Metodologiyasi

^............
Ul>,u.iiviii niciiiudiaiuan 
a a u iia r keltirishi). =3
S h u n in g d ek , ta d q iq o tn in g ilm iy m a ’lu m otno m a ap p aratig a ta d - Ш 
qiqotga ja lb etilg an va tad q iq o t jarayonida foydalanilgan m an b alar I
h am d a ad ab iy o tlar ro ‘yxati, tadqiqot obyektining ayrim alohida 
o 'zig a xos xususiyatlari va jih a tla rin i ko'rsatib beruvchi, tadqiqot 
m a tn id a keltirilgan m a ’lu m o tla rn i m u stahkam lovchi, tad q iq o t­
n in g ilm iy a h a m iy a tin i o sh irish g a xizm at qiluvchi m an b alarn in g
nusxalari, h u jjatlarn in g n u sx alari, fotosuratlar, jadvallar, ch iz m a - 
lar, lu g'atlar, izo h lar, so 'ro v n o m a la r natijalari va tadqiqot m az- 
m u n id an kelib ch iq q an holda boshqa m a ’lu m o tlard an tarkib to p - 
g an ilovalar h am kiradi.
Tam oyillar — tad q iq o tch ig a nisb atan qo'yilgan talablar. Bilish 
tam o y illari tad q iq o tch ig a tadqiqot jarayonidagi vazifalarni bir 
m a ro m d a m a ’lum ta rtib larg a asoslangan holda am alga o sh irish i- 
d a z a ru r b o 'lad ig an o m illa rd ir. U lar tad q iq o tch in in g u yoki bu 
ta rix m a k tab lari, falsafiy yo 'n alishlarg a m ansubligi va dunyoqa- 
rashi, fikrlashi va ta fa k k u rid a n kelib chiqqan holda aniq lanad i. 
T am o yillar uslublar bilan m u stah k am o 'zaro bo g'liq likd a b o 'lg an - 
ligi u ch un ayrim h o llard a u larn i bir-biri bilan ad ash tirish holat­
lari h am u chraydi. S h u n d an kelib chiqqan holda aytish o 'rin li- 
ki, ta m o y illar uslublarga n isb atan b irm u n ch a m u rak k ab va keng 
tu sh u n c h a b o 'lib , b ir tam o y il o'ziga bog'liq holda b ir n echa u slub­
la rn i sh a k lla n tirish i m u m k in , ayni vaqtda esa b ir uslub b ir necha 
tam o y illarg a x iz m a t q ilish i m u m k in .
T arix — (y u n o n c h a «historia* - o 'tm is h n i tavsiflash, hikoya 
qilish). Ijtim oiy fa n la r m ajm uasi (tarix fani) bo'lib, in son iy atning
b u tu n o 'tm is h i davo m id ag i iqtisodiy, siyosiy, ijtim oiy va m ad an iy
hayotidagi ja ra y o n la r va v o qea-h od isalarn i an iq -k o n k re t holda 
va tu rli uslublar y o rd am id a davrlarga b o 'lin g an va u m um iy hol­
d a o 'rg an ad i. T arm o q lari: iqtisodiy ta rix , siyosiy ta rix , m adaniyat 
ta rix i, harbiy ta rix , dip lo m atiya tarix i, tarixiy geografiya va bosh-
I
300

---

т -J'iW v nicm lari m axsus ta rix iv fan lar h am d a arxeologiya