Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya

IQTISODIY VA IJTIMOIY GEOGRAFIYA 

 

196 

 

yillari  o‗rtalarida  bu  yerda  sanoat  eksportini  rag‗batlantirish  va  xorijiy  kapital 

oqimi yordamida bandlik darajasini oshrish zaruriyati tug‗ilgan edi. 

Texnika kiritish hududlari uchinchi  avlod  hududlari  hisoblanadi  (XX  asr 70-

80-yillari).  Ular  stixiyali  tarzda  hosil  bo‗ladi  yoki  maxsus  ravishda  davlat 

yordamida  yirik  ilmiy  markazlar  atrofida  tashkil  qilinadi.  Ularda  yagona  soliq  va 

moliyaviy  tizimdan  foydalanuvchi  milliy  va  xorijiy  tadqiqotchilik,  loyiha,  ilmiy-

ishlab  chiqarish  firmalari  jamlanadi.  Eng  ko‗p  texnika  kiritish  hududlari  AQSh, 

Yaponiya, Xitoyda faoliyat ko‗rsatmoqda. AQShda ular texnoparklar, Yaponiyada 

esa texnopolislar, Xitoyda – ilg‗or texnologiyalar hududi deb ataladi. 

Jahonda  eng  mashhur  va  AQShda  eng  yirik  ―Silikon  vodiysi‖  nomli 

texnopark  jahon  hisoblash  texnikasi  vositalari  va  kompyuterlar  ishlab 

chiqarishining  20  foizini  yetkazib  beradi. Umuman  AQShda  80  dan  ortiq  bunday 

hududlar  mavjud.  Yaponiyada  mahsus  hukumat  dasturlari  doirasida  ilg‗or  ilmiy 

tashkilotlar  asosida  yigirmaga  yaqin  texnopolislar  tashkil  qilingan.  Xitoyda  ham 

bunday  hududlar,  odatda,  davlatning  ilm  va  texnikani  rivojlantirish  rejalarini 

amalga oshirish paytida tashkil qilinadi. 90-yillarning o‗rtalaridan boshlab Xitoyda 

50 dan ortiq yangi va ilg‗or texnologiyalarni rivojlantirish hududlari ishlamoqda. 

Turli  moliya-iqtisodiy,  sug‗urta  va  boshqa  xizmatlar  ko‗rsatuvchi  firma  va 

tashkilotlar  uchun  tadbirkorlik  faoliyatining  imtiyozli  sharoitlari  yaratiladigan 

hududlar servis hududlari deb ataladi.