1.2.
Vasiylik va homiylik organlari faoliyati tizimining xorij tajribasi
Ijtimoiy himoya insoniyat taraqqiyotining barcha bosqichlari uchun xos
xususiyat bo‘lib, jamiyat rivojlanishining turli bosqichlarida turli ijtimoiy himoya
shakllari turlicha ma’no va mazmunga ega bo‘lgan. Bozor iqtisodiyoti sharoitida
esa ijtimoiy himoyaning ahamiyati yanada ortib ketdi va uni amalga oshirish davlat
siyosatining ajralmas qismiga aylandi. Chunki bozor munosabatlariga o‘tish
bosqichi jamiyat rivojining ilg‘or, yuksak texnologiya bilan qurollangan, inson
sha’ni, qadr-qimmati va haq-huquqlarini himoya qilish obyektiv zaruriyatga
aylanib borayotgan bir vaqtda kechmoqda. Odatda, ijtimoiy himoyaga jamiyat
a’zolarining barcha qatlamlari u yoki bu darajada muhtoj bo‘lsa-da, lekin ular
orasida shunday qatlamlar ham borki, ularni (nogiron, nafaqaxo‘r, boquvchisiz,
yosh bolalar kabi) ijtimoiy himoya qilish ob’yektiv zaruriyat hisoblanadi. Zero,
ijtimoiy himoya qanday yo‘lga qo‘yilganligi davlat tizimining samaradorligi
ko‘rsatkichlaridan biri sanaladi. Binobarin, aholining biz oxirgi qayd qilgan
ijtimoiy himoyaga muhtoj, boqimanda qatlamlari mehnat qilish layoqati
chegaralangan yoki ilojsiz, jamiyat rivojiga muayyan hissa qo‘shgan yoki kelajakni
belgilovchi aholi guruhlari hisoblanadi. Shuning uchun ham ularni ijtimoiy himoya
qilish hamda ijtimoiy himoya bilan bog‘liq xarajatlar davlat strategik va joriy
dasturlarida o‘z ifodasini topishi lozim.
“Ijtimoiy himoya” tushunchasi birinchi marta 1935-yilda AQSh ning
Ijtimoiy xavfsizlik bo‘yicha qonunida qo‘llanilgan, keyinchalik Xalqaro Mehnat
Tashkiloti konvensiyalarida bu tushuncha mazmuni mukammallashtirilgan.
9
Ijtimoiy himoya keng qamrovli tushuncha bo‘lib, aholini yordamga muhtoj
qismini manfaatlarini va ehtiyojlarini qondirishni anglatadi.
10
Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni davlat tomonidan ta’minlash –
muayyan davlat muassasasida yashashi davri mobaynida bepul ovqatlanish, kiyim-
9
Xalqaro Mehnat Tashkilotining “Ijtimoiy ta`minotning minimal normalari to‘g‘risida”gi 102 - sonli
Konvensiyasi. Xalqaro Mehnat Tashkiloti Konvensiya va Tavsiyalari. Xalqaro Mehnat Byurosi. –Jeneva,
1991. -Jild. 1 –B. 534
10
Nabiyev F.H. Ijtimoiy siyosat. O‘quv-uslubiy qo‘llanma. – Samarqand. SamDU, 2007. –B. 89
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
18
kechak va poyafzal bilan ta’minlanish, bepul yashash va bepul xizmat ko‘rsatilishi
imkoniyatining yaratilishi hisoblanadi.
Bugungi kunda jahon miqyosida ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar soni
ko‘payib bormoqda. Angliyalik psixolog olim R.Bernis onalik mehriga tashnalikni
tahlil qila turib, shunday deb yozadi: Salbiy (dalilsiz) “Men konsepsiyasi” ning
rivojlanishi va hissiz tajovuzkorlik bolaning ota-onasiga va ota-onalik rolini
bajaruvchi kishilarga nisbatan qo‘polligi natijasidir. Bolada hech kimga
qo‘shilmaslik, odamovilik, tundlik hissi paydo bo‘la boshlaydi. Bular esa salbiy
“Men konsepsiyasi” ni keltirib chiqaradi.
Tajovuzkorlikni keltirib chiqaradigan yana bir sabab: kelisha olmaslik,
qarama-qarshilik, aniq bir to‘xtamga kela olmaslik kabilar ota-ona qaramog‘isiz
qolgan bolalarga keyinchalik doimiy salbiy hissiyotlarning shakllanishiga olib
keladi.
V.S.Rotenberg va S.M. Bondarenkolar ishlab chiqqan “Qidiruv faolligi” –
deb atalgan konsepsiyada ta’kidlanishicha, “Agar qidiruv faolligini yo‘nalishini
o‘zgartirilsa, tajouzkorlikni yo‘qotish mumkin bo‘ladi”.
11
Ko‘p yillik ilmiy izlanishlar natijasida, 13 yil bolalar uyida faoliyat olib
borib, orttirilgan tajribalarga asoslangan holda, S.A.Dzenushkayte shaxsning
barcha maqsadlarini, istiqbolini ifodalovchi tarbiya maqsadi haqida insonparvarlik
munosabatlarini quyidagicha ta’riflaydi:
- Kimki yordamga muhtoj bo‘lsa, unga sidqidildan yordam berish;
- Boshqalarga nisbatan hurmatda bo‘lish;
- Boshqalar quvonchiga, g‘amiga sezgirlik bilan munosabatda bo‘lish;
- Boshqalar qayg‘usiga sherik bo‘lish;
- Insoniy qadr-qimmatga ozor bermaslik;
11
Xaydarov I.O. Mehribonlik uyida tarbiyalanuvchilar shaxsining individual ijtimoiy-psixolgik
xususiyatlari. Dis. psixol.f.n. TDPI, –T., 1996. –B. 15
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
19
- Odamlar orasidagi insonparvarlik munosabatlariga zid ko‘rinishlarga
qarshi murosasiz bo‘lish kerak.
12
Ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalarni patronat oilalarga joylashtirish va
mazkur oiladagi muammolarni bartaraf etish bolalarning jamiyatga samarali
integratsiyalashuvida muhim ahamiyatga ega.
1951-yildayoq ingliz olimi J.Boulbi o‘z tadqiqotlarida yetim bolalar uchun
muassasalarda tarbiyalash salbiy ta’sirlarini isbotlab bergan. U tarbiya modeli
sifatida ijtimoiy tarbiyaga muhtoj (yetim) bolalar muassasalaridan voz kechish
zarurligi to‘g‘risidagi fikrni tasdiqladi.
Dunyoning ko‘pgina mamlakatlarida deinstitutsializatsiya (ya’ni, bolalarni
Mehribonlik uylari va go‘daklar uyidan imkoniyatga qarab biologik oilaga
qaytarish, agarda bunday imkoniyat bo‘lmasa, ularni tutingan oilaga joylashtirish)
muammosi va uni hal etish usullari to‘g‘risida fikr bildirilmoqda. Bundan tashqari
iqtisodiy hisob-kitoblar ota-ona qaramog‘isiz bolalar uchun muassasalarning
tarbiya modeli iqtisodiy jihatdan besamar ekanligini ko‘rsatdi.
Rivojlangan davlatlarda ota-onalar o‘z farzandlarini parvarish qila olishlari
uchun oilaga yordam ko‘rsatishga intiladilar. Ayrim vaziyatlarda bolani tutingan
ota-onaga berish kabi choralarni qo‘llaydilar.
13
Aynan oila bolaga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi va oila o‘rnini hech qaysi
tarbiyaviy muassasa bosa olmaydi.
Xalqaro ijtimoiy ish amaliyotda oilaga joylashtirishning boshqa shakllari
ham ma’lum, ularni quyidagicha tasniflash mumkin:
- Bolalarni joylashtirishning oilaviy shakllari: farzandlikka berish; vasiylik
(homiylik);
- Bolalarni joylashtirishning davlat-jamoat shakllari: oilaviy bolalar uyi
(tutingan oila), SOS - bolalar mahallalari, vaqtinchalik tutingan oila, foster oila,
patronat oila;
12
Дзенушкайте
С
.A.
Наш
дом
.
М
., 1987. –
С
. 187
13
ЮНИСЕФ
.
Социальный
мониторинг
.
Исследовательский
центр
ЮНИСЕФ
"
Инноченти
"
(
Флоренция
). 2002. -
С
. 17
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
20
- Bolalarni davlat muassasalariga joylashtirish: go‘daklar uyi, bolalar uylari
(Mehribonlik uyi), internat-maktablar, bolalarni vaqtinchalik parvarish qilish
markazlari.
Shu bilan bir qatorda, O‘zbekistonda ota-ona qaramog‘isiz qolgan
bolalarning ijtimoiylashuvlari borasidagi ishlarni amalga oshirishda xorijiy
tajribalar, jumladan, AQSh, Germaniya, Ukraina va Rossiyada ishlab chiqilgan
ijtimoiy yordam tizimini o‘rganish ham e’tiborga molikdir. Bolalarning oilalarda
tarbiyalanishining katta ahamiyatga ega ekanligi tufayli tarbiya berishning
farzandlikka olish va vasiylik (homiylik) tayinlash shakllari keng tarqalgan.
Ayrim davlatlarda oilaga tarbiyaga olish (patronat)lik faoliyatini amalga
oshirish yuzasidan vasiylik sudi o‘rnatiladi. U oilaga tarbiyaga olgan shaxslar
faoliyatini nazorat qiladi va xohlagan tutingan ota-onadan bola haqidagi hujjatlarni
talab qila oladi.
14
Shunga o‘xshash normalar Chexiya, Slovakiya, Bolgariyada ham
belgilangan. Fransiya Fuqarolik kodeksida mulkiy munosabatlarda tutingan ota-
ona haqida shunday deyiladi: “Qonuniy boshqaruvchi yaxshi xo‘jayindek mulkni
boshqarishi va umumiy huquq bo‘yicha harakatlari uchun javobgardir”. Fransiyada
oilaga tarbiyaga olish (patronat) ancha qiyin hisoblanadi: oilaga tarbiyaga olingan
(patronat)dagi shaxs ishlari boshqarilishi uchun tutingan ota-onaga, uning
“o‘rinbosari”ga (ota-onalik faoliyatini nazorat qiladi), shuningdek, oila Kengashi
(qarindoshlardan iborat bo‘ladi, sudya tasdiqlaydi), ayrim hollarda esa sudga
topshirilishi mumkin.
Oila va bolalarga g'amxo'rlik qilish davlatning eng muhim vazifalaridan
biridir. So'nggi yillarda Rossiyada ota-ona qaramog'isiz qolgan bolalar sonining
biroz pasayishi kuzatilmoqda. Shunday qilib, rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, 2014
yilda 61621 bola aniqlandi, bu 2013 yildagiga nisbatan 10,4 foizga kam. 2012
yilda 74 724 bola aniqlandi (o'tgan yilga nisbatan 9 foizga kam).
15
14
Польша
Республикаси
Оила
ва
васийлик
кодекси
. //Kancelaria Sejmu. - Kodeks rodzinny i
opieku
ń
czy. W ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z 1975 r. Nr 45, poz. 234, z 1986 r.
Nr 36, poz. 180, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i z 1995 r. Nr 83, poz. 417, Dz. U. z 2015 r. poz. 583).
15
М
.
Е
.
Жаглина
,
С
.
Е
.
Костина
.
Опека
и
попечительство
как
форма
воспитания
детей
,
оставшихся
без
попечения
родителей
.
Вестник
Саратовской
государственной
юридической
академии
·
№
3
(110) · 2016.
С
. 40
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
21
Yuqoridagilarga asosan aytish mumkinki, ota-ona qaramog‘idan mahrum
bo‘lgan bolalalarning huquqlari davlat, jamiyat tomonidan muhofaza qilinib,
ularga nisbatan tarbiya berish shakli belgilanar ekan, bunda oilaga tarbiyaga olish
(patronat)ga faqat voyaga yetmagan bolalarga nisbatan va ularning manfaatlarini
ko‘zlab yo‘l qo‘yiladi.
Oilaga tarbiyaga olish bilan bog‘liq huquqiy munosabat shunchaki oddiy,
axloqiy, maishiy jarayon bo‘lmay, bolalarni oilaga tarbiyaga olish alohida
yondashuvni talab qiladi. Bunda oilaga tarbiyaga berish (patronat) faqat voyaga
yetmagan bolalarga nisbatan hamda ota-onalar vaqtincha ota-onalik huquqlarini
amalga oshirolmay qolganlarida ularning manfaatlarini ko‘zlab amalga oshiriladi.
Shuningdek, oilaga bolani tarbiyaga olish vasiylik va homiylik organlari bilan
bolani olish istagini bildirgan shaxslar o‘rtasida tuzilgan maxsus shartnoma asosida
amalga oshiriladi.
Avvalo shuni ta'kidlash kerak, Rossiya va Amerika Qo‘shma Shtatlaridagi
(xususan, Nyu-Yorkdagi) vasiylik institutining mohiyati deyarli bir xil. Ushbu
kontseptsiya vasiy voyaga yetmagan yoki aqliy yoki jismoniy nuqsoni bo‘lgan
kattalar farovonligi uchun javobgar bo‘lgan munosabatlarni qonuniy ro‘yxatdan
o‘tkazishni ta'minlaydi.
Ko‘pgina hollarda, vasiylik bolaning ota-onasi vafot etganida, ota-ona
huquqlaridan mahrum qilinganida, ota-ona tomonidan to‘liq g‘amxo‘rlik
etishmasligi, suiiste'mol qilinishi yoki qattiq munosabati tufayli ota-ona
huquqlarini cheklashda rasmiylashtiriladi.
Vasiy bola uchun to‘liq ota-onaning o‘rnini bosuvchi bo‘lishi kerak. U
bolaga ta'lim olish, yuqori sifatli tibbiy yordam ko‘rsatish, hayotni munosib
darajada yaxshilash imkoniyatini berishga majburdir. Bolaning moliyaviy holatini
ko‘pincha uni tarbiyalovchi boshqaradi.
Biroq, AQShda sud organlari yuqoridagi muammoni hal qilish uchun
ko‘pincha merosxo‘r ijrochini tayinlashadi. Bolalarni himoya qilish xizmatlari
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
22
(Foster care) AQShdagi vasiylik va homiylik bo‘yicha yetakchi tashkilot o‘z
o‘rniga ega.
Yuqoridagi tashkilot "Bolalarni himoya qilish xizmati" (Foster care) deb
nom berilgan . Uning asosiy vazifasi bolaning farovonligini ta'minlashdir.
Bolalarni himoya qilish xizmatiga yordam so‘rab murojaat qiladigan eng ko‘p
fuqarolar bolalar huquqlarini suiiste'mol qilish to‘g‘risidagi shikoyatlardir. Shuni
ta'kidlash kerakki, ba'zi davlatlar ushbu tashkilot uchun turli xil nomlardan
foydalanadilar.
Foster care - bu Nyu-Yorkdagi bolalarni saqlash sohasida faol ishlaydigan
yana bir tashkilot . Ushbu atama vasiylikka muhtoj bolalarni homiylik ostidagi
oilalarga yoki oilaviy turdagi bolalar uyiga joylashtirish tizimini nazarda tutishda
ishlatiladi.
Shuni alohida qayd etish lozimki, bunday vasiylik to‘lovi davlatga
tushadigan moliyaviy mukofotni nazarda tutadi. Shu bilan birga, ushbu formatdan
foydalanishda bola uchun muhim bo‘lgan barcha qarorlar vasiylik va homiylik
organlari tomonidan sud orqali qabul qilinadi. AQShning Nyu-York shahridagi
bolalarni himoya qilish bo‘yicha advokat juda samarali ish olib boradi.
Bolalarni asrab qolish ishlarini xavfsiz tarzda nihoyatda nozik deb atash
mumkin. Bunday holda, bola ruhiyatiga zarar yetkazmaslik muhimdir. Shuning
uchun xalqaro tajribada har doim paydo bo‘layotgan nizolarni sudgacha hal qilish
muhim sanaldi. Bundan tashqari, AQShda Bux Global Partnersning tajribali
huquqshunoslari vositachilik protsedurasidan faol foydalanadilar, bu esa mavjud
muammoni barcha tomonlar uchun eng qulay shartlarda muvaffaqiyatli hal qilishga
imkon beradi.
Foster care dasturi Amerika Qo‘shma Shtatlarida 2000 yilda 547,5 mingga
yaqin bolalarni o‘z himoyasiga oldi
16
va 2012 yilda 397 ming kamaydi.
17
2012
16
Pew Commission on Children in Foster Care ''Demographics of Children in Foster Care''.
Pewfostercare.org.
Дата
обращения
: 4
января
2013.
Архивировано
27
января
2013
года
.
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
23
yilda bolalarning 47% (184 ming) homiylik bilan bog‘liq bo‘lmagan ota-onalar
bilan, 28% (108 ming) - qarindoshlarning tarbiyalangan oilalarida, 6% (24 ming) -
guruh uylarida, 9% (34 ming) - muassasalarda yashagan. Etnik tarkibga ko‘ra,
afroamerikalik bolalarning 41%, oq tanli bolalarning 40%, ispan bolalarning 15%
(2000 yildagi ma'lumotlar)ni tashkil etgan.
Homiylik
ostidagi
bolalarning
ota-onalari,
shuningdek, oziq-ovqat
mahsulotlari , komunal
to‘lovlar
uchun
yordam, tibbiy
yordam va
soliq
imtiyozlaridan foydalanishlari mumkin. Oziq-ovqat mahsulotlari har bir oilaga
oyiga o‘rtacha 300 AQSh dollari miqdorida subsidiyalashtiradi.
18
Xorijiy davlatlarda farzand asrab olish sohasidagi oilaviy huquqiy
munosabatlar bir nechta davlatlarning huquqiy tartibotlari bilan huquqiy
aloqalarini o‘rnatadigan xalqaro huquq normalari bilan tartibga solinadi. Ya'ni agar
farzand asrab oluvchilar turli davlatlarning fuqarolari bo‘lsa yoki farzand asrab
olish haqiqati chet elda sodir bo‘lishi va chet davlat qonunchiligiga muvofiq
amalga oshirilishi kerak bo‘lsa, "xalqaro" yoki "chet el" tushunchasi
qo‘llaniladi. 1993 yil 29 mayda qabul qilingan "Bolalarni himoya qilish va xalqaro
farzand asrab olish sohasida hamkorlik to‘g‘risida" Gaaga konventsiyasi chet ellik
fuqarolar uchun farzand asrab olishning umumiy talablarni o‘z ichiga oladi. Ushbu
huquqiy shartnomada birinchi marta "chet eldan farzand asrab olish" atamasi
qo‘llaniladi, bu odatda "xalqaro asrab olish" atamasi bilan mos keladi.
Ota-ona
qaramog‘isiz
qolgan
bolalarni
ro‘yxatga
olish
bilan
shug‘ullanuvchi turli bo‘limlarning ma'lumotlariga ko‘ra, 1991 yildan buyon
Rossiyada 60 mingdan ziyod ota-ona qaramog‘isiz qolgan bolalar chet el fuqarolari
tomonidan asrab olingan. 2005 yilda chet elliklar 9 419 bolani, Rossiya fuqarolari
esa 73 ta farzand asrab olishgan.
19
17
Adoption and Foster Care Analysis and Reporting System (AFCARS) FY 2012
18
SNAP Monthly Data.
Дата
обращения
: 4
января
2013.
Архивировано
27
января
2013
года
.
19
Абдулина
О
.
П
.
Усыновление
в
Российской
Федерации
:
правовые
проблемы
//
Феникс
.
Ростов
-
на
-
Дону
., 2008.
С
.184-185.
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
24
Rossiyada chet eldan farzand asrab olish tartibi vasiylik va homiylik
organlari xodimlarining faol yordami va bola uchun munosib oilani qidirib topish
muhimdir.
20
Biroq, amalda ularning faoliyati ko‘pincha samarasiz bo‘ladi.
Ko‘pgina
organlarda
bolalarni
himoya
qilish
bo‘yicha
mutaxassislar
yetishmaydi. Shu bilan birga, chet el fuqarolari farzandlikka olish paytida ularga
vasiylik va homiylik organlaridan yordam ko‘rsatishda qiyinchiliklarga duch
keladilar.
Xalqaro farzandlikka olish tartibi to‘rt bosqichni o‘z ichiga oladi:
21
1. Tayyorgarlik bosqichi (farzand asrab oluvchilarga nomzodlarni
tasdiqlash va tayyorlash, bolani tanlash);
2. Sud jarayoni (aniq bir bolani asrab olish to‘g‘risidagi arizani ko‘rib
chiqish va sud qarorini chiqarish);
3.
Suddan
keyingi
bosqich
(bolaning
tug‘ilganlik
to‘g‘risidagi
guvohnomasini ro‘yxatdan o‘tkazish, chet el davlati tomonidan farzandlikka olish
to‘g‘risidagi qarorni tan olish);
4. Asrab olingan bolani vasiylikka oluvchi oilaga moslashishi ustidan
keyingi nazorat.
Shu bilan birga bir qator davlatlarda vasiylik va homiylik organlarining qay
darajada faoliyat olib borishi haqida to‘xtalib o‘tamiz. Avstraliyada vasiylik va
homiylik “tarbiyalanish” deb nomlangan. Vasiylik va homiylik 1867 yilda
Janubiy Avstraliyada boshlangan va XIX asrning ikkinchi yarmiga qadar davom
etgan. Bu tizim asosan XX asrning boshlariga qadar ayollar tomonidan
boshqarilgan. Bolalarni vasiylik va homiylikka olish nodavlat tashkilotlari
tomonidan amalga oshirilgan handa ko‘plab yirik muassasalar saqlanib qolgan.
Keyinchalik ushbu muassasalar tizimi tanazzulga yuz tutgan, lekin 1920 yillarning
20
Пчелинцева
Л
.
М
.
Комментарий
к
Семейному
кодексу
Российской
Федерации
//
Издательство
НОРМА
.
М
., 2009.
21
Залунша
Н
.
Б
.
Международное
усыновление
:
законодательство
и
практика
его
применения
//
Защита
прав
ребенка
в
современной
России
.
Материалы
научно
-
практической
конференции
/
Отв
.
ред
.
А
.
М
.
Нечаева
.
М
., 2004.
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
25
oxiridan boshlab tobora muhim ahamiyat kasb etgan. Urushdan keyingi davrda va
1970 yillarda tizim qayta quvvatlangan. Tizim hali ham eski tizim bo‘yicha
faoliyat olib bormoqda. Tizim mahalliy va xorijiy bolalarga g‘amxo‘rlik
qiladi. 1940-1975 yillarda eng yuqori darajaga yetgan yopiq farzandlikka olish
juda ko‘payib ketgan. 1970 yillarning o‘rtalaridan boshlab yangi farzand asrab
olish keskin pasayib ketgan, bunga asosiy sabab yolg‘iz onalarga nisbatan
bag‘rikenglik va ularni qo‘llab-quvvatlash deyarli amalga oshirilmagan.
22
Yaponiyada homiylik parvarishi 1948 yil atrofida boshlanib, “Bolalarni
himoya qilish to‘g‘risidagi”gi qonun qabul qilindi.
23
Vasiylik va homiylik qilish
yoki qarovsiz bolalarni qabul qilish g‘oyasi aslida Yaponiyada 1392-1490 yillarda
paydo bo‘lgan. Yaponiyadagi vasiylik va homiylik tizimi yetimxonalar tizimiga
o‘xshaydi. Yapon xalqi bolalar shaharlarda yashashdan ko‘ra qishloqlarda yaxshi
yashashadi deb o‘ylashadi. Oilalar ko‘pincha bolalarini qishloq tashqarisidagi
fermer oilasiga yuborishadi va faqat to‘ng‘ich o‘g‘lini olib qolishadi. Fermer
xo‘jaliklari oilalari homiylik ostidagi ota-onalar bo‘lib xizmat qiladilar va ular
bolalarni qabul qilganliklari uchun moddiy rag‘bat oladilar. Ota-ona sifatida
tanlanish sharaf deb qaraladi.
24
1895 yillarga kelib, vasiylik va homiylik ostidagi dastur AQShda
qo‘llaniladigan
tizimga
o‘xshab
ketdi,
chunki
Tokio
Metropolitan
Politsiyasi bolalarni kasalxonaga joylashtirilish uchun yubora boshladi.
25
Ushbu
tizimda bolalar huquqlarini suiiste’mol qilish kabi muammolar paydo bo‘ldi,
shuning uchun hukumat uni yo‘q qilishni boshladi va institutsional imkoniyatlarni
ko‘paytira boshladi. 1948 yilda “Bolalarni himoya qilish to‘g‘risida”gi qonun
22
Swain, Shurlee. "History of Adoption and Fostering in Australia by Shurlee Swain." History of
Adoption and Fostering in Australia. Oxford University, 28 Jan. 2013. Web. 05 Oct. 2016.
23
Kumasaka, Y, and H Aiba. "Foster Care in Japan: Past and Present." The Milbank Memorial Fund
Quarterly. 46.2 (1968): 253. Print.
24
Kumasaka, Y, and H Aiba. "Foster Care in Japan: Past and Present." The Milbank Memorial Fund
Quarterly. 46.2 (1968): 255. Print.
25
Kumasaka, Y, and H Aiba. "Foster Care in Japan: Past and Present." The Milbank Memorial Fund
Quarterly. 46.2 (1968): 258. Print.
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
26
qabul qilindi, rasmiy nazorat kuchaytirildi va bolalar o‘sishi uchun yaxshi
sharoitlar yaratildi.
26
Buyuk Britaniyada vasiylik va homiylik har doim “boshqalarning
farzandlarini o‘z uylariga olib borish va ularga doimiy yoki vaqtincha qarash”
ma’nosida bo‘lgan. XX asrga qadar bu vasiylik va homiylik qonuniy asosga ega
emas edi. Lekin, Buyuk Britaniyada bolani qabul qiladigan oila Kantserlar
sudi tomonidan vasiylikka olingan. Vasiylik uncha ko‘p qo‘llanilmagan, chunki u
vasiyga “ota-ona huquqlari” ni bermagan.
Birinchi jahon urushi asrab olish jamiyatlari va bolalarni qutqarish
tashkilotlari orqali uyushgan farzand asrab olishning ko‘payishiga olib keldi va
asrab olishga huquqiy maqom berish uchun talab kuchayib ketdi. Bolalarni asrab
olish va tarbiyalashga asoslangan birinchi qonunlar 1926 yilda qabul qilingan.
Farzandlikka olishning eng yuqori darajasi 1968 yilda qayd etilgan edi, chunki
Buyuk Britaniyada farzand asrab olish juda kamayib ketgan edi. Buyuk
Britaniyada bolalarni asrab olishning asosiy sabablari turmush qurmagan onalar
o‘z farzandlarini asrab olish uchun berishgan va o‘gay ota-onalar farzandlarni
asrab olishgan.
27
26
"Japan: Children in Institutions Denied Family Life". May 2014.
27
Keating, Jenny. "History of Adoption and Fostering in the United Kingdom." Oxford Bibliographies.
Oxford University, 28 May 2013. Web. 06 Oct. 2013.
Удалить Водяной Знак
Wondershare
PDFelement
27
Do'stlaringiz bilan baham: |