Anatomiya odam tanasining shakli, tuzilishi, uning funktsiyalarini va



Download 3,64 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/245
Sana24.01.2022
Hajmi3,64 Mb.
#407495
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   245
Bog'liq
odam anatomiyasi va fiziologiyasi

 
Tishlar
  (dentes)
yuqorigi  va  pastki  jag’  suyagidagi  alveola  o’simtalari 
chuqurchasida joylashadi. Tishlar kimyoviy tarkibi va fizik xususiyatlari jihatidan 
suyaklarga o’xshaydi va ulardan kelib chiqishi bilan farq qiladi. Tish uch qismdan: 
toji, bo’yni va ildizidan iborat.  
Tishlar 32 ta bo’lib, 16 tasi pastki jag’da, 16 tasi yuqorigi jag’da joylashadi. 
Jag’ning  yarmida  4  ta  kesuvchi,  2  ta  qoziq,  4  ta  kichik  oziq  va  6  ta  katta  oziq 


95 
 
 
tishlar bo’ladi. Xar bir tishning koronkasi, bo’yni va ildizi bo’lib, ildizi bilan jag’ 
suyaklaridagi chuqurchalarga joylashadi.
  
Tish  toji 
(corona  dentes)
  og’iz  bo’shlig’ida  ko’rinib    turgan  qismi  bo’lib, 
to’rtta  yuzasi  farqlanadi.  Tilga  qaragan  yuzasi,  og’iz    dahliziga  qaragan  yuzasi 
kesuv  va  kurak  tishlarda  lablarga  qaragan

kichik  va  katta  oziq  tishlarda  lunjga 
qaragan bo’ladi.
 
 Tishlarning  o’zaro yondoshgan yuzasi va chaynov yuzasi tafovut 
qilinadi
.   
Tish bo’yni 
(collum  dentis)
  tish  toji  bilan  ildizi  o’rtasidagi  toraygan  qismi.  
Uni atrofidan  milkning shilliq pardasi o’rab turadi.  
Tish  ildizi 
(radix  dentis)
  bir  yoki  uchtagacha  bo’lib,  u  tish  katakchalarida 
joylashadi.  U tishning  ildiz uchi bo’lib tugaydi. Tish toji ichidagi  tish bo’shlig’i 
ildizga  kanal
 
orqali tutashadi. U orqali kirgan  qon tomir va nervlar tish pulpasini 
hosil qiladi. 
 
         
        
28-rasm.Tishlarni jag’larda joylashishi. 
Tish dentindan tuzilgan bo’lib, koronkasi yupqa, pishiq emal bilan qoplangan. 
Emal  organizmdagi  eng  pishiq  to’qima  bo’lib,  qattiqligi  kvarsga  teng  keladi. 
Tishning  ildizi
  sement
  deb  ataladigan  suyak  to’qima  bilan  qoplangan.  Uning 
uchida teshikcha bo’lib, undan tishning ichiga (pulpaga) qon tomirlar, nerv tolalari 
o’tadi. 


96 
 
 
Kurak  tishlar  8  ta  bo’lib,  ovqatni  kesib  olishga  moslashgan,  ularning 
koronkasi yassi to’rtburchak shaklda, ildizi esa bitta bo’lib, konus shaklida bo‘ladi.  
Qoziq tishlar 4 ta, uzun uchli konussimon mustarkam tuzilgan. 
Kichik oziq tishlar 8 ta bo’lib, ularning koronkasi yumaloqlashib, ustki qismi 
yassi yuza hosil qiladi. Ildizining uchi xam 2 ga ajralgan bo‘ladi. 
Katta  oziq  tishlar  yoki  jag’  tishlar  12  ta  bo’lib,  ularning  koronkasi  kub 
shaklida,  ustki  yuzasi  4  ta  do’ngchadan  iborat  yassi  yuza  hosil  qiladi.  Ildizi  uchi 
ayri bo’ladi. Bu tishlar ovqatni maydalashga moslashgan.  
Bolaning  6-8  oyligidan  to  2-2,5  yoshigacha  sut  tishlari  chiqadi.  Ular  7 
yoshgacha  saqlanadi.  Sut  tishlari  20  ta  bo‘lib, 
ularning  formulasi  quydagicha 
ifodalanadi:
 3 2 1 2  2 1 2 3 
                    3 2 1 2  2 1 2 3 
                                        

Download 3,64 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   245




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish