"pensiya ishi" kafedrasi qosimov toxir shakirovich

2.3. Mustaqil Davlatlar Hamdo’stligi davlatlaridagi fuqarolarning pensiya
ta’minoti tizimining tahlili 
Byudjetdan tashkari fondlar Federal byudjeti tarkibida jamlantiriladigan 
fondlar bo‘lib, ularning har biri uchun mablag‘lar manbalari, har bir manbadan 
mablag‘ tushishi normalari va shartlari, shuningdek shu mablag‘laridan 
foydalanilishi mumkin bo‘lgan maqsadlar qonun hujjatlari bilan belgilanadi. 
Rossiya Federatsiyasida byudjetdan tashqari fondlar qatoriga «Pensiya fondi»,
 
1
Axmedov M. Iqtisodiyotda “uzun” moliyaviy resurslar salmog‘ini oshirishda nodavlat pensiya
jamg‘armasining ahamiyati. // Moliya. -Toshkent. 2012. №2. – B.130.
 

---

38 
«Majburiy ijtimoiy sug‘urtalash fondi», «Bandlik fondi», «Majburiy tibbiy 
sug‘urtalash fondi» va «Yo‘l fondi» kiradi.
Rossiya Federatsiyasi byudjetdan tashqari fondlarining daromad manbalari 
quyidagilardan iborat”
1
.
 
–
maxsus, maqsadli soliqlar, vznoslar va yig‘imlar;
–
korxonalar, tashkilotlar, foydasidan ajratmalar;
–
byudjet mablag‘lari;
–
tijorat faoliyatidan olingan foyda;
–
Markaziy bank va banklardan olingan qarzlar;
–
qonun xujjatlariga muvofiq boshqa daromadlar.
“Rossiya Federatsiyasida 2015 yila ajratmalar stavkasi Pensiya fondiga 22,0 
foiz, Majburiy ijtimoiy sug‘urtalash fondiga 2,9 foiz, Majburiy tibbiy 
sug‘urtalash fondiga 5,1 foiz belgilangan ”
2
. Rossiya Federatsiyasida byudjetdan 
tashqari fondlar Federal byudjet tarkibida jamlantiriladigan fondlar bo‘lib, 
ularning har biri uchun mablag‘lar manbalari, har bir manbadan mablag‘ tushishi 
normalari va shartlari, shuningdek shu mablag‘laridan foydalanilishi mumkin 
bo‘lgan maqsadlar qonun hujjatlari bilan belgilanadi. Rossiyada pensiya
tizimini isloh etish pensiya tizimining daromadlarini maksimal ko‘paytirishga va 
xarajatlarini qisqartirishga qaratilgan. Shu maqsadda pensiyaga chiqish
uchun zarur bo‘lgan minimal mehnat staji miqdori oshirilmoqda, jamg‘arish
tizimidagi qatnashuv darajasi qisqarmoqda, barvaqt pensiyaga chiqishning
shartlari kuchaytirilmoqda. Ish haqidan to‘lanadigan badal me’yori oshirilmoqda 
va istiqbolda to‘lovlarni o‘zi ortishi rejalashtirilmoqda. Rossiyada pensiyaga
chiqish huquqini rubldan ballarni hisoblash huquqiga o‘tkazish pensiya fondi
xarajatlarini minimallashtirgan holda uni moliyaviy barqarorligini yanada
oshirishga qaratilgan. «Hozirgi vaqtda O‘zbekistonda pensiyalarning o‘rtacha 
miqdori o‘rtacha ish haqiga nisbatan 37,5 foizni tashkil etmoqda. Bu ko‘rsatkich
1
http://studopedia.ru/7_111400_dohodi-gosudarstvennih-vnebyudzhetnih-fondov-rossiyskoy-federatsii-i-
territorialnih-gosudarstvennih-vnebyudzhetnih-fondov.html
 
Doxodi 
gosudarstvennix 
vnebyudjetnix 
fondov 
Rossiyskoy Federatsii i territorialnix gosudarstvennix vnebyudjetnix fondov. internet sayti ma’lumotlari. 
2
http://online-buhuchet.ru/edinyj-socialnyj-nalog/
 internet sayti ma’lumotlari. 

---

39 
Rossiyada 25,7 foiz, Markaziy Osiyo mamlakatlarida esa 23-28 foizdan iborat.
Joriy 2014 yilda mamlakatimizda bu ko‘rsatkichni 41 foizga etkazish ko‘zda
tutilmoqda»
1
. “Rossiyada o‘rtacha qoplash koeffitsenti miqdorini 2012 yildagi
34 foizdan 2030 yilda 20 foizga qisqartirish va 2015 yilda mehnat bozoriga
kirib keluvchi yosh avlod uchun birdamlik pensiya tizimida o‘rtacha ish 
haqidan 35 yil mobaynida to‘liq pensiya to‘lovlarini to‘lagan holda qoplash 
koeffitsentining 40 foiz bo‘lishi rejalashtirilmoqda”
2
.