Namangan muhandislik-qurilish

 
 
«Transportlogistikasi va XS» kafedrasi   
 
 
«Transport vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari»  
fanidan  
 
 
 
 
Glossariy 
 
 
 
 
 
Namangan 2020 yil 
 

---

 
247 
1. Elektr toki - Zaryadlangan zarralarni bir tomonga tartibli xarikati 
2. Elektr sxemalar - Xar bir avtomobillarning alohida elektr sxemalari 
3. Avtomobilga qo‟yilgan Davlat standartlari - Avtomobilga qo‟yilgan xar bir detal davlat 
standartidan o‟tilgan bo‟lishi kerak 
4. Generator - Mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantirib beruvchi qurilma 
5. Kuchlanish rostlagichi - Elektr tokini quvvatini rostlab berish uchun xizmat qiladi 
6. Diod - Ikki oyoqli bir tomonga tok o‟tkazgich 
7. Tranzistor - Uch oyoqli bir tomonga tok o‟tkazgich 
8. Akkumlyator batareyasi - Kimyoviy energiyani elektr energiyasiga aylantirib beradi 
9. Plastinalar - Musbat va manfiy qo‟rg‟oshindan tayyorlanidi 
10. Seperator - Musbat va manfiy plastinalar o‟rtasida izolyator vazifasini bajaradi 
11. Elektrolit - Sulfat kislatani distirlangan suvdagi eritmasi  
12. Startyor - Elektr dvigatel bilan jixozlangan qurilma 
13. Yuritmali mexanizm - Maolum ishni bajaruvchi detallar to‟plami  
14. O‟t oldirish - Karbyuratorli dvigatellarning tsilindrlarida yonilьi - havo aralashmasini 
tsilindrlarning  ishlash  tartibiga  mos  ravishda,  o‟z  vaqtida  ishonchli  o‟t  oldirish  uchun 
xizmat qiladi  
15. Kontaktli o‟t oldirish - Uzgich – taqsimlagichdagi kontaktlar orqali tokni o‟tkazish  
16. Teshib o‟tish kuchlanishi - Svechalardagi tirqishlardan tokni to‟ьri o‟tkazish 
17. Uzgich – taqsimlagich - Bitta qobiqda joylashgan ikki hil ishni bajaradigan mexanizm 
18.  Ilgarilatish  burchagi  -  Svechaga  berilgan  tokni  burchak  ostida  kechroq  va  oldinroq 
berishga aytiladi 
19. Markazdan qochma - Uzgich - taqsimlagish ichida joylashgan mexanizm.  
20.  Vakuum-rostlagich  -  Karbyuratorda  siyraklanish  hosil  bo‟lganda  ishga  tushuvchi 
mexanizm 
21. Oktan-korrektor - Dvigatel taomirlanganda yondirish paytini qo‟yadigan mexanizm  
22.  O‟t  oldirish  g‟altak  -  Past  kuchlanishli  tokni  yuqori  kuchlanishli  toka  aylantirib 
beradigan qurilma 
23. Variator - Kuchlanish ko‟payganda tokni saqlab turuvchi qurilma. 
24. Elektron o‟t oldirish - TSilindrdagi aralashmani o‟t oldirishda elektron boshqarish 
25.  Magnitoelektr - Tokni boshqaruvchi element  
26. Xoll datchiklari - Tokni elektron boshqarish datchigi 
27. Mikroprotsessor - Mikrosxemalar bilan jixozlangan element  
28. SHamlar (svecha) - TSilindrda anuvchi aralashmani alangalatib beruvchi element           
29. SHamlarning issiqlik tavsifnomasi - Issiqlik berish darijasi  
30. Nazorat-o‟lchov asboblar - Nazorat-o‟lchov asboblar (NO‟A) xaydovchiga avtomobilning agregatlari, 
alohida tizmlarining holati va meoyorida ishlayotganligi haqida habar berib turish uchun xizmat qiladi  
31. Spidometr - Avtomobil tezligi to‟ьrisida maolumot beradi 
32. Taxometr - Avtomobilni bir kunda bosib o‟tgan yo‟li bo‟yicha maolumot beradi  
33. Taxospidometrlar - Avtomobilni bosib o‟tgan yo‟li bo‟yicha yozib oladi.   
34. Taxograflar - Avtomobilni ishlashi davrida bosib o‟tgan yo‟lini yozib oladi 
35. Faralar - Yo‟lni yorituvchi elementlar  
36. Gomofokal - Avtomobil aerodinamikasiga mo‟ljallangan faralar  
37. Ellipssion -  Avtomobil aerodinamikasiga mo‟ljallangan faralar 
38. Galogen lampalar - Yo‟lni o‟ta yaxshi yorituvchi faralar 

---

 
248 
39.  Yoruьlik-darak  berish  -  Harakat  xavfsizligini  taominlash  maqsadida  yo‟l  harakati 
ishtirokchilariga  avtomobilning  harakat  o‟zgarishni  yaoni  tezlikni  kamaytirish  - 
tormozlash, burilish, quvib o‟tish, to‟xtash va avtomobilning o‟lchamlari „aqida maolumot 
beradi.  
40.  Ketingi  faralar  -  Ketingi  faralar  tormozlashda  yorug‟lik  signali  berish  (stop-signal), 
burilish oldidan yorug‟lik signali berish va mashinaning nomer belgisini yoritishga xizmat 
qiladi . 
41.  Benzinni  purkab  beruvchi
  - 
yonilg‟i  va  havoni  ajratilgan  „olda  meoyorlash, 
berilayotgan „avoga mos ravishda yonilg‟ini turlicha berilishi;  
-
 
 meoyorlashning asosiy dasturini ko‟plab omillar bo‟yicha korrektsiyalash (yuklanishlar 
va tezliklar rejimiga, „avo va sovitish suyuqligining „aroratiga, atmosfera bosimiga va 
boshqalarga qarab);  
- ishlatilgan gazlarni 

 - zondli tizimlarda neytrallash uchun aralashmani talab etilgandek 
aniq moslash;  
-  dvigatelning  tejamkorligi,  quvvati  foiz  ko‟rsatkichlarini  5-15  foizga  yaxshilash, 
tash‟islash, o‟ziga-o‟zi tashxis qo‟yish;