Y. R. Toshmatov, Sh. A. Sulaymonov, G’. O. Mamajanov Namangan-2017

Kimyoviy tarkibi.
1,5 - 3% gacha efir moy, 10% oshlovchi va boshqa 
moddalar bor. Moy tarkibida 60 - 80% sineol bo’ladi. 
Ishlatilishi.
Efir moyi antiseptik xususiyatga ega shuning uchun 
bezgak, bo’g’ma, qizilcha, nafas yo’llari shamollaganda va gijja haydovchi 
sifatida ishlatiladi. 
Steroid (yurak) glikozidlari. 
Yurak glikozidlari digitalisning bir necha turlaridan (Digitalis purpurae, 
Digitalis lanata), adonis (Adonis vernalis), marvaridgul (Convallaria majalis), 
chitrang’i (Erysimum canensens), strofant (Strophanthus Kombe), oleandr 
(Nerium oleandr), kendir (Apocinum cannabinum) va boshqa o’simliklardan 
olingan. 
Kimyoviy tuzilishi jihatidan yurak glikozidlari bir-biriga yaqin, ular 
ikki qismdan, qandsiz - aglikon va qandli - glikondan iborat. Aglikon 
glikozidlarning asosiy kardiotrop ta’sir ko’rsatuvchi qismi bo’lib, uning 
negizi steroid - siklopentanopergidrofenantrendan iborat. Steroidning 17-
holatida to’yinmagan 5-a’zolik lakton halqa, ba’zi glikozidlarda to’yinmagan 
6-a’zolik lakton halqa qo’shilgan bo’ladi. Glikozidlar uchun lakton halqaning 
bo’lishi shart, bu xalqa olib tashlansa yoki boshqa holatda bo’lsa, 
glikozidlarning yurakka tanlab ta’sir etish xususiyati yo’qoladi. 5-laktonli 
glikozidlar kardenolid, 6-laktonlik glikozidlar bufadenolidlar deb ataladi.

---

30