«O‘zbekiston temir yo‘llari» aksiyadorlik jamiyati toshkent temir yo‘l muhandislari instituti «temir yo‘llar elektr ta’minoti» kafedrasi

a
)
b
)
v
) 
78-rasm. Saqlagichlar: 
a)
- PR naysimоn saqlagich, 
b) - 
qum to`ldirilgan saqlagich PN 
 
va 
v
) - 
saqlagichlar blоki BPV. 
15A va 60A elektr tokka mo`ljallangan patronlar yuqorida bayon qilingan patronlardan kontakt 
pichoqlarining bo`lmasligi bilan farq qiladi. Ularda tok prujinasimon kontakt ustunchadan eruvchan 
qo`ymaga qalpoqchalar orqali keladi; qalpoqchalar burab kiritilganda quyma bilan kontakt hosil qiladi. 
Qo`yma 6 rux varaqidan qilingan bo`lib, qisqa patronlardan ikkita, uzun patronlardan 4 ta 
ingichkalangan joy-bo`yni bo`ladi. Saqlagichdan kattaligi nominal tokka yaqin normal yuklama toklari 
o`tganda bo`yinlar butun qo`ymani hamda butun saqlagichni ortiqcha qizib ketishidan asraydi. 
PN saqlagichlar 40A dan 600 A gacha nominal tokka va 500 V gacha nominal kuchlanishga mo`ljallab 
chiqariladi (78
b
–rasm). Saqlagichning eruvchan qo`ymasi teshiklar teshilgan mis folgasining bir necha 
tasmalaridan yasaladi. Uni uzib tashlash qobiliyatini oshirish uchun kvars qumiga ko`miladi. 
Naysimon saqlagichlardan yana 500 V gacha nominal kuchlanishga mo`ljallangan, qismlarga 
ajralmaydigan, NPR (predoxranitel’ s napolnitelem, nerazborniy) saqlagichlar va qismlarga ajraluvchi 
saqlagichlar 100 A dan 600 A gacha nominal tokka moslab chiqariladi. 
Ba’zi korxonalarning yoritish qurilmalari uchun 10A va 24 A ga mo`ljallangan naysimon saqlagichlar: 
patroni va asosi plastmassadan yasalgan PPT–10 va KP–25 tipidagi va boshqa saqlagichlar chiqariladi. 
Avtomatlar. Rezbali avtomatik uzgichning tashqi ko`rinishi 79a-rasmda va uning ko`ndalang kesimi 
79b-rasmda hamda avtomat AP-50 g`ilofi 2 olingan ko`rinishi 79v-rasmda va uning ko`ndalang kesimi 79g-
rasmda keltirilgan (rangli ilovaga qarang). 
Rezbali avtomatik uzgichning tuzilishi: 1-ulash tugmachasi; 2-uzish tugmachasi; 3-ushlagich; 4-richag; 
5-kontakt ko`prigchasi; 6-harakatchang kontakt; 7-rezbali gilza; 8-turtgich; 9-prujina; 10-ulash joyi; 11-
turg`un kontakt; 12-bimetall element; 13-simli ulanish; elektromagnit chulg`ami; 16-magnit o`zak [13]. 
Avtomat AP-50 ning tuzilishi: 1-asos; 2-plastmassa g`ilofi; 3- turg`un kontakt; 4- harakatchang kontakt; 
5-elektr yoyini o`chiruvchi plastinalar; 6-elektromagnitli uzgich; issiqlik ta’siri bilan uzgichlardan tashkil 
topgan.