Namangan muhandislik-qurilish

3-rasm. Montaj blok (qo’qogi ochilgan):  
1 - orqa oynak isitgichini qo‟shish relesi (R1); 2 - farani tozalash-yuvishni qo‟shish 
relesi  (R2);  3  -  tovushli  signalni  qo‟shish  relesi  (R3);  4  -  dvigatel  sovitish  tizimi 
ventilyatorini  qo‟shish  relesi  (R4);  5  -  qoshimcha  saqlagich;  6  -  uzoqni  yoritish 
svetni  qo‟shish  relesi  (R5);  7  -  yaqinni  yoritish  svetni  qo‟shish  relesi  (R6);  8  - 
saqlagich. 
Zanjir, saqlagichlarni quyilgan bloki 
№ saqlagich
 
 
(tok kuchlanishi) 
Zanjirni himoyasi 
F1 (5 A) 
- Nomer belgisini yorituvchi fanar lampasi  
- Ko‟rsatgichlar yoritish lampasi  
- Avtomobil o‟lchamlarini ko‟rsatish lampasi  
- Bagajni yoritish lam‟asi  
- CHap tomonini ko‟rsatish lampasi 
F2 (7,5 A) 
- CHap fara (yaqinni yoritish chirog‟i) 
F3 (10 A) 
- CHap fara (uzoqni yoritish chirog‟i) 
F4 (10 A) 
- Tumanga qarshi o‟ng tomon farasi 
F5 (30 A) 
- Eshik oynasini ko‟taruvchi elektrodvigatel 
F6 (15 A) 
- Tortib yuruvchi lam‟a 
F7 (20 A) 
- Sovitish tizimi ventilyatorini elektrodvigateli  
- Tovushli signal 
F8 (20 A) 
- Orqa oynakni isitish element  
F9 (20 A) 
- Retsirkulyatsiya klapan   
- Tozalagich va orqa oynak yuvish hamda fara  
- Ulangan rele qo‟shgichi, orqa oyna isitish  
F10 (20 A) 
- Zaxira 
F11 (5 A) 
- O‟ng bort o‟lchamlarini ko‟rsatuvchi lampa 
F12 (7,5 A) 
- O‟ng fara (yaqinni yoritish svet) 
F13 (10 A) 
- O‟ng fara (uzoqni yoritish svet).  
- Uzoqni yoritish kontrol lampasi  
14 (10 A) 
- Tumanga qarshi chap fara 
F15 (20 A) 
- Sideniyani isitish   
- Bagajni quluflash blokirovkalash 
F16 (10 A) 
- Rele-uzgich burilishni ko‟rsatuvchi va avariya signali 
(avarya bo‟lgandagi rejim)  
- Avarya signalini kontrol‟ lampasi  
F17 (7,5 A) 
- Salonni yoritish lampasi  
- Ulab yuruvchi lampa   
- O‟t oldirishni yoqish lampasi  
- Stop-signal lampasi  
- Soat (yoki marshrut komp‟yuter) 
F18 (25 A) 
- Buyumlar uchun yoritish lampa  
- Isitishni sozlash   

---

 
187 
- Tutatgich 
F19 (10 A) 
- Eshikni bloklash qulifi  
- Stop-signali releni kontrol qilish lampa va yon 
tomonlar sveti    
- Burilishni ko‟rsatish bilan kontrol‟ lampasi  
- Orqaga yurish lampni sveti  
- Generatorani uyg‟otish chulg‟ami  
- Bortli tizimni kontrol qilish blok indikatsya  
- Kombinatsiya ko‟rsatgichlar  
- soat (yoki marshrut komp‟yuter) 
F20 (7,5 A) 
- Orqa tumanga qarshi lampa  
 
 
Elektr qismlarini tuzatishda  akkumulyator bataresini "-" klemmasi uziladi 
(dvigatel o‟chiriladi).
 
 
Asosan, yangi saqlagich o‟rnatilganda, uni nima sababdan kuyishi to‟iladi 
hamda o‟rganiladi.
 
 
Kuchlanish to‟g‟ri kelmagan saqlagichdan foydalanish mumkin emas, yoki 
qo‟lda yasalgandan – bu montaj blokini kuyishiga olib keladi, hamda yonib 
ketishiga sabab bo‟lishi mumkin.
 
 
3. Elektr jihozlarini nazorat yo‟li bilan tekshirish. 
Bunda avtomobilning barcha yoritgichlarlarining lampochkalari kuymaganligi 
tekshiriladi. Yonmayotgan lampochkalar almashtiriladi. Nosozliklari aniqlanadi. 
1. Dvigatelning o‟t oldirish momentini o‟rnatish. 
Agarda dvigatelni ishga tushirish qiyinlashsa, notekis ishlasa, tezlikni oshirish 
vaqtida  chiqarish  trubasidan  yoki  havo  tozalagichdan  kuchli  shovqin  chiqsa  o‟t 
oldirish momentini qayta o‟rnatish zarur.  
 
 
 
 
 
 
 
 
Buning  uchun  birinchi  stilindr  svechasi  echiladi,  uning  o‟rniga  hushtak  yoki 
tiqin  qo‟yilib,  siqish  taktiga  keltiriladi.  Porshenni  siqish  taktida  yuqori  nuqtaga 
kelishi uchun shk IV (A) va blok (B) belgilari to‟g‟ri  kelishi kerak. Svecha  joyiga 
qo‟yilib,  birinchi  stilindrda  o‟t  olish  takti  aniqlangan  holda,  keyingi  svechalar 
stilindrlarning ish tartibi bo‟yicha ulanadi. 
2. O‟t oldirish momentini sinash. 

---

 
188 
 O‟t oldirish momenti o‟rnatilgan dvigatel ishga tushiriladi va kerakli  haroratga  
erishgach  stroboskop  yordamida yoki avtomobil harakatlanayotganda sinash ishlari 
bajariladi
. 
 
 
DA-3100  turdagi  benzinda  ishlovchi  dvigatellarning  o‟t  oldirish  tizimini 
nazorat qiluvchi raqamli strobosko‟.