O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti

11 - Amaliy mashg‘ulot
Plastilindan model yasash. 
Plastilin-maketlash uchun ajoyib material. Ish xarakteriga qarab turli navli 
plastilindan foydalaniladi. Loyihalashni boshlang‘ich davrida yumshoq navlaridan 
foydalanish yaxshiroq. Maketni tozasi qattiq plastilindan yasalishi kerak. Maket 
yuzasi qirg‘ich yoki pichoq yordamida tekislanadi. Toza maketlarda plastilinni 
asosiy material deb bo‘lmaydi. Uning yuza ko‘rinishi buyumni obraz ko‘rinishini 
ochishga xalaqit beradi. Ko‘pincha plastilindan yasalgan maket gipsga o‘tkaziladi. 
Gipsli maketni turli rangga bo‘yash mumkin. Materialni tanlash va modelni 
tayyorlash usuli musavvir konstruktor, shakl berish ustida va tashqi ko‘rinishini 
ishlovchiga bog‘liq. 
Modellashda barcha 
imkoniyatlardan to‘g‘ri 
foydalanish sanoat 
mahsulotlarining estetik sifatini ko‘tarishga olib keladi.
Musavvir-konstruktor sanoatning qaysi tarmog‘ida ishlamasi har bir 
konstruktor, arxitektorga kerak bo‘lgan asosiy xislat, modelirovaniyada 
o‘rgatiladigan plastiklikni his etish, fazoviy tasavvur qilishdir. 
Har qaysi ijodiy fikrlovchi muhandis yoki konstruktor yangi mahsulotni o‘zi 
tayyorlagan yoki musavvir bilan birgalikda tayyorlagan oraliq mahsulotdan 
foydalangan holda konstruksiyalash ishini 2-3 marta bajarganda, sanoat 
mahsulotlarini hajmiy loyihalash mohiyatini tez tushunib yetadi. 
Shakllantirish oxiriga yetmaslik, proporsiyadagi xatolik va boshqa ishlab 
chiqarishda qaytariladigan kamchiliklar minglab kishilarga ziyon yetkazadi. 
Chunki ular mukammallikka ega bo‘lmagan buyumlardan foydalanadilar. Shu 
sababli muallif buyumning mukammal bo‘lishini texnik va estetik tomondan 
javobgardir. 
Mashina, agregatlar, maishiy asboblar va boshqalar konstruksiyani sifat hal 
bo‘lishi unumdorligini oshirishiga va insonni foydalanayotgan mehnat quroliga 
mehr bilan qarashiga sabab bo‘ladi. 

---

109