Fanidan 3-курс талабалари учун tuzuvchilar

11-MA’RUZA
,. 
MAVZU: QADIMGI ITALIYA SAN’ATI. 
 
REJA: 
1. Qadimgi Italiya san‟ati, uning geografik o„rni, davlat chegarasi. 
2. Qadimgi Rim san‟ati, tasviriy san‟at va haykaltaroshlik. 
3. Rim san‟ati va madaniyatining ahamiyati haqida ma‟lumot. 
Adabiyotlar: 
1. Abdullaev N.U. «San‟at tarixi» Tom-1, Toshkent,
O„qituvchi, 1986 y. (96-103) 
2. «Isskustvo stran i narodov mira». Kratkaya
xudojestvennaya ensiklopediya. M., 1968. Tom-9. (41-53) 
MAVZUNING MATNI: 
Eramizdan avvalgi VII asrning to yangi eraning V asriga qadar bo„lgan o„n ikki asr 
mobaynida italiyaliklar san‟ati va badiiy madaniyati gullagan davrini boshidan kechirdi. 
Qadimgi dunyoning yirik davlatlaridan hisoblangan Rim imperiyasi paytida katta 
hajmdagi me‟morchilik ansambllari vujudga keldi, me‟morchilikning yangi tiplari paydo 
bo„ldi. Italiyaliklar qadimdagi Gretsiya san‟ati va madaniyatiga zo„r hurmat bilan 
qaradilar. Uni ijodiy o„zlashtirdilar, nazariyasini yangi ilmiy bilimlar bilan boyitdilar. 
Realistik portret, tarixiy mavzudagi relef yaratish, mozaika, amaliy san‟at borasidagi 
novatorlik namunalarini ko„rsatadilar. Qadimgi Italiya xalqlari ichida etrusklar bo„lgan. 
Ular eramizdan avvalgi VIII-VI asrlarda Italiyaning o„rta va g„arbiy janubiy qismini 
egallaganlar. Etrusklar qurish san‟atida katta muvaffaqiyatlarga erishdilar. Ular toshlardan 
katta-katta imoratlar solganlar, birinchi bo„lib toshdan gumbaz va arkalar ishlaganlar. 
Etruriya shaharlari (Kere, Tarkvini, Veym, Klezium) baland, qalin, mustahkam devorlar 
bilan o„ralgan. Keng yo„llar, mustahkam ko„prik va kanallar qurilgan. Etrusk 
haykaltaroshlaridan biri Vulka hisoblanadi. U Rimga Kapitoliydagi YUpiter 
ibodatxonasini bezashga taklif etilgan. Vulka Veyidagi Apollon ibodatxonasining 
dekorativ haykallarini ham ishlagan. Apollon (Veym Apoloni deb yuritiladi) san‟atkor 

---

ijodining o„ziga xos tomonini xarakterlaydi. Unda san‟at va nur xudosi bo„lgan 
Apollonning shaxdam qadamlar bilan odimlab ketayotgan vaqti tasvirlangan. SHaffof, 
engil libos ostidan uning rivojlangan muskuli va kuchli qomati ko„rinib turibdi. Etruriya 
jamiyatining eng gullagan davri eramizdan avvalgi VII-VI asrlarga to„g„ri keladi. 
Eramizdan avvalgi VI asrdan boshlab, Etrusk san‟atiga Italiyaning janubidagi grek 
koloniyalari san‟atining tasviri sezila boshladi. Etrusklar grek alfavitini, teatr va 
mifologiyasini qabul qildilar. Greklar singari ular ham yuzasiga bareleflar tushurilgan oltin 
tangalar chiqara boshladilar.