54
ravishda olib borish;
❑
Oila a’zolarida ozodalik va orastalik ko‘nikmalarini
shakllantirib, shaxsiy gigiyena
qoidalariga rioya qilishlari;
Oila a’zolarining salomatligini ta’minlash, ularning baxtli bo‘lishi avlodlar iqtidori va nasl-nasabi
yaxshilanib borishida har bir oilada yuqoridagi tadbirlar o‘z vaqtida to‘g‘ri tashkil etilsagina
amalga oshadi.
Yigitlar uchun stress holatlarini bartaraf etish bo‘yicha mini ma’ruza. (10 daqiqa)
Stress bu kuchli ruhiy zo‘riqish bo‘lib, u
hayotdagi turli ruhiy zarbalar, asabiylashish,
haddan ziyod muntazam davom etgan aqliy yoki jisomniy mehnat natijasida yuzaga keladigan
psixologik holatdir.
Bilamizki, erkaklarga stressni yengish ayollarga nisbatan ancha qiyinroq,
chunki erkaklarga xos bo‘lgan vazminlik, o‘zini ustidan kuchli nazorat o‘rnatish, g‘urur
hislari
ularga yig‘lab, birov bilan dardlashib o‘zini qiynayotgan masalalardan holi bo‘lib olishga yo‘l
bermaydi. Bu esa ko‘proq erkaklarda uchraydigan yurak-qontomir, oshqozon va o‘n ikki
barmog‘li ichak xastaliklari, nevroz,
qandli diabet, reproduktiv tizimdagi kasalliklarini keltirib
chiqaradi.
Shunday ekan hayotdagi salbiy vaziyatlardan qochib qutilib bo‘lmaganigek, ularning domiga
tushib qolish ham xavfli. Bunda quyida psixologlar tomonidan ko‘p
tavsiya etiladigan
psixoprofilaktik maslahatlarga amal qilish barchaga stressdan qutilishga yordam beradi.
• Stress holatidalarga psixologlar, avvalambor, o‘z hissiyotlarini oshkor etishdan qo‘rqmaslikni
maslahat berishadi. Chunki, kulgu, yig‘i, shuningdek nafrat bilan
chiqib ketmagan ichki turli
quvvatlar to‘g‘ri yurak, jigar, oshqozonga zarba beradi.
• Ichki garmoniyani (muvofiqlikni) tiklash uchun ko‘proq insonlar bilan yaqin aloqada bo‘lish
zarur, shuning uchun atrofdagilar bilan shaxsiy aloqalar o‘rnatishga harakat qiling. Masalan,
do‘stlik.
• Bajarayotgan ishingizga o‘zingizda qiziqish uyg‘otishga harakat qiling, bu sizga o‘zingizga
ishonch tuyg‘usini shakllantiradi.
• Omadsizliklarni bosiqlik bilan qabul qiling va ulardan o‘zingizga dars olib xulosa chiqarishga
harakat qiling. Kelajakda xatolarni qaytarmaslik uchun nizoli vaziyatlarni yaxshilab tahlil qilishga
harakat qiling, aks holda ular stress sababchisi bo‘ladi.
• O‘z o‘zini baholashda ko‘p noadekvatlikka (mantiqsizlikka) yo‘l qo‘yish xatodir. O‘zingizni
to‘gri va ijobiy baholashga harakat qiling. Ustun jihatlaringizni topib ular bilan fahrlaning.
Kamchiliklaringzini topsangiz ulardan qutilishga tirishing.
• Vaqtingiz va kuchingizni to‘g‘ri va maqsadga muvofiq taqsimlang. Dam olish, hordiq chiqarish,
muvaffaqiyatlarni nishonlash imkoniyatini qo‘ldan chiqara ko‘rmang.
• Stess holatida o‘zingizga qisqa tanaffuslar berib turing, ko‘zlaringizni yumib qorin bilan chuqur
nafas oling, nafas olayotganda beshgacha va chiqarayotganda yettigacha sanang.
• Tinchlanish uchun quyidagilarni bir necha bor qaytaring: “Men endi oldingidan yaxshiroqman”.
“Men yengillikni his qildim”, “Men ichki zo‘riqishlarimni yengdim”, “Bu muammo siqilishimga
arzimaydi”, “Men hammasi zo‘r bo‘lishiga aminman”.
• E’tiboringizni chalg‘iting. Buning uchun soatingizga qarang va diqqatingizni kelasi o‘n
daqiqada shug‘ullanadigan mashg‘ulotingizga qarating, misol uchun, derazadan ko‘chani kuzatish,
oq qog‘ozga turli shtrixlar chizish…
55
• O‘zingizni qachon bo‘lsada juda qulay his etgan joyingizni eslang,
u shaxsiy xonangiz, dala
hovli, dengiz bo‘yi, tog‘ etagi, hatto oddiygina uyingiz yonidagi maydoncha, bog‘, sayrgoh
bo‘lishi ham mumkin va hayolan o‘zingizni o‘sha yerga ko‘chirib o‘tkazing.
• Sevimli musiqangizni eslang va tasavvuringizda uni ijro eting.
• O‘zingiz bilan sodir bo‘lgan
voqea-hodisani tahlil qilib, bundanda yomon bo‘lishi mumkin
bo‘lgan holatni o‘ylab ko‘ring va quyidagi savollarni o‘zingizga berib ko‘ring: “Men o‘z
muammoyimni bo‘rttirib ortiqcha xavotirga berilmadimmi?”, “Haqiqatda buni mening hayotimni
davom ettirishimga ta’siri shuncha kuchlimi?”, “Joriy yuzaga kelgan vaziyat, uni deb qattiq azob
chekishimga arziydimi?”.
Do'stlaringiz bilan baham: 
