“tasdiqlayman” Tabiiy fanlar fakulteti dekani

1.4.Tolalar asosida amino va karboksil gruppa saqlovchi polimerlar sintezi. 

Ion  almashgan  polimerlar  olishning  ishlab  chiqarishda  qo`llaniladigan 

usullarga 

polikondensatlash, 

polimerlash, 

sopolimerlash 

kabilar 

kiradi. 

Polikondensatlashda  polimer  tarkibidagi  funksional  gruppalar  o`zgarishlarga 

yaxshi chidaydi, ba’zan olingan polimer tarkibi va zvenolar ketma-ketligi buzilishi 

mumkin. Polimerizatsiya usuli qolgan usullardan samaraliroq hisoblanadi. 

Shuning  uchun  ko`pchilik  ionitlar  tayyor  polimer  strukturalarni  polimer  analogik 

jihatdan o`zgartirib olingan. Lekin bu reyaksiya ko`p bosqichli bo`ladi texnologik 

jihatdan  qiyinchilik  tug`dirishi  mumkin.  Ion  almashgan  materiallarning  asosiy 

guruhiga  tolalar  va  matolar  kiradi.  Chunki  ular  birinchidan  sorbsiyaga  nisbatan 

juda  samarali.  Ikkinchidan  ulardagi  funksional  guruhlar  kimyoviy  o`zgarishlarga 

barqaror. Yuzasi katta bo`lgan sorbsiya vaqtida tola qisqaradi va boshqa kimyoviy 

moddalarni ham ushlab qoladi. Lekin anion almashgan tolali materiallar juda kam. 

---

21 

 

Shuning  uchun  anion  almashgan  tolali  materiallarni  yaratish  muhim  vazifa 

sanaladi. Shulardan biri polimer poliakrilonitril hisoblanadi.