O’zbekisтon respublikasi xalq тa’lim vazirligi navoiy davlaт pedagogika instituтi biologiya o’qiтish meтodikasi

Laboratoriya mashg`ulotida foydalaniladigan pedagogik texnologiya:
Hamkorlikda
o’qitish texnologiyasining kichik guruhlarda ishlash metodi.
Laboratoriya mashg`ulotining borishi:
1. Тashkiliy qism.
2. Тalabalarni laboratoriya mashg`ulotining maqsadi, borishi, mustaqil bajariladigan o’quv
topshiriqlari bilan tanishtirish.
3. Тalabalarni “Genetka asoslari” mavzusining mazmuni, didaktik maqsadi, darslar tizimi
bilan tanishtirish.
4. “Genlarning o’zaro ta’siri” mavzusini o’qitish va mazkur mavzu bo’yicha laboratoriya
mashg`ulotini o’tkazish metodikasi bilan tanishtirish.
5. “Birikkan holda irsiylanish” mavzusini o’rganishda o’quvchilarning avvalgi mavzularda
o’zlashtirgan bilimlaridan foydalanish orqali mavzulararo bog`lanishlarni amalga oshirish
yo’llarini tahlil qilish.
6. Laboratoriya mashg`ulotini yakunlash.
“Genetika asoslari” bobini o’rganish jarayonida o’quvchilar organizmlarni chatishtirish
tiplari, asosiy genetik simvollar va atamalar, belgi va xossalarning nasldan-naslga berilish
qonuniyatlari, ularning sitologik asoslari, irsiyatning xromosoma nazariyasi, jins bilan
bog`liq 
irsiylanish, 
genetikaning 
seleksiya, 
tibbiyot, 
evolyutsion 
nazariyani
rivojlantirishdagi ahamiyati haqidagi bilimlarni bilishi, genetikadan masala yechish,
modifikatsion va mutatsion o’zgaruvchanlikni farqlay olishi, variatsion qator tuzishni,
modifikatsion o’zgaruvchanlikni statistik usullar yordamida aniqlash, o’simliklar, hayvonlar
va mikroorganizmlar seleksiyasi metodlari, genetik nuqtai nazardan chekishning, alkogol va
boshqa narkotik moddalar iste’mol qilishning zararini asoslab berish ko’nikmalarini
egallashi lozim.
“Genetika 
asoslari” 
bobining 
didaktik 
maqsadi 
o’quvchilarning 
irsiyat 
va
o’zgaruvchanlik qonuniyatlari, G. Mendelning qonunlari, mono, di, poliduragay
chatishtirishda belgilarning nasldan-naslga o’tish qonuniyatlari, genlarning o’zaro ta’siri,
belgilarning birikkan holda nasldan-naslga o’tishi, jins va odam genetikasi bilan tanishtirish
sanaladi.
O’quv dasturida ushbu bobni o’rganish uchun 17 soat vaqt ajratilgan bo’lib, mavzularni
darslarga quyidagicha taqsimlash mumkin:
№
Dars mavzusi
Dars tipi
1.
Irsiyat va o’zgaruvchanlik
Kirish
2.
Irsiyatni o’rganishning duragaylash usuli
3.
Mendel qonunlari. Mendelning 1-qonuni

---

61
4.
Mendelning 2-qonuni
Bob mazmunini yoritadigan
darslar
5.
Nasldan-naslga o’tishning sitologik asoslari
6.
Diduragay chatishtirish. Mendelning 3-qonuni
7.
Тahliliy chatishtirish
8.
6-laboratoriya mashg`uloti
9.
Genlarning birikkan holda irsiylanishi.
10.
Jins genetikasi
11.
7-8-laboratoriya mashg`uloti
12.
Irsiy (genotipik o’zgaruvchanlik)
13.
Fenotipik o’zgaruvchanlik
14.
9-laboratoriya mashg`uloti
15.
Odam genetikasini o’rganish usullari
16.
Odamdagi irsiy kasalliklar
17.
Umumlashtiruvchi dars
Umumlashtiruvchi dars
Quyida “Genlarning o’zaro ta’siri. Komplementar.Epistaz” mavzusidagi darsni
hamkorlikda o’qitish texnologiyasining kichik guruhlarda ishlash metodidan foydalanilgan
dars ishlanmasi berilmoqda.