|
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA
UNIVERSITETI ELEKTRONIKA VA AVTOMATIKA FAKULTETI
PATENTSHUNOSLIK, LITSENZIYALASH VA
SRTIFIKATLASHTIRISH FANIDAN MUSTAQIL ISHI
MAVZU: Ixtiroga patent berish uchun talabnoma hujjatlar
54M-21 GURUHI MAGISTRANTI
AXRAROV ABDURASUL
Ixtiroga patent berish uchun talabnoma hujjatlar
Reja:
•
Krish
•
Patent haqida tushuncha
•
Patent olish uchun talabnoma hujatlar ro’yhati
•
Patentlash to’g’risida O’zbekistonda mavjud qonunlar
•
Xulosa
•
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati
PATENT
(lot. patens — ochiq, aniq, ravshan) —
1) texnik yechim (ixtiro) ning davlat tomonidan e’tirof
etilganligini va ixtirochining o‘z ixtirosiga olgan mutlaq huquqini tasdiq etuvchi hujjat. Davlat Patent idorasi
tomonidan ixtiro muallifiga yoki ariza bo‘yicha huquqiy vorisiga beriladi (q. Ixtirochilik huquqi). Ko‘p
mamlakatlardagi qonunlarga ko`ra, Patent 15—20 y. muddatga beriladi. Patent u berilgan mamlakat hududida amal
qiladi. Ixtirolar, foydali model, sanoat namunasiga nisbatan qo‘yiladigan, Patent olish huquqini vujudga keltiradigan
talablar xamda Patent idora-sining bunday hujjatni berish tartibi O`zbkiston Respublikasining «Ixtirolar, foydali
modellar va sanoat namunalari to‘g‘risida»gi qonuni (1994-y. 6 may)da belgilab berilgan;
2) bir qancha mamlakatlarda tadbirkorlik faoliyatining muayyan turlari bilan shug‘ullanish uchun maxsus
ruxsatnoma. Davlatdan bunday Patentni sotib olish tadirkorlarni (odatda, yakka tartibdagi tadbirkorni) bundan
keyingi (bir yilga yoki boshqa davrga) soliqlar to‘lashdan ozod etadi. Patent davlat patent idorasi tomonidan
muallifga va / yoki uning vorisiga (xizmat ixtirosi huquqi odatda ish beruvchiga tegishli) ushbu davlatning qonun
hujjatlarida belgilangan tartibda ko'rib chiqilgan ariza asosida beriladi.
Patentning eksklyuziv huquqlari doirasi ma'lum qoidalar va talablarga rioya qilingan holda yozilgan va
patent formulasi deb nomlangan maxsus matn qismi bilan belgilanadi, patentda formuladan tashqari tavsiflovchi
qismlar - tavsif va referat mavjud. Bundan tashqari, ixtirolar uchun patentlar va foydali modellar agar kerak bo'lsa,
patentning rasmli qismini o'z ichiga oladi - chizmalar va sanoat namunalari uchun patentlar, albatta, fotosuratlarda
yoki fotosuratda tayyorlangan rasmlarni o'z ichiga oladi.
Patentni rasmiylashtirish, ko'rib chiqish va berish uchun Patent idorasi patent bojini undiradi, uning miqdori milliy
qonunchilikda belgilanadi.
Patentda bitta namunadagi patent xati, unda ixtiro nomi (foydali model, sanoat namunasi) ko'rsatilgan, ustuvor sanasi,
patent to'g'risidagi ma'lumotlar davlat tomonidan e'lon qilingan sana, patent egasi to'g'risidagi ma'lumotlar, muallifning
familiyasi, ismi, otasining ismi (agar muallif ushbu ma'lumotni oshkor qilmoqchi bo'lsa) va shuningdek, formulaning tavsifi
xatiga (belgilar ro'yxati) va ba'zi hollarda biriktirilgan to`liq matn illyustratsiyalar bilan patent. Har bir patent o'ziga xos raqamga
ega va Xalqaro klassifikatorlar bo'yicha tasniflanadi. Ixtiro yoki foydali model uchun patentning huquqlari doirasi mustaqil da'vo
bilan belgilanadi, sanoat namunasi uchun huquqlar doirasi - bu tasvirlarda aks ettirilgan xususiyatlar ro'yxati bilan sanoat
namunasi tasvirlari to'plami.
Patent egasining mutlaq huquqlari davlat tomonidan patent egasiga berilgan juda keng huquqlar bo'lib, ular patentlangan ob'ektga
egalik qilish, foydalanish va tasarruf etish huquqlaridan iborat. Intelekktual mulk- bular patent egasining ruxsatisiz hech kim
patentlangan ixtiro, foydali model yoki sanoat namunasidan foydalanish huquqiga ega emas, shu jumladan:
•
hududga kirish
•
ishlab chiqarish,
•
dastur,
•
savdo taklifi,
•
sotishga yana bir kirish fuqorolik muomalasi yoki patentlangan ixtiro, foydali model yoki patentlangan sanoat namunasidan
foydalanadigan mahsulotni ushbu maqsadlar uchun saqlash.
Shu bilan birga, patent egasi uchinchi shaxslarga eksklyuziv va eksklyuziv litsenziyalar berishi, Patentlarni korxona
balansiga qo'yishi, Patentlarni sotishi va imtiyozlar olish bilan bog'liq boshqa harakatlarni amalga oshirishi mumkin; pul
mukofotlari va patent egasiga royalti.
Agar ixtiro patent egasining ruxsatisiz ishlatilgan bo'lsa, u zararni qoplash, patent buzilishi bilan bog'liq harakatlarni
taqiqlash va boshqalar to'g'risida sudga murojaat qilishi mumkin.
Patent egasi ixtiroga bo'lgan huquqlarini begonalashtirishga va boshqa shaxslarga patentlangan ixtirodan foydalanish
uchun ruxsatnomalar (litsenziyalar) berish huquqiga ega.
Bir qator davlatlarning qonunchiligi patent egalarining huquqlarini cheklashlarni o'z ichiga oladi, masalan, patentni
o'zlashtirish, majburiy litsenziyalar berish va boshqalar.
Patent berilgan davlat hududiga yoki tegishli shartnomalarning ishtirokchilarining bir nechta davlatlariga nisbatan
qo'llaniladi (quyida Evroosiyo, Evropa, xalqaro patentga qarang).
Patentning amal qilish muddati milliy qonunchilikda ham belgilanadi (odatda ixtiro uchun 15-20 yil), ayrim
mamlakatlarda ushbu muddatlarni uzaytirish imkoniyati berilgan.
JST doirasida patentni himoya qilish TRIPS Shartnomasining 27-34 moddalari bilan tartibga solinadi. Shartnomaning
28-moddasida patent o'z egasiga, agar patent ob'ekti mahsulot yoki usul bo'lsa, uchinchi shaxslarning egasining roziligisiz
quyidagi harakatlarni bajarishiga yo'l qo'ymaslik uchun eksklyuziv huquqlar berishini belgilaydi: mahsulot (patent ob'ekti),
ushbu maqsadlar uchun yaratish, foydalanish, sotish, sotish yoki olib kirish. va agar patent ob'ekti usul bo'lsa - aytilgan usul
bilan olingan mahsulotga nisbatan xuddi shunday harakatlarning oldini olish. Shartnomaning 33-moddasida ixtiroga berilgan
patent uchun berilgan himoya muddati kamida 20 yil davom etishi belgilab qo'yilgan.
Agar grantning noqonuniyligi to'g'risida dalillar mavjud bo'lsa, patent uning amal qilishining istalgan vaqtida e'tiroz
qilinishi va milliy qonunchilikda belgilangan asoslar va tartibda bekor qilinishi mumkin.
Rossiyada patentga qarshi quyidagi davlat idoralari orqali shikoyat qilish mumkin:
Patent olish uchun talabnoma muallif, ish beruvchi yoki uning vorisi tomonidan Agentlikka topshiriladi. Talabnoma
shaxsan, patent vakili yoki ishonchli vakil orqali topshirilishi mumkin. Talabnoma bitta foydali modelga yoki yagona ijodkorlik
fikrini tashkil etgan tarzda bir-biri bilan uzviy bog’langan foydali modellar guruhiga taalluqli bo’lishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
