Yer usti transport tizimlari

 
8.2 Етакчи кўприклар 
 
Трактор ва автомобилларнинг етакчи кўприклари буровчи моментни 
узатмалар қутисидан етакчи ғилдиракларга (юлдузчаларга) етказиб беришда 
қатнашадиган бир неча механизам ва қисмларнинг мажмуидан иборат. Бундан 
ташқари трактор ёки автомобилнинг вазифасидан келиб чиқиб, уларга 
тормозлар ва баъзи бир ёрдамчи механизмлар жойланган. 
Етакчи 
кўприкларнинг 
асосий 
механизмлари 
бўлиб 
қуйидагилар 
ҳисобланади: 
-бош (марказий) узатма; 
-дифференциал ярим ўқлари билан (автомобил ва ғилдиракли тракторларда); 
-буриш механизми (занжир тасмали тракторларда); 
-охирги узатмалар (тракторларда); 
-тормозлар. 
Етакчи кўприкларнинг сони тракторларнинг ғилдирак формуласига боғлиқ 
яъни (3К2, 4К2, 4К4) ёки автомобил учун (4х2, 4х4, 6х4,6х6, 8х8) бўлса, 
биринчи рақам умумий ғилдираклар сонини, иккинчиси – етакчи 
ғилдракларнинг сонини билдиради. 
Тўла узатмали тракторларда (МТЗ-82, МТЗ-102, Т-150К, К-701) ғилдираклар 
формуласи 4К4 бўлса, иккита етакчи кўприк бўлади- олдинги ва орқа. Тўла 
узатмали 4х4 типида – иккита (ВАЗ-2121, УАЗ-3151); 6х6 типида – учта (ЗИЛ-
131, КамАЗ-4310); 8х8 типида-тўртта (МАЗ-7310) етакчи кўприк бўлади. 
Занжир тасмали тракторларда етакчи кўприк бўлиб, фақат орқа кўприк 
ҳисобланади.