Nasimxon rahmonov

Haydar Xorazmiy 
Haydar Xorazmiy X1U asrning oxiri – XU asr boshlarida yashab ijod etgan. 
Navoiy «Majolis-un-nafois» da unga «Mavlono Haydari turkigo‗y» deya ta‘rif 
bergan. «Muhokamat-ul-lug‗atayn»da esa quyidagilarni o‗qiymiz: «SHohruh 
sulton zamonining oxirigacha turk tili bilan shuaro paydo bo‗ldilar. V aul 
hazratning avlod va ahfodidin ham xushtab‘ salotine zuhurg‗a keldi; shuaro 
Sakkokiy va Haydar Xorazmiy va Atoyi va Muqimiy va YAqiniy va Amiriy va 

---

Gadoiydeklar…»* Davlatshoh Samarqandiy (XU asr) «Tazkirat-ush-shuaro» 
asarida Haydar Xorazmiy to‗g‗risida quyidagilarni zikr etadi: «Sulton Iskandar 
hukmronligida fozil kishilardan Mavlono Muiniddin Natanziy va Mavlono 
Haydarlar bor ekan. Mavlono Haydarning turkiy va forsiy tillarda bitgan yaxshi 
she‘rlari bor va u Nizomiyning «Maxzanul-asror»iga o‗zbek tilida javobyozib, uni 
shahzoda Iskandar otiga bag‗ishladi». Darhaqiqat, Haydar Xorazmiyning 
«Gulshanul-asror» asari Nizomiyning «Maxzanul-asror» asaridan ilhomlanib 
yozilgan. SHoir asarning nazm etilishi sababi to‗g‗risida shunday xabar beradi: 
Ulfat ila begi ulandi alif, 
Vuqusidin qofiya topti radif,. 
«Mahzani asror» bu ramz erdi, bil, 
Notiqa bu ko‗zgudin o‗grandi til.