O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulufbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

zichligini 
ifodalash  uchun  daryo  tarmoqlarining 
zichlik  koeffitsientidan 
foydalanamiz.  Daryo  tarmoqlarining  zichlik  koeffitsienti 

---

 
103 
deb,  bosh  daryo  va  uning  irmoqlari  bilan  birgalikdagi  uzunliklari  yig‘indisining 
shu daryo sistemasi joylashgan havza maydoniga bo‘lgan nisbatiga aytiladi, ya’ni 
(
)
F
L
i

+
=


, 
ifodada  L-bosh  daryo  uzunligi, 

i

-irmoqlar  uzunliklarining  yig‘indisi,  F-daryo 
sistemasi  joylashgan  havza  maydoni.  Mazkur  koeffitsient  km/km
2
  o‘lcham 
birligida ifodalanadi. 
Daryoning  nishabligi 
deb,  uning  o‘rganilayotgan  qismidagi  balandliklar 
farqini shu qism uzunligiga bo‘lgan nisbatiga aytiladi: 
(
)
L
h
L
Н
Н

=
−
=

2
1
 , 
bu  yerda: 
2
1
H
H
h
−
=

  bo‘lib,  daryoning  o‘rganilayotgan  qismidagi  balandliklar 
farqi, km da; L-daryoning shu qismi uzunligi, km da. Nishablik o‘lcham birligiga 
ega  emas,  lekin  ayrim  hollarda  promilda(

0
),  ya’ni  balandlikning  daryoning  har 
1000 m uzunligiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha pasayishi ko‘rinishida ifodalanadi. 
Daryo  nishabligi,  asosan  joyning  relefiga  bog‘liq  bo‘lib,  uning  energiyasi 
miqdorining ko‘rsatkichidir. Tog‘ daryolarida nishablik katta bo‘lgani uchun ular 
katta energiya manbalariga ega.