikning takomillashuvi. 
49.
Ish hujjatlari va ularga qo‘yiladigan asosiy talablar. 
50.
Hujjat turlari va ish yuritish asoslari. 
51.
Ish yuritish tili va uslubi. 
52.
Tashkiliy hujjatlar va ularni rasmiylashtirish. 
53.
Xizmat yozishmalari bilan ishlash texnologiyalari. 
54.
Farmoyish hujjatlari va ularning turlari. 
55.
Ma’lumot-axborot hujjatlari. 
56.
Shaxsiy ish qog‘ozlari uslubi. 
57.
Muassasalarda ish yuritishni tashkil etish texnologiyalari. 
58.
Ish yuritishni takomillashtirishning asosiy yo‘nalishlari. 
59.
“Davlat tilida ish yuritish” fanini o‘qitish metodikasi. 
60.
“Davlat tilida ish yuritish” fanini o‘qitishda innovatsion texnologiyalar. 
Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar 
Fan bo‘yicha laboratoriya ishlari namunaviy o‘quv rejada ko‘zda tutilmagan. 
Kurs ishini tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar 
Fan bo‘yicha kurs ishi namunaviy o‘quv rejada ko‘zda tutilmagan. 
Bilimlarni baholash usullari, mezonlari va tartibi: 
JN va ONning ballari (ilovada) 
 
Baholash usullari 
Og‘zaki so‘rov, taqdimotlar, yozma topshiriqlar 
Fan bo‘yicha talabalar bilimini nazorat 
qilish va baholash
Nazorat shakllari (ilovada) 
Baholash turlari fan xususiyatidan kelib chiqqan 

---

holda so‘rovlar, og‘zaki savol-javob, yozma ish, 
taqdimotlar ko‘rinishida o‘tkazilishi mumkin
Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash mezoni 
Ball 
Talabaning bilim darajasi 
86-100 
-talaba mashg‘ulotlarga doimo tayyorlagan, juda faol, dasturiy matriallarni juda 
yaxshi biladi, xulosa va qarorlar qabul qila oladi, ijodiy fikrlaydi, bilimlarni 
amaliyotga qo‘llay oladi; 
-talaba ijodiy masalalarni hal qilish mobaynida tegishli bilimlarni qo‘llash 
doirasini maqsadga muvofiq tanlab, yechimini topishga xizmat qiluvchi yangi 
usul va yo‘nalishlarni topa oladi, o‘quv materialini mohiyatini tushunadi; 
-talaba taqdim etilgan o‘quv masalalarini yechish yo‘llarini izlaydi, dasturiy 
materiallarni biladi va aytib bera oladi hamda tasavvurga ega bo‘ladi; 
71-85
-talaba o‘rganilayotgan hodisalar aloqadorligini bilish hamda obektni tavsiflay 
olish ko‘nikmasiga ega bo‘lishi bilan birgalikda, qo‘yilgan masalalarni sabab-
oqibat aloqadorligini ochib bergan holda yecha oladi, o‘rganilayotgan nazariy 
bilimlarni amaliyot bilan bog‘lay oladi va mustaqil mushohada qila oladi; 
-bilim va ko‘nikmalar mazmunini tadbiq qila olish mahorati, bir ishdagi 
masalalarni yecha olish, yozib olish va eslab qolish faoliyatini amalga oshiradi, 
bilimlarni amaliyotga qo‘llay oladi; 
-talaba mashg‘ulotlarga tayyorlangan, dasturiy materiallarni biladi, mohiyatini 
tushunadi va tasavvurga ega;
55-70 
-talabaning eshitganlari, ularga berilgan namunalar, taqdim etilgan algoritm va 
ko‘rsatmalar asosida topshiriqlarni bajara oladi, mohiyatini tushunadi; 
-talaba qator belgilar asosida ma’lum ob’ektni farqlash bilan birgalikda unga 
ta’rif bera oladi va o‘quv materialni tushuntirib bera oladi va tasavvurga ega; 
Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbalari 
Asosiy adabiyotlar: 
1.Aminov M., Madvaliyev A., Mahkamov N., Mahmudov N. Ish yuritish. – Toshkent, 
2000. 
2.Mahmudov N. va boshq. Ish yuritish asoslari. –Toshkent: O‘zME davlat ilmiy 
nashriyoti, 2006. 
3.Mahmudov N., Rafiyev A., Yo‘ldoshev I. Davlat tilida ish yuritish. -Toshkent, 2015. 
Qo‘shimcha adabiyotlar: 
1.Mirziyoyev Sh. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. -
Toshkent: O‘zbekiston, 2017. 
2.Mirziyoyev Sh. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash – yurt taraqqiyoti 
va xalq farovonligining garovi. -Toshkent: O‘zbekiston, 2017. 
3.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada 
rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi 2017-yil 7-fevraldagi 
farmoni. 
4.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish 
chora-tadbirlari” to‘g‘risidagi qarori. – “Xalq so‘zi” gazetasi, 2017-yil, 21-aprel. 
5.Imamova T., Tuxvatullina L. Ish qog‘ozlari qanday yoziladi? - Toshkent, 1992. 
6.Tojiyev Y., Hasanova N., Tojimatov, Yo‘ldosheva O. O‘zbek nutqi madaniyati va 
uslubiyat asoslari. - Toshkent, 1994.

---

Internet saytlari 
1. 
www. pedagog. uz 
3. 
www. ziyonet. uz 
4. 
www. edu. uz 
 
 
 
Namunalar 
Toshkent davlat yuridik instituti 
rektori prof. M.H.Rustamboyevga 
3-huquq fakultetining II kurs 
talabasi Nazirjon Yo‘ldoshevdan 
Ariza 
Men "Mehr nuri" jamg‘armasi e`lon qilgan tanlovda yuqori natijalarga erishib, 
imtiyozli o‘rinni qo‘lga kiritdim. Shu sababdan "Mehr nuri" jamg‘armasi menga 
Amerika Qo‘shma Shtatlarida o‘qish uchun yo‘llanma berishga qaror qildi. 
O‘qishni Amerika Qo‘shma Shtatlari Kaliforniya universitetining yuridik 
fakultetida davom ettirish uchun ruxsat berishingizni so‘rayman. 
2008-yil 27-may 
(imzo)
N.Yo‘ldoshev 
 
1-mashq. Quyidagi so‘z va so‘z birikmalarini daftaringizga yozing. Ularning 
ma`nolarini bilib oling. 
 
Ariza, ariza beruvchi, taklif, iltimos, shikoyat, ilova, ilova qilindi, zaruriy qismlar, 
so‘rayman, iltimos qilaman, ta`til, munosabati bilan. 
 
2-mashq. Ariza yozishda foydalaniladigan quyidagi qoliplashgan birikmalarni 
esda tuting. Ular ishtirokida gaplar tuzing. 
 
… qabul qilishingizni so‘rayman, … ta`minlashingizni so‘rayman, … ozod 
etishingizni so‘rayman, … ruxsat berishingizni so‘rayman, … iqtisod fakultetiga
o‘tkazishingizni so‘rayman. 
 
3-mashq. Quyida berilgan matnni ariza sxemasiga to‘g‘ri joylashtiring. 
Ana shu imtihon va sinovlarni topshirishga ruxsat berishingizni so‘rayman. 
Toshkent davlat yuridik instituti 1-huquq fakultetining dekani dotsent F.T.Tohirovga. 
Ariza. Arizamga kasalligim haqidagi vrach ma`lumotnomasi ilova qilindi. I.Akbarov 
2005.20.02. 2-kurs talabasi Ilyos Akbarovdan. Kasallagim tufayli qishki imtihon va 
sinovlarni o‘z vaqtida topshira olmadim. 
1 
2 
3 

---

4 
5 
6 
8 
 
 
6-mashq. Arizada qo‘llaniluvchi quyidagi birikmalarni yozib oling va yodda 
tuting. Ular ishtirokida gaplar tuzing. 
O‘z ixtiyorimga ko‘ra, lavozimiga, lavozimidan, ijozat berishingizni so‘rayman, 
kasalligim tufayli, shuning uchun, munosabati bilan, ilova qilindi, ozod etishingizni 
so‘rayman, o‘zim haqimda quyidagilarni ma`lum qilaman, masalani hal qilishga yordam 
bering, boshqa shaharga ketishim munosabati bilan, moddiy qiyinchilik sababli, mehnat 
ta`tili bering, mehnat ta`tili muddatini cho‘zib bering, ilova qilingan hujjatlar asosida. 
7-mashq. Bu ariza kim nomiga yozilgan. O‘ylang va ayting. Arizani zaruriy 
qismlar asosida to‘ldiring. 
Meni Matematika fakultetidan Informatika fakultetiga o‘tkazishingizni so‘rayman. 
H.Abrayev 
Topshiriq-2 
Quyidagi mazmunda ariza namunalari yozing: 
1. Ishga joylashish to‘g‘risida. 
2. Ishdan bo‘shash to‘g‘risida. 
3. O‘qishni bir bo‘limdan ikkinchi bo‘limga o‘tkazish to‘g‘risida. 
4. O‘quv (akadem) ta`til berilishi to‘g‘risida. 
Topshiriq 
1. Tarjimayi hol yozishda qanday ma`lumotlar haqida axborot berasiz? 
2. Tarjimayi hol qachon va qayerda talab etiladi? 
1-mashq. Tarjimayi holga xos so‘z va so‘z birikmalarini daftaringizga ko‘chiring, 
ularning ma`nolarini bilib oling. Ular ishtirokida gaplar tuzing. 

Xizmatchi oilasida tug‘ildim, ishchi oilasida tug‘ildim, dehqon oilasida tug‘ildim, 
bo‘lib ishlaydilar, maktabni tamomladim, o‘qishga kirdim, lavozimida ishladim, 
taqdirlandim, qatnashaman, a`zosiman, bo‘ydoqman, uylanganman, turmush o‘rtog‘im, 
saylanganman, jamoat ishi. 
2-mashq. Yuqoridagi Tarjimayi hol matnidan quyidagi ma`lumotlar bilan bog‘liq 
gaplarni toping va daftaringizga ko‘chiring: 
a) tug‘ilgan joyi va vaqti haqida; b) o‘qish faoliyati to‘g‘risida; v) ota-onalar 
7 

---

to‘g‘risida. 
 
3-mashq. Ijtimoiy kelib chiqishi va ijtimoiy ahvoli ifodalarining ma`nolarini 
tushuntirib bering. Ijtimoiy kelib chiqishingiz va ijtimoiy ahvolingiz haqida daftaringizga 
yozing. 
 
4-mashq. Quyida berilgan gaplardagi sinonimik yaqinlikka e`tibor qiling. Siz 
ularni qaysi holatlarda qo‘llaysiz? 
Meni "Milliy tiklanish" partiyasi a`zoligiga qabul qildi. - "Milliy tiklanish"