B. Q. Xaydarov

 
anıqlań (bul másele PISA tapsırması tiykarında
 
berildi).
1 km
2
680.
5-súwrette Malikanıń muzqaymaq 
dúkanınıń sxeması berilgen. Malika 
dúkannıń polın almastırmaqshı. 
Xızmet kórsetiw ornı hám kirer 
jerdiń maydanın esapqa alǵanda 
dúkannıń ulıwma polınıń maydanı 
neshe m² qa teń? Juwabıńızdı 
tiykarlań (sızılmada bir ketekshe 
0,5 m x 0,5 m ólshemge teń).
4
5
681.
 
6-súwrette kórsetilgen
figuranıń maydanın ketek-
sheniń pútin, yarım, sherek 
hám basqa bóleklerin sa-
naw arqalı esaplań.
1 cm
2
1 cm
2
1 dm
2
1 m
2
6
3
Izertleymiz
b)
b)
a)
d)
e)
f )
a)
b)
d)
e)
neft
Teńiz
Qurǵaql
ı
q
Tógilgen
Neft 
tiyelgen 
tanker
Kiriw esigi
Xızmet 
kórsetiw ornI
Ótkeriw jeri
Kiriw bólimi
Sawda islew 
ornı

---

15
IV BAPT
Í
 TÁKIRARLAWǴA TIYISLI MÁSELELER
40
682.
Tómendegi qatarlardı oqıń. Qatar durıs bolsa, “+”, nadurıs bolsa, “–” belgisin 
qasındaǵı ketekshege qoyıń.
1. Tekstli másele – mashqalalı jaǵday kórinisinen ibarat boladı.
2. Mashqalalı jaǵdaydan matematikalıq máselege ótiledi.
3. Tekstli máseleler pikir júritip sheshiledi.
4. Máseleniń sheshiliw processi “Túsiniw”, “Reje” “Sheshiliwi” 
hám “Tekseriw” basqıshlarınan ibarat.
683. 
Tuwrımúyeshliktiń:
a) tárepleri 
a
= 21 dm,
b
= 302 cm bolsa, onıń perimetrin hám 
maydanın;
b) perimetri 444 m hám tárepleriniń biri 120 m bolsa, ekinshi tárepin 
tabıń. 
684. 
Kvadrattıń tárepi 31 dm bolsa, perimetri hám maydanın tabıń.
685. 
Tuwrımúyeshliktiń tárepleri 56 cm hám 44 cm. Perimetri tuwrımúyeshlik 
perimetrine teń bolǵan kvadrat tárepin tabıń. 
686. 
Tuwrımúyeshliktiń bir tárepi 108 cm, ekinshi tárepi birinshisinen 4 
ese qısqa. Tuwrımúyeshlik perimetrin hám maydanın tabıń. 
687. 
Tuwrımúyeshlikte:
a)
a
= 
11 m,
b
= 16 m; b)
a
= 21 dm,
b
= 430 cm; d)
a
= 20 cm, 
b
= 8 dm; e)
a
= 53 m, 
b
= 550 dm bolsa,
maydanın hám perimetrin tabıń.
688.
Tuwrımúyeshlik haqqında berilgen maǵlıwmatlardan paydalanıp kesteni 
toltırıń;
 
a
23 cm
19 m
23 dm
17 m
b
27 cm
73 m
S
1242 dm
2
1037 m
2
689.
Tárepi 2 m bolǵan kvadrat formadaǵı qalıń qaǵaz, tárepi 1 dm
bolǵan kishi kvadrat formasındaǵı bóleklerge bólindi. Nátiyjede neshe 
bólekshe payda boldı?
690.
Tárepi 24 cm bolǵan kvadrattı, maydanı 144 cm² bolǵan neshe kishi 
kvadratlarǵa bóliw múmkin.
691. 
Tuwrımúyeshlik formasındaǵı jer uchastkasınıń uzınlıǵı 125 m, eni 96 m. 
Jer uchastkasınıń maydanın tabıń hám onı arda ańlatıń.
692. 
Maydanı: a) 144 cm²; b) 64 dm²; d) 576 m²; e) 121 ar; f) 169 ha bolǵan 
kvadrattıń tárepi hám perimetri uzınlıǵın tabıń.
693. 
Tuwrımúyeshlik formasındaǵı egislik jerdiń eni 70 m hám uzınlıǵı 80 m.
Onıń maydanın tabıń hám arda ańlatıń.

---

16
2 m
2 m
2 m
7 m
694. 
Tuwrımúyeshlik formasındaǵı jer maydanınıń ólshemleri 1500 m hám
2400 m. Onıń maydanın tabıń hám gektarda ańlatıń. 
695. 
Xana polınıń eni 6 m, uzınlıǵı 15 m. 1 m² poldı boyaw ushın 200 g
boyaw sarIplanadı. Хana polın boyaw ushın qansha boyaw kerek?
696. 
Dápter keteksheleriniń 4 ewi 1 cm² ekenligin esapqa alıp, berilgen 
figuralardıń maydanın shamalap tabıń. (1-súwret).
697. 
2-súwrettegi bir ketekshe 1 dm² bolsa, figuralardıń maydanın tabıń.
698. 
3-súwrettegi quramalı figuranıń maydanın tabıń. 
699. 
4-súwrettegi jay sxeması boyınsha xanalar hám 
jámi úydiń maydanın tabıń
Miymanxana
Jataqxana
Asxana
Dáliz
Juwınıw
xanası
4 m
4 m
3 m
6 m
4 m
2 m
2
4
3
1
3 m
3 m
Úyde orınlaymız

---

17