Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

 

nazorat muolajalariga

 

quyidagilar kiradi: 

---

 

 

181 

a)  muayyan xodimlarning boshqa xodimlarga hisobot berishi; 

b)  moliyaviy-xo’jalik  faoliyati  masalalariga  oid  ma’lumotlarni  ichki 

tekshirish va taqqoslash; 

v)  pul  vositalari,  qimatbaho  qog’ozlar  va  tovar-moddiy  zahiralarni  hisobga 

olish natijalarini buxgalteriya yozishmalari bilan qiyoslash (inventarizatsiya); 

g)  ichki  manbalardan  olingan  ma’lumotlarni  tashqi  manbalar  ma’lumotlari 

bilan taqqoslash; 

d)  tahliliy  hisobotlar  va  qaydnomalardagi  yozuvlarning  arifmetik  aniqligini 

tekshirish; 

e)  amaliy  dasturlar  va  kompyuter  axborot  tizimlari,  shuningdek  kompyuter 

dasturlaridagi  o’zgarishlar  va  ma’lumotlar  fayllariga  kirish,  tizimga  ma’lumot 

kiritish  va  undan  ma’lumot  olishni  nazorat  qilish  vositasida  nazoratni  amalga 

oshirish; 

j)  moliyaviy natijalarni reja ko’rsatkichlari bilan taqqoslash va tahlil qilish. 

Ichki  audit  xizmati  vazifalari  o’z  ichiga  aniqlik  monitoringini  va  ichki 

nazorat tizimi samaradorligi oladi. 

Korxonaning  kuzatuv  kengashi  talablari  va  korxona  hajmi  va  tashkiliy 

tuzilmasidan  kelib  chiqqan  holda,  ichki  auditning  maqsadi  va  hajmi  turlicha 

bo’ladi. 

Ichki auditning funktsiyalari elementlari quyidagilardan iborat: 

a)  ichki  nazorat  muolajalari  samaradorligi  monitoringi  (buxgalteriya  hisobi 

va  ichki nazorat tizimini o’rnatish rahbariyatning vazifasi hisoblanadi, ichki audit 

xizmati  esa  ushbu  tizimlarni  tekshirish,  samaradorligi  monitoringni  amalga 

oshiradi, hamda ushbu tizimlarni takomillashtirish bo’yicha takliflar beradi); 

b)  boshqaruv  va  moliyaviy  ma’lumotlarni  tekshirish  (hisobot  tayyorlash 

uchun  ma’lumotlarni  tasniflash,  tekshirish,  hamda  buxgalteriya  hisobi  schetlari 

qoldiqlari  hamda  boshqa  alohida  bo’limlar  bo’yicha  maxsus  so’rovlarni  amalga 

oshirish); 

v)  samaradorlik,  natijaviylik  va  iqtisod  qilishni  nazoratlash,  shu  jumladan,  

korxona  nomoliyaviy vositalari nazorati; 

---

 

 

182 

g)  respublika  qonunchiligi,  me’yoriy  hujjatlar  va  boshqa  talablarga  rioya 

qilishni  nazoratlash  hamda  siyosiy,  direktiv  va  rahbariyatning  boshqa  ichki 

talablariga rioya qilishni nazorat qilish. 

 

Ichki  audit  xizmatining  roli    korxonaning  kuzatuv  kengashi  tomonidan 

belgilanadi.  Ichki  audit  xizmati  korxonaning  tashkiliy  tuzilmasining  bir  bo’limi 

hisoblanadi. Ichki audit faoliyati o’zining ob’ektivligi va mustaqilligiga qaramay, 

tashqi  auditdan  moliyaviy  (buxgalteriya)  hisobotni  ishonchliligini  taqdim 

etishdagi  mustaqillik  darajasida  emas.  Tashqi  audit  faqat  auditorlik  xulosasi 

uchun  javobgardir,  lekin  bu  javobgarlik  hisobot  tayyorlashda  ichki  audit 

ma’lumotlaridan  foydalanganlik  uchun  kamaymaydi.  Barcha  moliyaviy  hisobot 

bo’yicha mulohaza va fikrlar tashqi auditor tomonidan qabul qilanadi.