K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda ishlatiladigan ashyolar

 Dizellar uchun motor moylari
Dizelli avtomobillarda Б, В va Г guruhdagi 100°C dagi nominal 
qovushoqligi 8 mm
2
/s (qishki) va 11 mm
2
/s (yozgi) bo‘lgan moylar-
dan foydalaniladi. Bu guruhlarga mansub muhim moylarning qis-
qacha tavsifi 5. 6­ jadvalda keltirilgan. Ularning barchasi selektiv 
tozalangan moy asosida tayyorlanadi, ular tarkibiga har bir guruh 
uchun maxsus tanlab olingan qo‘shilmalar kompozitsiyalari ara-
lashtiriladi. 
5. 6- jadval 
Dizelli dvigatellar uchun asosiy motor moylari va ularning tavsifi
Ko‘rsatkichlar
Moy markasi
M–8Г
2
M–10Г
2
М–8Г
2
к M–10Г
2
к
Kinematik qovushoqligi, mm
2
/s 
100°C dagi (ko‘pi bilan)
0°C dagi
8 ± 0,5 
1200
11 ± 0,5
–
8 ± 0,5 
1200
11 + 0,5
–
Qovushoqlik indeksi (kamida)
90
90
95
90
O‘t olish harorati, °C (kamida)
200
205
200
205
Qolish harorati, °C (ko‘pi bilan)
–25
–15
–30
–15
Ishqor soni, mg KOH/g (kamida)
6,0
6,0
6,0
6,0
Kul hosil qilishi, % (ko‘pi bilan)
1,65
1,65
1,15
1,15
Mexanik aralashmalar miqdori, % 
(ko‘pi bilan)
0,015
0,015
0,015
0,015
O‘rtacha kuchaytirilgan avtotraktor dizellarida ishlatiladigan 
B
2
guruhidagi moylar: M–8B
2
(qishki) va M–10B
2 
(yozgi) moylar-
dan keng foydalaniladi. Bir qator holatlarda M–8B
1
moyidan qishgi 
universal moy sifatida foydalanish mumkin. 
Yuqori darajada kuchaytirilgan dizel dvigatellarida ish sharoiti 
og‘ir bo‘lganligi tufayli ularda ishlatiladigan Г guruhidagi motor 
moylariga 14 foizgacha qo‘shilmalar kompozitsiyasi qo‘shiladi. 
Qishda М–8Г
2
, yozda esa М–10Г
2
markali moylarni ishlatishga 
(ЯМЗ–238М, ЯМЗ–240N va boshqa dvigatellarda) ruxsat etiladi. 
131
КамАЗ yuk avtomobillari va «Ikarus» avtobuslarida yuqori sifatli 
М–8Г
2
k va M­10Г
2
k markali moylardan foydalaniladi. Havo turbi-
na yordamida bosim bilan kiritiladigan yuqori darajada kuchaytiril-
gan dizellarda (БелАЗ–549В, БелАЗ–549В) М–8Дм va М–10Дм 
markali moylardan foydalaniladi. 
MDH mamlakatlari va xorijda ishlatiladigan motor moylari ning 
o‘zaro almashinuvchanligi bo‘yicha tavsiyalar 5. 7- jadvalda kel-
tirilgan. 
5. 7- jadval