79
Yaponiyaning eng yirik shaharlari: Tokio. Iokagama. Osaka. Kobe. Nagaya. Kioto.
Sapporo. Fukuoka.
Yaponiya poytaxti – Tokio dunyodagi eng yirik shaharlardan biri. eng muhim sanoat.
transport. turizm. savdo va madaniyat markazi hisoblanadi. SHaharning tashqi qiyofasida
Yevropa va Yaponiya arxitekturasining qo‘shilib ketgan shakli aks etadi.
Tokiodan Tokio qo‘ltig‘i sohili bo‘ylab shahalar bir biriga tutashib ketgan. Ularda
moddiy boylik ishlab chiqarmaydigan sohalarda ishlovchi xodimlar. xizmatchilar.
ilmiy
xodimlar. mehmonxona xizmatchilari. turizm sohasi xizmatchilari soni ko‘payib bormoqda.
Qo‘ltiqdan chiqaverishda hamma sohalar bo‘yicha sanoati rivojlangan hududning
ikkinchi eng yirik markazi millioner shahar – Iokagama shahri joylashgan bo‘lib. u dengiz kanali
orqali poytaxt bilan qo‘shilgan. Bu shaharda mamlakatning eng yirik mehmonxonalari va turizm
markazlari joylashgan.
Ikkinchi jahon urushidan keyingi davr Osiyo va Tinch okeani hududidagi mamlakatlar
iqtisodiyoti uchun o‘ziga xos «sakrash» yillari bo‘ldi. Ko‘p yillar o‘rtacha va qoloq bo‘lib kelgan
davlatlar tarixan qisqa vaqt ichida ulkan yutuqlarga erishdi. Ikkinchi
jahon urushidan qattiq
siyosiy va iqtisodiy talofat ko‘rgan. xatto taslim bo‘lishdek og‘ir musibatni boshidan kechirgan
Yaponiya bir avlod umri davomida sanoat hamda ilmiy-texnika rivojida dunyoda eng taraqqiy
etgan mamlakat darajasiga ko‘tarila oldiki. «Yaponiya mo‘‘jizasi» jahondagi barcha olimlar.
iqtisodchilar. sotsiologlarni xayratga soldi. Yaponiyaning rivojlanish «sir»lari
hammani shu
jumladan. bizni ham qiziqtirishi tabiiy. Ayniqsa sanoatning va xizmat ko‘rsatish sohalarining
nihoyatda tez o‘sish sur‘atlari. jahonda bo‘layotgan o‘zgarishlarga tezlik bilan moslashuvchanlik.
horijdagi ilg‘or tajribalarni nihoyatda ustalik bilan ijodiy qabul qilish va yanada rivojlantirish
borasidagi nodir qobilyat yaponiyaliklarga xos xususiyatdir. Aynan shu bois u qisqa vaqt ichida
jahonda AQSHdan keyin ikkinchi davlatga aylandi.
Yaponiyada quriqlikdagi transport ham. dengiz transporti ham birday rivojlangan. Bu.
turizm industriyasini rivojlanishida katta rol‘ o‘ynaydi. Temir yo‘llarning uzunligi 27.327 km..
avtomobil‘ yo‘llarining uzunligi esa 1.111.974 km.. ichki daryo portlari 1.770 km. atrofida.
Asosiy dengiz portlari: Muroran. Kitakyusyu. Kobe. Osaka. Tokio. Iokogama. Kavasaki.
Kagosima. Nagoya. Ximedzi. Nagasaki. Tiba.
YaMM – 2527.4 mlrd. dollar. jon boshiga 20200 dollarni tashkil etadi.
Yaponiyada 10 mln. gektar yerda qo‘riqxonalar tashkil etilgan.
mamlakat hududining
1/4 qismiga to‘g‘ri keladi. tabiat qo‘riqxonalari davlat tomonidan qo‘riqlanadi. SHuning yarmini
23 ta milliy bog‘ va davlatga qarashli qo‘riqxonalar tashkil etadi. 1970 yilda 40 ta dengiz suv osti
milliy bog‘lari bunyod etilgan.
Bunday bog‘lar Yaponiyada xalqaro turizmni rivojlantirishga va xorijiy turistlarni
qiziqishlariga sabab bo‘ladi. Yaponiya mo‘‘tadil subtropik va tropik iqlim mintaqalarida
joylashgan. hududining 3/4 qismi qir va tog‘lardan iborat. Yaponiyaning go‘zal
tabiat
manzaralari va u yerda joylashgan turistik maskanlar har qanday xorijiy sayohatchilarni o‘ziga
jalb etadi. Yaponiyada boshqa sohalar kabi xalqaro va milliy turizmni rivojlanishiga katta
ahamiyat qaratilgan. Yaponiyada ko‘ngil ochar turizm yaxshi rivojlangan. Yaponiya turizm
bozorini asosan Buyuk-Britaniya. AQSH. Germaniya. Koreya. Tailand. Avstraliya.
Yangi
Zelandiya mamlakatlari ta‘minlaydi.
Yaponiyaga 2000 yilda 4.8 mln. xorijiy turistlar tashrif buyurgan. 1999 yilga nisbatan
7.2% ga o‘sish kuzatilgan. 2002 yilda 5.3 mln. xorijiy turistlar tashrif buyurgan 2001 yilga
nisbatan 9.8% ga o‘sish kuzatilgan.
Yaponiyaning chetga chiqish turizmi asosan AQSH. Kanada. Meksika. Argentina.
Braziliya. Xitoy. Malayziya. Gonkong. Tailand. Koreya. Singapur.
Avstraliya hamda Janubiy-
Osiyo mamlakatlariga to‘g‘ri keladi.
Yaponiya davlati xalqaro turizm harakatlarining iqtisodiy tahlil natijasi ko‘rsatishicha. jahon
turistik tashriflarining 0.8%i. Osiyo va Tinch okeani mintaqasiga qilingan tashriflarning 4%i Yaponiya
davlatiga to‘g‘ri keladi. 2001 yilga nisbatan 2002 yilda xorijiy turistlar tashrifi 9.8% ga ko‘paygan.
Xalqaro turizm tushumlari bo‘yicha jahon turizm daromadlarining 0.75%i. Osiyo va
80
Tinch okeani mintaqasi tushumlari bo‘yicha 3.7% ni tashkil qilgan. 2001 yilga nisbatan 2002
yilda daromadlar miqdori 6% ga o‘sganligi kuzatilgan (5.4.1-jadval). 2002 yilda har bir xorijiy
tashrif 668 AQSH dollarini tashkil qilgan.O‘zbekiston va Yaponiya o‘rtasidagi
diplomatik
aloqalar 1992 yil 26 yanvarda o‘rnatiladi. Yaponiya bilan O‘rta Osiyo o‘rtasida Buyuk ipak yo‘li
orqali qadimgi savdo aloqalari mavjud. Xozirgi kunda bu aloqalar qayta tiklanib
mustahkamlanmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: 
