Qarshi davlat universiteti fizika -matematika fakulteti

Kurs ishining ilmiy ahamiyati:
mazkur kurs ishidan umumiy o’rta talim 
maktablarining mehnat talim o’qituvchilari , kasb-hunar kollejlarida mutaxassislik 
fanlaridan dars beradigan o’qituvchilar, magistrlar kasbiy ta`lim fakultetida tahsil 
olayotgan talabalar o’z faoliyatlarida foydalanishlari mumkin. 

---

Kurs ishining tuzilishi:
kurs ishi 3 ta bob, 7 ta paragrif, foydalanilgan 
adabiyotlar ro’yxati va 18 betdan iborat. 
I – BOB. Jun va ipak tolali gazlamalarning olinishi va xossalarini o‟qitish 
metodikasi 
1.1. Jonivorlardan olinadigan tolalarning tuzulishi 
Gazlamalarning tola tarkibini to’g`ri aniqlash juda muhim ahamiyatga ega. 
Gazlamaning tola tarkibi modellash loyihalash, bichish va tikishda nisobga olinishi 
lozim. 
Gazlamaning tashqi ko’rinishi, qayishqoqligi, kirishishga qarshiligi, 
titiluvchanligi, 
cho’zilivchanligi, dazmollanuvchanligi, ho’llash-dazmollash 
rejimlari uning tola tarkibida bog`liq bo’ladi. Masalan, agar lavsanli jun 
gazlamalar juda ho’llangan latta qo’yib 200
0
S gacha qizdirilgan dazmol bilan 
dazmollanadi, ayrim joylari kirishadi va ketmaydigan dog`lar paydo bo’ladi. 
Kopron gazlamalarga juda qizib ketgan dazmol tegishi bilanoq ular erib ketadi: 
Gazlamalardagi dog`larni ketkazish paytida ham ularning tola tarkibini va 
shu gazlamani hosil qiladigan tolalarning kimyoviy xossalarini hisobga olish 
lozim, chunonchi, agar atsetat tolali gazlamalardan dog`larni ketgazish uchun 
atsetop ishlatilsa, ketmaydigan boshqa dog`lar paydo bo’lishi, gazlama qisman 
yoki butunlay erishi mumkin. 
Jonivorlardan olinadigan tolalarning asosiy moddasi – oqsillar (junda – 
keratin, ipakda fibroin va seritsin). Tabiiy oqsillarning makromolekulalari turli 
aminokislotalarni qoldiqlaridan (20 ga yaqin) tashkil topadi, ular peptid aloqalari 
(SONN-)
yordamida birlashadilar. 

---