Оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Oraliq  masofalar  va  uchrashuvning  yakunini  o‘zgartirish. 
Hisob  11 
ochkoga  yetib  kelganida  o‘yinchilar  uchun  60  soniya  tanaffus  beriladi.  Oraliq 
masofa (ya’ni, 2 daqiqalik tanaffus) har bir partiya o‘rtasida beriladi. 3 partiyada 
hisob 11 bo‘lganida, o‘yinchilar maydondagi o‘rinlari bilan almashadi. 
Tomonlar  almashinuvi. 
O‘yinchilar  quyidagi  holatda  tomonlarini 
almashtirishlari  lozim:  birinchi  geym  tugagandan  so‘ng,  3  geym  boshlanishidan 
oldin  (agar,  u  kerak  bo‘lsa)  va  3  geymda,  qachonki,  tomonlardan  biri  11  ochko 
to‘plagan bo‘lsa. 
To‘p  uzatish. 
To‘g‘ri  to‘p  uzatilganda:  biron-bir  taraf  to‘p  uzatishni 
bajarilishida haddan ziyod ushlab qolmasligi lozim, bunda to‘p uzatuvchi va qabul 
qiluvchi  o‘yinchilar  to‘p  uzatishga  tayyor  bo‘ladi.  Raketkani  to‘p  uzatish  vaqti 
harakatida har qanday ushlab qolinishi xato hisoblanadi (ya’ni, fol); to‘p uzatuvchi 
va qabul qiluvchilar maydonlarni chegaralab bergan chiziqlarni bosmagan holatda, 
diagonal tarzda joylashgan to‘p uzatish maydon chegarasida turishlari lozim; to‘p 
uzatuvchi  va  qabul qiluvchining  ikki tomonlarining  biron-bir qismi  to‘p uzatishni 
boshlanishidan  toki  amalga  oshirilguniga  qadar,  harakatsiz  holatda  kort  yuzasiga 
tegib turgan holatda turishi mumkin; to‘p uzatishning raketkasi dastlab volanning 

---

256 
bosh  qismiga  tegishi  kerak;  butun  volan  unga  raketka  bilan  zarba  berayotgan 
vaqtda to‘p uzatuvchining bel qismidan pastda bo‘lishi lozim. Bunda biz bel qismi 
deganimizda,  to‘p  uzatuvchining  qovurg‘asining  quyi  nuqtasi  darajasida 
o‘tayotgan  tasavvurdagi  chiziq  bo‘lishi  mumkin;  to‘p  uzatuvchining  raketka 
tayoqchasini  volanga  zarba  berish  paytida  pastga  qiya  egilib  turishi  lozim;  to‘p 
uzatuvchi  o‘yinchi  raketkasining  harakati  to‘p  uzatishning  boshlanishidan  to 
yakunlanguniga  qadar  faqatgina  oldinga  harakatlanishi  lozim;  volan  to‘p 
uzatuvchining  raketkasidan  boshlab,  tepaga  chiquvchi  chiziq  bo‘yicha  u  to‘rning 
yuqori chetidan o‘tgunga qadar yo‘naltirilishi lozim (ya’ni, agarunga qarshi zarba 
bo‘lmasa,  u  to‘pning  muvofiq  maydoniga  tushishi  lozim,  ya’ni  maydonni 
chegaralab  beruvchi  chiziqlar  doirasiga  yoki  ularga);  to‘p  uzatuvchining  zarbasi 
aynan  volanga  tegishi  lozim.  O‘yinchilar  o‘z  joyini  egallagandan  so‘ng  to‘p 
uzatuvchi  o‘yinchi  raketkasining  bosh  qismini  oldinga  harakati  to‘p  uzatishning 
boshidir. To‘p uzatish boshlanganidan so‘ng to‘p uzatuvchi raketkasi bilan volanga 
zarba  berilgan  yoki  to‘p  uzatuvchi  volanni  nishonga  ololmagan  holatda  ham 
amalga  oshirgan  hisoblanadi.  To‘p  uzatuvchi  qabul  qilayotgan  o‘yinchi  tayyor 
bo‘lmagunga  qadar  to‘p  uzatmasligi  lozim,  ammo  agarda  qabul  qilayotgan  to‘p 
uzatilgan volanni qaytarishga harakat qilganida, qabul qilishga tayyor hisoblanadi. 
Juft o‘yinlarda to‘p uzatish vaqtida to‘p uzatuvchi va qabul qiluvchi o‘yinchining 
sheriklari  har  qanday  holatni  egallashlari  mumkin,  ammo  ular  qabul  qilayotgan 
yoki to‘p uzatayotgan o‘yinchini ko‘rish hududlarini yopib qo‘ymasliklari lozim.