Y. R. Toshmatov, Sh. A. Sulaymonov, G’. O. Mamajanov Namangan-2017

 
Flavon glikozidlar 
O’simliklar tarkibida flavonoidlar sof-aglikon yoki glikozidlar holida 
uchraydi. Faqat antotsianidinlar o’simlik tarkibida doimo glikozidlar holida 
uchraydi. Glikozidlarni hosil qilishda ko’pincha flavonoidlar C xalqasining 

---

104 
3- A xalqaning 5-va 7-hamda B-xalqaning 4-holatlaridagi gidroksil guruhlari 
ishtirok etadi. 
Flavonoid glikozidlar tarkibida monosaharidlardan D-glyukoza, D-
galaktoza, D-ksiloza, L-ramnoza, L-arabinoza va D-glyukuron kislotasi 
ko’proq uchraydi. Glikozid tarkibida aytib o’tilgan qandlar piranoza yoki 
furanoza (asosan L-arabinoza) shaklida uchrab, flavonoid molekulasidagi 
fenol gidroksiliga β-yoki ba`zan α-bog`lanish orqali birikadi. Odatda 
monosaharid molekulalari glikozid hosil qilishda 1 ta (monoglikozid) yoki 
bir vaqtning o’zida 2 ta (diglikozid) gidroksil guruhi bilan birlashishi 
mumkin. Diglikozidlar tarkibidagi qandlar bir xil qandning 2 ta molekulasi 
yoki ikki xil qandning bittadan molekulasidan tashkil topgan bo’lishi 
mumkin.
Flavonoid glikozidlari tarkibida monosaharidlardan tashqari di-, tri-va 
boshqa oligosaharidlar uchrashi mumkin. Flavonoid glikozidlar tarkibiga 
kiruvchi oligosaharidlarning 30 dan ortiqturlari ma`lum. Ulardan rutinoza (6-
O-α-L-ramnozil-βD-glyukoza), 
robinobioza 
(6-O-α-L-ramnozil-D-
galaktoza), soforoza (6-O-β-D-glyukozil-D-glyukoza), gentibioza (6-O-β-D-
glyukozil-D-glyukoza), neogesperidoza (2-O-α-L-ramnozil-D-glyukoza) 
keng tarqalgan. 
O’simliklar tarkibida aksariyat flavonoidlarning O-glikozidlari (qand 
molekulasi aglikon bilan gidroksil guruhining kislorodi orqali, efir tipida 
birikadi) va qisman C-glikozidlari (qand molekulasi to’g`ridan-to’g`ri flavon 
molekulasidagi uglerod atomiga birikadi) uchraydi. 

---

105 
Gullar, mevalar va barglar tarkibida flavonoidlar ko’pincha glikozid 
holida, po’stloqda hamda ildizlarning yog`ochlangan to’qimalari tarkibida sof 
aglikon holida uchraydi. 
Odatda o’simliklar tarkibida bir vaqtning o’zida bir nechta (ba`zan 25 
tagacha) flavonoidlar bo’ladi. Kamdan-kam hollarda o’simliklar tarkibida 
bitta flavonoid uchrashi mumkin. 
Flavonlar uchun ko’proq 7-O-glikozidlar harakterli, kamroq hollarda 
4`-O va 3`-O-glikozidlar ham uchraydi. Flavonollarda 3 va 7 holatlarda 
gidroksil guruxlarning glikozidlanishi keng tarqalgan. 
Ko’pchilik flavonoid C-glikozidlarda uglevod qoldig`i 5,7-
dioksiflavonoidlarning 6 va 8-holatlariga birikkan bo’ladi (3-jadval). 
Flavonoid C-glikozidlar tarkibiga kiruvchi monosaharidlardan D-glyukoza 
eng ko’p tarqalgan. Bundan tashqari tarkibida D-galaktoza, L-ramnoza, D-
ksiloza va L-arabinoza qoldiqlarini saqlovchi flavonoid-C-glikozidlar ham 
uchraydi.