Namangan muhandislik-qurilish

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Glossariy 
1. Elektr toki - Zaryadlangan zarralarni bir tomonga tartibli xarakati 
2. Elektr sxemalar - Xar bir avtomobillarning alohida elektr sxemalari 
3. Avtomobilga qo‟yilgan Davlat standartlari - Avtomobilga qo‟yilgan xar bir detal 
davlat standartidan o‟tilgan bo‟lishi kerak 
4. Generator - Mexanik energiyani elektr energiyasiga aylantirib beruvchi qurilma 
5. Kuchlanish rostlagichi - Elektr tokini quvvatini rostlab berish uchun xizmat qiladi 
6. Diod - Ikki oyoqli bir tomonga tok o‟tkazgich 
7. Tranzistor - Uch oyoqli bir tomonga tok o‟tkazgich 
8.  Akkumlyator  batareyasi  -  Kimyoviy  energiyani  elektr  energiyasiga  aylantirib 
beradi 

---

 
143 
9. Plastinalar - Musbat va manfiy qo‟rg‟oshindan tayyorlanidi 
10. Seperator - Musbat va manfiy plastinalar o‟rtasida izolyator vazifasini bajaradi 
11. Elektrolit - Sulfat kislatani distirlangan suvdagi eritmasi  
12. Startyor - Elektr dvigatel bilan jixozlangan qurilma 
13. Yuritmali mexanizm - Maolum ishni bajaruvchi detallar to‟plami  
14.  O‟t  oldirish  -  Karbyuratorli  dvigatellarning  tsilindrlarida  yonilьi  -  havo 
aralashmasini tsilindrlarning ishlash tartibiga mos ravishda, o‟z vaqtida ishonchli o‟t 
oldirish uchun xizmat qiladi  
15.  Kontaktli  o‟t  oldirish  -  Uzgich  –  taqsimlagichdagi  kontaktlar  orqali  tokni 
o‟tkazish  
16. Teshib o‟tish kuchlanishi - Svechalardagi tirqishlardan tokni to‟ьri o‟tkazish 
17.  Uzgich  –  taqsimlagich  -  Bitta  qobiqda  joylashgan  ikki  hil  ishni  bajaradigan 
mexanizm 
18.  Ilgarilatish  burchagi  -  Svechaga  berilgan  tokni  burchak  ostida  kechroq  va 
oldinroq berishga aytiladi 
19. Markazdan qochma - Uzgich - taqsimlagish ichida joylashgan mexanizm.  
20. Vakuum-rostlagich - Karbyuratorda siyraklanish hosil bo‟lganda ishga tushuvchi 
mexanizm 
21.  Oktan-korrektor  -  Dvigatel  taomirlanganda  yondirish  paytini  qo‟yadigan 
mexanizm  
22. O‟t oldirish g‟altak - Past kuchlanishli tokni yuqori kuchlanishli toka aylantirib 
beradigan qurilma 
23. Variator - Kuchlanish ko‟payganda tokni saqlab turuvchi qurilma. 
24.  Elektron  o‟t  oldirish  -  TSilindrdagi  aralashmani  o‟t  oldirishda  elektron 
boshqarish 
25.  Magnitoelektr - Tokni boshqaruvchi element 
26. Xoll datchiklari - Tokni elektron boshqarish datchigi 
27. Mikroprotsessor - Mikrosxemalar bilan jixozlangan element  
28. SHamlar (svecha) - TSilindrda anuvchi aralashmani alangalatib beruvchi element           
29. SHamlarning issiqlik tavsifnomasi - Issiqlik berish darijasi 
30.  Nazorat-o‟lchov  asboblar  -  Nazorat-o‟lchov  asboblar  (NO‟A)  xaydovchiga 
avtomobilning  agregatlari,  alohida  tizmlarining  holati  va  meoyorida  ishlayotganligi 
haqida habar berib turish uchun xizmat qiladi 
 
31. Spidometr - Avtomobil tezligi to‟ьrisida maolumot beradi 
32. Taxometr - Avtomobilni bir kunda bosib o‟tgan yo‟li bo‟yicha maolumot beradi  
33. Taxospidometrlar - Avtomobilni bosib o‟tgan yo‟li bo‟yicha yozib oladi. 
34. Taxograflar - Avtomobilni ishlashi davrida bosib o‟tgan yo‟lini yozib oladi 
35. Faralar - Yo‟lni yorituvchi elementlar 
36. Gomofokal - Avtomobil aerodinamikasiga mo‟ljallangan faralar 
37. Ellipssion - Avtomobil aerodinamikasiga mo‟ljallangan faralar 
38. Galogen lampalar - Yo‟lni o‟ta yaxshi yorituvchi faralar 
39. Yoruqlik-darak berish - Harakat xavfsizligini taominlash maqsadida yo‟l harakati 
ishtirokchilariga  avtomobilning  harakat  o‟zgarishni  yaoni  tezlikni  kamaytirish  - 
tormozlash,  burilish,  quvib  o‟tish,  to‟xtash  va  avtomobilning  o‟lchamlari  „aqida 
maolumot beradi.  

---

 
144 
40.  Ketingi  faralar  -  Ketingi  faralar  tormozlashda  yorug‟lik  signali  berish  (stop-
signal),  burilish  oldidan  yorug‟lik  signali  berish  va  mashinaning  nomer  belgisini 
yoritishga xizmat qiladi . 
41.  Benzinni  purkab  beruvchi
  - 
yonilg‟i  va  havoni  ajratilgan  „olda  meoyorlash, 
berilayotgan „avoga mos ravishda yonilg‟ini turlicha berilishi;  
-
 
 meoyorlashning  asosiy  dasturini  ko‟plab  omillar  bo‟yicha  korrektsiyalash 
(yuklanishlar  va  tezliklar  rejimiga,  „avo  va  sovitish  suyuqligining  „aroratiga, 
atmosfera bosimiga va boshqalarga qarab);  
-  ishlatilgan  gazlarni 

  -  zondli  tizimlarda  neytrallash  uchun  aralashmani  talab 
etilgandek aniq moslash;  
-  dvigatelning  tejamkorligi,  quvvati  foiz  ko‟rsatkichlarini  5-15  foizga  yaxshilash, 
tash‟islash, o‟ziga-o‟zi tashxis qo‟yish;  
42.  Elektron  boshqaruv  -  Elektron  boshqaruv  bloki  yordamida  salt  yurish  tizimini 
boshqarish  uchun  drossel  to‟siqchasi  korpusiga,  drossel  to‟siqchasi  „olatini 
aniqlovchi datchik o‟rnatilgan. Datchik boshqaruv blokiga doimiy ravishda signallar 
yuborib turadi. Boshqarish esa salt yurish klapani  orqali amalga oshiriladi. Boshqa 
tizimlar ham shu yo‟sinda boshqariladi. 
43. Rele - Tokni bir hilda o‟tkazib beradi. 
44. Saqlagichlar - Elektr jixozlarini yaoniy isteomalchilarni kuyishdan saqlaydi.