O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

2.2.2. Gidrokimyoviy tadqiqotlar 
 
Suv havzalarida gidrokimyo tadqiqotlarni o’tkazishdan 
maqsad
 suv qobig’i-
gidrosfera  va  uning  tashkil  etuvchilarida  kechadigan  gidrokimyoviy  jarayonlarni, 
ularning o’ziga  xos xususiyatlarini hamda  har bir tashkil  etuvchining  atrof  tabiiy 
muhit bilan o’zaro ta’sirlari natijasida ro’y beradigan gidrologik va gidrokimyoviy 
hodisalarning  mohiyatini,  shuningdek,  tabiiy  suvlar  kimyoviy  tarkibining 
shakllanish qonuniyatlarini  o’rganishdan iborat. 
O’tgan  asrning  o’rtalaridan  boshlab,  antropogen  omillarning  atrof  muhitga 
salbiy ta’siri kuchaya boshladi. Uni oldini olish va bu ta’sirni imkoniyat darajasida 
kamaytirish maqsadida 1972 yilda sobiq Ittifoq hududida umumdavlat kuzatish va 
nazorat  qilish  xizmati  (OGSNK)  tashkil  etilgan  edi.  Bu  tashkilotning  asosiy 
maqsadi  atmosfera,  tuproq  va  suv  havzalarining  fizikaviy,  kimyoviy  va 
gidrobiologik  ifloslanishini  kuzatish  va  nazorat  qilishdan  iborat  bo’lgan. 
Ta’kidlash  lozimki,  gidrokimyoviy  va  gidrobiologik  nazoratlar  faqat  tegishli  suv 
ob’ektlaridagina amalga oshirilgan.  
Hozirgi  kunda,  mustaqil  respublikamizda  atrof  muhit,  shu  jumladan,  suv 
ob’ektlarini umumdavlat miqyosida kuzatish va nazorat qilish ishlari O’zbekiston 
Respublikasi  Tabiatni  muhofaza  qilish  davlat  qo’mitasi,  O’zgidromet  va  boshqa 

---

 
27 
tegishli muassasalarga yuklatilgan. Ushbu xizmatning asosiy vazifalari quyidagilar 
iborat: 
-  atmosfera  havosi,  quruqlikdagi  suvlar,  dengizlar  va  tuproqni  fizikaviy, 
kimyoviy  va  gidrobiologik  ko’rsatkichlar  bo’yicha  ifloslanishini  kuzatish  va 
nazorat qilib borish; 
-  atrof  muhit  holatini  baholash  va  uni  ifloslantiruvchi  asosiy  manbalarni 
aniqlash; 
-  atrof  muhitning  ifloslanishidagi  o’zgarishlarni  baholash  hamda  ularni 
prognoz qilish; 
-  atrof  muhitdagi  keskin  o’zgarishlar  haqida  oldindan  ogoxlantirish 
maqsadida zarur ma’lumotlarni tegishli tashkilotlarga etkazib berish. 
O’zbekiston  Respublikasida  er  usti  suvlarining  ifloslanishini  kuzatish  va 
nazorat  qilish  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  huzuridagi 
Gidrometeorologiya xizmati markazi – O’zgidromet tomonidan amalga oshiriladi. 
Uning  tarkibida  gidrokimyoviy  tarmoqlar  bo’limi  tashkil  etilgan  bo’lib,  ushbu 
bo’limda gidrokimyoviy tadqiqotlar s