O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon mashinasozlik instituti

 
 
 
 
 
Rezba kesuvchi kallaklar. 
Rezba kesuvchi kallaklarini (golovkalar) asosan ikki 
guruxga bo’lish mumkin: o’zi ochiladigan va sozlanadigan. O’zi ochiladigan 
kallaklarni (galovkalarni) afzallik tomoni shundan iboratki, zagotovkaga rezba 
qirqilgandan so’ng plashkalarni qo’yib yuborilishi natijasida kallakni detalga 
rezg’ba qirqilgandan so’ngqayta buralib chiqishini bartaraf qiladi va dastgoxda 
5. Rezba kesuvchi kallaklar.

---

rezg’ba qirqish unumdorligini oshiradi. Sozlanadigan rezg’ba qirquvchi kallaklar 
faqat plashkani o’rnatish maxkamlash va uni sozlash mumkin.
Zagotovkaga rezg’ba qirqilgandan so’ng plashkani qo’yib yuborilishini 
tahminlaydi. Rezba qirqishda eng ko’p tarqalgan va qo’llaniladigan birinchi 
guruxdagi kallaklar xsoblanadi. Plashkani joylashishga va konstruktruktsiyasiga 
muvofiq o’zi ochiluvchi kallakni uch xil turi mavjuddir.
107-rasm.
Plashka kallagi: 
Yassi radial plashkali kallak (galovka rasm-107 a) bunday plashkalarni tayyorlash 
ancha oson bo’ladi. Lekin bunday plashkali kallaklarni qayta charxlash soni 
chegaralangan bo’ladi. Tangentsial plashkali kallaklar (galovkalar) (rasm-107 b) 
plashkalari axamiyatli uzunlikka ega bo’lganligi sababli ko’p marta qayta 
charxlashga ruxsat etiladi. (rasm-107 v) da ko’p marta qayta charxlanishi mumkin 
bo’lgan yumaloq grebyonkali kallak (galovka) keltirilgan bo’lib detallarga rezba 
qirqishda boshqa grebyonkalarga nisbatan eng ko’p qo’llaniladi. Rezba qirquvchi 
yumaloq grebyonkali kallaklar (galovkalar) uch xil ko’rinishda tayyorlanadi.
1)
aylanmovchi – tokarlik va revolg’ver dastgoxlarda rezba qirquvchi; 
2)
aylanuvchi – avtomat va parmalash dastgoxlarida rezba qirquvchi; 
3)
aylanmovchi – 1124, 1136 – tipdagi avtomat dastgoxlarida rezba qirquvchi; 
Qirqilayotgan rezbani o’lchamiga bog’lanib, galovkalar quyidagicha nomerlanadi.
1K, 2K, 3K, va 4K va xokazo. Grebyonkalar tezkesar va ligerlangan asbobsozlik 
po’latlardan tayyorlanadi.