Namangan muhandislik-qurilish

III. Yakuniy baxolash 
 
Yakuniy  baholashda  (YaB)  fanining  semestr  davomida  o‟tilgan  hajmi  doirada 
talabalarni  bilimi  baholanadi.  YaB  turi  tayanch  so‟z  va  iboralarga  asoslangan  yozma 
usulda o‟tkaziladi. 
 
«
Transport  vositalarining elektr jixozlari va elektron tizimlari
» fanidan yakuniy 
baholash uchun savollar. ( yozma) 
 
1.  O‟zbekistonda  avtomobil  sanoatini  rivojlanishining  ahvoli  va  istiqbollari  haqida 
nimalarni bilasiz ? 
2. Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari necha gruppaga bo‟linadi ? 
3. Avtomobillarda qanday elektr energiya manbalaridan foydalaniladi ?  
4.  Qanday  maqsadda  bir  turdagi  elektr  energiya  ikkinchi  turdagi  elektr  energiyaga 
aylantiriladi (past kuchlanishli tok yuqori kuchlanishli tokka) aylanadi ? 
5.  Elektr  va  elektron  jihozlarining  avtomobillarni  ishlash  unumdorligini  oshirish,  yonilgi 
sarfini  va  atrof  muhitga  zararli  ta‟sirini  kamaytirish,  harakat  xavfsizligini  oshirishdagi 
tutgan o‟rni qanday ? 
6. Transport vositalarini elektr  jihozlarining rivojlanish istiqbollari, bu sohada ilm-fan va 
texnika yutuqlari qanday ?  
7. Elektr jihozlarning avtomobilda ishlash sharoitlari haqida nimalarni bilasiz ? 
8. Elektr va elektron jihozlarni turli sharoitlarga moslab chiqarilishi va ularga qo‟yiladigan 
Davlat standartlarining talablari yozing ? 
9.  Transport  vositalarini  elektr    jihozlarining  umumiy  sxemasini  alohida  funktsional 
tizimlarga bo‟linishi ko‟rsating ? 
10.  Avtomobillarga  o‟rnatiladigan  elektr  energiya  iste‟molchilarning  asosiy  gruppalarini 
yozib bering ? 
11. Avtomobillarga o‟rnatiladigan tok manbalari haqida yozing ? 
12. Avtomobillarda ko‟pincha qaysi generatorlar ishlatiladi, turlari haqida yozing? 
13. Ta‟minot tizimining vazifalari tushuntiring ?  
14. O‟zgarmas tok generatorining tuzilishi haqida yozib bering ?   
15. O‟zgaruvchan tok genratorining tuzilisha haqida yozib bering ?  
16. O‟zgarvchan tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ? 
17. O‟zgarmas tok generatorlari qanday qismalariga ega va ular qanday ulanadi ?  
18. Generatorlariga qanday texnikaviy xizmat ko‟rsatiladi ? 
19.  Generatorlarning  tashqi,  tok-tezlik,  tezlik-rostlash,  ishchi  elektr  tavsifnomalarini 
tushuntiring ?   
20. Xar-xil turdagi avtomobil generatorlarining afzallik va kamchiliklarini tushuntiring? 
21.  Doimiy  magnitlar  yordamida  uyg‟otiladigan  oddiy  o‟zgaruvchan  tok  generatorlari 
qanday tuzilgan ?  

---

 
219 
22.  Elektromagnit  yordamida  uyg‟otiladigan  va  uyg‟otish  chulg‟ami  aylanadigan 
o‟zgaruvchan tok generatorining tuzilishi haqida tushuntirib bering ?  
23.  Elektromagnit  yordamida  uyg‟otiladigan  va  uyg‟otish  chulg‟ami  qo‟zg‟almaydigan 
o‟zgaruvchan tok generatori qanday tuzilgan ? 
24. Generatorda induktsiyalangan 3 fazali o‟zgaruvchan tokni to‟g‟rilash tamoillari qanday 
?  
25.Nima  uchun  o‟zgaruvchan  tok  generatorlari  bilan  birga  rele-rostlagichlar  o‟rnatilishi 
lozim ? 
26. Kontakt tranzistorli rele – rostlagich qanday tuzilgan ?  
27. RR362-B rele-rostlagichi tuzilishi haqida ma‟lumot yozing ?  
28.  Rele-rostlagichdagi  mavsumiy  rostlash  qayta  ulagichning  vazifasi  nima  va  ulardan 
qanday foydalaniladi ? 
29. 
 
Mavjud rostlagichlarning turlari qanday ? 
30. Rele-rostlagich qanday asboblardan tuzilgan va ularning vazifasi nima ? 
31.  Elektromagnit  kuchlanish  rostlagichini  tuzilishi  va  ishlashi  printsipini  tushuntirib 
bering ? 
32. Rele-rostlagichning xarakterli nuqsonlari qanday va ular qanday bartaraf etiladi ? 
33. Oddiy qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyator qanday tuzilgan ? 
34. ”Xizmat ko‟rsatilmaydigan” va “Kam xizmat ko‟rsatiladigan” akkumluyatorlar haqida 
ma‟lumot yozing ? 
35. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorlardagi kimiyaviy jarayonlar qanday paydo bo‟ladi 
? 
36. Qo‟rg‟oshin-kislotali akkumulyatorni zaryadlash va zaryadsizlashda qanday kimyoviy 
jarayonlar kechadi? 
37. Akkumulyator sig‟imi nima va u nimaga bog‟liq ? 
38. Separatorlar, musbat va manfiy plastinkalar qanday materialdan yasaladi ? 
39. Elektrolit qanday tayyorlanadi ?  
40. Akkumulyatorlarning asosiy ko‟rsatkichlari nimalardan iborat ? 
41. Akkumulyator batariyasini belgilanishi haqida yozing ? 
42.  Elektrolit  zichligi  deganda  nima  tushuniladi  va  iqlim  sharoitlariga  qarab  u  qanday 
bo‟lishi kerak ? 
43.  Akkumulyator  batareyasi  qanday  zaryadlanadi  va  uning  zaryadlanganligini  nimadan 
bilish mumkin ? 
44.  Xizmat  ko‟rsatiladigan  akkumulyatorlarni  ishlatishda  qanday  qoidalarga  rioya  qilish 
kerak ? 
45. Akkumulyatorlar batareyasiga texnikaviy xizmat ko‟rsatishga oid ishlarni yozib bering 
? 
46. Ishqorli akkumulyatorlarning haqida nimalarni bilasiz ? 
47. Yarim o‟tkazgichlar qanday xususiyatlarga ega ? 
48. Qanday moddalar yarim o‟tkazgichlar gruppasiga kiradi ? 
49. Elektron va teshikli o‟tkazuvchanlik qanday hosil bo‟ladi ? 
50.  Agar  yarim  o‟tkazgich  tok  manbaiga  ulansa,  elektron  teshikli  o‟tishda  qanday 
jarayonlar sodir bo‟ladi ? 
51. Yassi yarim o‟tkazgichli diod qanday tuzilgan va u qaerga ishlatiladi ? 
52. Stabilitron (tayanch diod) qanday ishlaydi ? 
53. Yarim o‟tkazgichli triod qanday tuzilgan ? 

---

 
220 
54. Baza, emitter va kollektor tok manbai bilan qanday ulanadi ? 
55. Startyorlarning tuzilishi, ishlash printsipi va konstruktsiyasining o‟ziga xos tomonlari 
haqida yozing ? 
56. Startyorining yuritish mexanizmi qanday tuzilgan ? 
57. Ishga tushirish tizimining tarkibiy sxemasi va tahlili ? 
58. ST130-B startyorini tuzilishi nimalardan iborat va uni qanday boshqariladi ?  
59. Elektromagnit ulagichli startyor sxemasi qanday zanjir hosil qiladi ? 
60. Startyorlarning xarakterli nuqsonlari va ularni bartaraf etishni yozib bering.    
61. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tashkil topgan ? 
62. Elektron o‟t oldirish tizimlarining turlarini yozing ? 
63. B-1 induktsion g‟altagi qanday tuzilgan ? 
64.  Batareyadan  o‟t  oldirish  tizimdagi  uzgich-taqsimlagich  qanday  tuzilgan  va  qanday 
ishlaydi ? 
65. Xolli datchiklari o‟rnatilgan kontaktsiz-tranzistorli o‟t oldirish tizimlari qanday ? 
66. Uzgichning markazdan qochirma rostlagichi qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
67. Vakuum rostlagichlari qanday tuzilgan va qanday ishlaydi ? 
68. Uzgich-taqsimlagich oktan-korrektorining tuzilishi haqida yozib bering ? 
69.  Uzgich-taqsimlagichlarga  texnikaviy  xizmat  ko‟rsatishda  qanday  operatsiyalar 
bajariladi ? 
70. O‟t oldirish tizimining turlari to‟g‟risida yozing ? 
71. Batareyadan o‟t oldirish tizimi qanday asboblardan tuzilgan ? 
72.  Batareyadan  o‟t  oldirish  tizimda  qanday  xarakterli  nuqsonlar  bor  va  ularni  bartaraf 
qilish usullarini yozib bering ?  
73. Kontakt-tranzistorli o‟t oldirishning tizimi qanday tuzilgan ? 
74. Kontakt-tranzistorsiz o‟t oldirish tizimi qanday tuzilgan ? 
75. O‟t oldirishni ilgarilatish burchagi va uni aniqlovchi omillarni yozing ? 
76. SHamlarning dvigatelda ishlash sharoitlari to‟g‟risida ayting ? 
77.  O‟t  oldirish  shamlarining  tuzilishi  va  uning  o‟ziga  xos  tomonlari  to‟g‟risida 
tushuntiring ? 
78. O‟t oldirish shamlarining issiqlik tavsifnomasi tushuntiring ? 
79. CHo‟g‟lanish soni to‟g‟risida tushuntiring ? 
80. SHamlarning belgilanishi qanday ? 
81. IYoDlariga o‟t oldirish shamlarini tanlash qanday ? 
82 O‟t oldirish tizimlarida radio xalaqitlarni tuzilishi qanday ? 
83 Ekspluatatsiyada o‟t oldirish tizimlarini diagnostika qilish qanday ?  
84 O‟t oldirish tizimlaridagi nosozliklar ayting ? 
85. Kondensatorlar to‟g‟risida ayting ?       
86. Ekspluatatsiyada o‟t oldirish asboblariga xizmat ko‟rsatish va ularni rostlash qanday ? 
87 Nazorat-o‟lchov asboblarining vazifasi va ishlash printsipiga ko‟ra bo‟linishini ayting ? 
88. Asboblarga bo‟lgan talablar va ularning ish sharoitlari qanday ? 
89.  Temparaturaning  o‟lchash  asboblari:  elektr-issiqlik  impulьsli,  magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 
90.  Bosimni  nazorat  qiluvchi  asboblar:  mexanik,  elektr-issiqlik  impulьsli,  magnitoelektr 
(logometrik) jihozlarni ishlashi va tuzilishini tushuntiring ? 

---

 
221 
91Dvigatelning  moylash  tizimidagi  bosim,  sovutish  tizimidagi  temperatura  va  boshqa 
parametrlarning  avariya  qiymati  haqida  darak  beruvchi  asboblarni  tuzilishi  va  ishlashini 
tushuntiring ? 
92..  Yonilgi  sathini  o‟lchovchi  asboblar:  elektromagnit,  magnitoelektr  jihozlarni  ishlashi 
va tuzilishini tushuntiring ?  
93. Akkumulyatorning zaryad rejimini nazorat qiluvchi asboblarni tushuntiring ? 
94.  Avtomobilning  harakat  tezligi,  dvigatel  tirsakli valining  aylanish  chastotasini  nazorat 
qiluvchi  asboblar:  spidometr,  taxometr,  taxospidometrlar  va  taxograflarni  ishlashi  va 
tuzilishini tushuntiring ?  
95. O‟lchov-nazorat asboblarining rivojlanish istiqbollarini ayting ? 
96. Tovushli darakchilarni tuzilishi va ishlash printsipini tushuntiring ?  
97.Yuritma elektrodvigatellari ishlash printsipi va tuzilishing ayting ?  
98. Oyna tozalagichlarni ishlashi va tuzilishini ayting ?  
99. Yo‟lni yoritishning mavjud tizimlarini ayting ? 
100. Yoritilganlik me‟yorlari ayting ? 
101. Bosh yoritish faralarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?  
102. Tumanga qarshi faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?  
103. Gomofokal va ellipssion faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
104. Galogen lampali faralarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
105. Projektorlarni tuzilishi va ishlashini tushuntiring ?  
106.  Yorug‟lik-darak  berish  asboblarining  turlari  va  ularning  me‟yoriy  tavsifnomalarini 
tushuntiring ?  
107. Gabarit chiroqlarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
108.Tormozlanish va burilish darakchilarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
109. Avtomobil lampalarini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
110. Ekspluatatsiyada faralarni rostlashni tushuntiring ? 
111. Avtomobillarda yorug‟lik fonarlarni joylashtirish qoidasini tushuntiring ? 
112. Benzinni purkab beruvchi ta‟minlash tizimini tuzilishi va ishlashini tushuntiring ? 
113.Atomobil  dvigatelni  elektron  boshqarish  tizimi  tizimini  tuzilishi  va  ishlashini 
tushuntiring ? 
114  Yonilg‟i  uzatish  va  o‟t  oldirishni  boshqarish  tizimini  tuzilishi  va  ishlashini 
tushuntiring ? 
115Majburiy salt ishlash ekonomayzerini elektron boshqarish qanday ? 
116.. Dvigatelni avtomatik boshqarish qanday ? 
117. Avtomatik uzatmalar qutisi, rul  boshqarmasi, tormolash tizimi hamda boshqa agregat 
va asboblarni elektron boshqarish tizimlari qanday ? 
118.  Avtomobilni  boshqarish  tizimini  yaxshilashda  avtomobilga  o‟rnatilgan  EHM  dan 
foydalanish qanday ? 
119. Bortdagi diagnostika va nazorat tizimi haqida ayting ? 
120. Marshrut kompьyuterlari haqida ayting ? 
121.Avtomobillarda  qo‟llaniladigan  o‟chirgichlar,  almashlab  ulagichlar,  rele  va  boshqa 
ko‟rinishdagi kommutatsiya jihozlarining turlarini ayting ? 
122.Elektr jihoz sxemalarida ishlatiladigan ulagichlarning turlarini ayting ? 
123.Past va yuqori kuchlanishli o‟tkazgich simlarning texnik tavsifnomalarini tushuntiring 
? 
124. Avtomobil elektr zanjirlarini avariya rejimlaridan himoya qilish usullari q1anday ? 

---

 
222 
125. Rele va saqlagichlar blokini tuzilishini ayting ?