Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
343
Abdurahimdan ko‘rmoqdamen. Uchovlaringizdan ham ming marta rozimen! 
Akbar Agra qal’asiga qaytganda nevarasi Xisrav bilan Xurram uni qarshi oldilar. Akbar 
ikkovini filxonaga boshlab kirdi, har biriga eng yoqtirgan fillarini taqdim qilmoqchi bo‘ldi. 
Filxonada Akbarning eski qadrdoni Bhishan Chand sarkor edi. o‘n sakkiz yoshli Xisrav 
Namudor degan ulkan bir filni ma’qul ko‘rdi. U onasi Shoh begimning o‘limiga otasi 
sabab bo‘lganini bilgandan beri Salimni suymas edi. Akbar Ollohobodga qo‘shin 
tortganda Xisrav ham otasiga qarshi urushga qatnashmoqchi bo‘lib birga otlangan edi. 
Man Sinx bilan Aziz ko‘ka Xisravni Salimning o‘rniga valiahd deb e’lon qilish tarafdori 
edilar. Lekin Akbar ota-bola dushmanligini alanga oldirmaslik uchun bu fikrdan qaytdi. 
Hozir u Xisravga Namudorni taqdim qilar ekan: 
— Nevaralarim, sizlar ham shu filday qudratli, filday bardoshli bo‘linglar! — dedi. — 
Bhishan Chand — mening qirq besh yillik qadrdonim. Bag‘ri keng hind xalqining 
zahmatkash farzandi. Bobur bobomizning Tohir degan zahmatkash qadrdoni bor edi. 
Senlar ham halol zahmatkashlar orasidan Tohirdek, Salim otadek, Bhishan Chanddek 
qadrdonlar topinglar! Eng og‘ir damlarda shularday beg‘araz, halol odamlarga 
suyaninglar. 
Bu yil o‘n uch yoshga kirgan va otasidan ham ko‘hlik yigitcha bo‘lib borayotgan Xurram 
eng bo‘yi baland qora filni yoqtirib qoldi. Akbar bu filni nevarasiga taqdim etar ekan: 
— Buning nomi — Zinhor! — deb tushuntirdi. — Fil juda ziyrak jonivor. Yaxshilikni ham, 
yomonlikni ham unutmagay. Filga zinhor yomonlik qilmagin. Ota-bobolaringdan faqat 
yaxshi fazilatlarni olinglar-u nuqsonlarimizga zinhor ergashmanglar!.. 
Akbar milodiy 1605-yilning kuzida bir oycha kasal bo‘lib yotdi. Vafotidan sal oldin 
Salimni huzuriga chaqirib, boshiga o‘zining Ko‘hinur olmosi qadalgan sallasini, egniga 
to‘nini kiydirdi. So‘ng Akbar o‘zining boshi ustiga e’zozlab osib qo‘yilgan Amir Temur 
qilichini Salimning beliga taqdirdi. 
— Bu qilichga «Kuch adolatdadir» degan bashorat bitilganini bilursiz, o‘g‘lim, — dedi 
Salimni «siz»lab.— Ikki yuz yildan buyon avloddan avlodga o‘tib kelgan bu qilichni faqat 
adolat uchun kurashda ishlating. Sohibqiron bobokalonimiz bizga aql-u insofni, murosa-
yu ma’rifatni, mehr-u oqibatni vasiyat qilganlarini zinhor unutmang. 
— Men buni umrbod yodda tutgaymen! — dedi Salim. — Sohibqiron bobomiz 
vasiyatlaridan ilhom olib, men ham tuzukot bitmoqdamen! 
— Ilohim yaxshi niyatlaringizga yeting! 
Akbar olamdan o‘tgach, bek-u a’yonlar yangi hukmdorga sadoqat bildirish uchun 
devoniomga yig‘ildilar. Shunda Salimning Nuriddin Muhammad Jahongir nomi bilan 
taxtga chiqajagini birinchi bo‘lib e’lon qilish Farid Buxoriyga topshirildi. Mavlono Farid 
eng katta orzusi ushalganidan ovozi sururli jaranglab, baxtiyorlik tuyg‘usini yashirolmay, 
bu topshiriqni bajonidil ado etdi... Albert Pereyro esa keksayib o‘z vataniga qaytib ketdi 
va Akbarga qarshi olib borgan maxfiy ishlari uchun katta martabalarga erishdi. 
Akbarni Agradan besh mil beridagi Iskandar degan joyga, o‘zi tarxini chizgan maqbaraga 
dafn etdilar. Maqbarani o‘n ikki yil davomida ulug‘vor bir obida shaklida qurib bitirishga 
Maryami Zamon Jodxa bay bilan Salima begimning ko‘p mehnatlari singdi. Ular ikkovi 
ham sakson yoshdan oshib, opa-singillarday inoq yashadilar. Vafot etganlaridan so‘ng 
esa Akbar maqbarasining ikki qanotidan abadiy o‘rin oldilar. 
Bu orada Xisrav otasiga qarshi isyon ko‘tarib, yengildi-yu, ko‘zi ko‘r qilindi. Ko‘proq 
bobosiga tortgan Xurram boburiylar xonadonining eng iste’dodli vakili bo‘lib yetildi va 
keyinchalik Shohjahon nomi bilan tanilib, mashhur Tojmahalni qurdirdi. Ammo ungacha 
Akbar Fathpur-Sekrida qurdirgan muhtasham e’tiqod uyini johil xurofotchilar tag-
tugigacha buzib, yakson qilib tashladilar. Shu bilan ular Akbarning turli ellar va 
e’tiqodlarni ahil qilishga qaratilgan g‘oyalarini ham tarix sahifalaridan o‘chirib 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov