«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «temir yo‘llar elektr ta’minoti» kafedrasi

 
3.6. Elegazli uzgichlar 
 
Elegaz SF
6
sera geksoftorid inert gazlardan bo`lib, uning: zichligi havodan 5 marta katta; elektr 
mustahkamligi E
pr
=72 kV/sm, ya’ni havonikidan 2

3 marta katta; qaynash harorati T
kip
=-62
o
S; dielektrik 
singdiruvchanligi 

=1,00191. Elegazli uzgichlarda siqilgan gaz puflab yoy o`chirish usuli qo`llaniladi va 
yopiq gaz tizimini tashkil qiladi, ya’ni gaz atmosferaga chiqarilmaydi. Ikki tomonlama gaz puflash usuli 
samaraliroq bo`lib, zamonaviy elegaz uzgichlarida modullangan yoy so`ndirish kameralari qo`llaniladi, 
jumladan, ular 110 kV kuchlashgacha bir kamerali bajarilsa, 220 kV uchun ikki kamerali va 500 kV uchun 
to`rt kamerali bajariladi. 
Elegazli uzgichlarning afzalligi: o`chirish darajasi yuqori; yoy so`ndiruvchi kontaktlar kam emiriladi; 
ichki va tashqi qurilmalarda ishlay olishi; yong`in va portlashga bardoshligidadir. Ularning kamchiligi: 
elegaz SF
6
qimmatligi va gaz to`ldirish, tozalash uchun maxsus gaz tizimining zarurligidadir. Elegaz SF
6
juda ham zaxarli gazdir. 
27,5 kV kuchlanishli VE-27,5 rusmli
 
elegazli uzgichning tuzilishi 45
b
-rasmda keltirilgan (rangli ilovaga 
qarang, 340 bet) [13]. Rasmda: 1-elegaz to`ldirilgan ballon; 2-gaz reduktori; 3 va 4-gaz tozalagich filtrlar; 5-
metall idish-korpus; 6-izolyasiyalangan tortqi; 7-pastki kontakt kirmasi; 8- va 23-harakatchan kontakt 
rozetkasi; 9 va 27-epoksid silindrlar; 10-porshen; 11-harakatchan kontakt tayoqchasi; 12-stakan; 13-yoy 
o`chiruvchi kontakt; 14-yuqorigi kontakt kirmasi; 15-prujina; 16-klapan; 17-qalpoq; 18-uzgich boshi; 19-
prujina; 20- turg`in kontakt; 21-gaz puflagich soplo; 22-izolyasiyali stakan; 25-kontakt roliklari; 26-chinni 
g`ilof (pokrishka); 28-uzgichning aylanuvchi o`qi; 29-germetizasiyalangan taglik (poddon); 30-richag. 
Chinni g`ilof 26 ning ichi ishchi siqilgan gaz, ya’ni 85

95% azot N
2
va 5

15% elegaz SF
6
, bilan 
to`ldirilgan va ning ichidagi bosim atmosfera bosimidan 5

10 marta kattaroq ta’minlanadi.