9-mavzu Mavzu: Elektr to`kining harakteristikalari. O’tkazuvchanlik elektr to`ki. To`k zichligi. Elektr to`kining ta’sirlari. Qarshiliklarning va uning temperaturaga bog’liqligi. Reja

                 

          

             (1.2)   

                                                    

   

 

 

 

   

   

         

(1.3)

                                

yoki

 

 

 

  

 

 

 

 

 

  

  

 

 bo’lsa bundan  

𝒿

 

 

 

  

 

 

 

 

  

bo’ladi . 

                                                             

 

 

 =

𝛌

                         

(1.4)  

              (1.4) 

ifodamiz  solishtirma  elektr  o’tkazuvchanlik  deyiladi. 

Yuqoridagi belgilash- 

              larni hisobga olganimizda :   

                                                                 

𝒿

= 

𝛌

E                   

(1.5) 

(1.5) ifodani om qonuning differensial ko’rinishi deyiladi. E – vektor kat-talik 

, shuning uchun:            

 ⃗

=

  

⃗⃗⃗⃗⃗⃗

              

(1.6) 

              (1.6) 

ifodadan 

ko’rinadiki 

o’tkazgichning ixtiyoriy kichik ko’ndalang kesimida-

gi 

to`k 

zichligi 

shu 

nuqtadagi 

 

maydon  

kuchlanganligining    qiymati  va  yo’nalishi  bilan  aniqlanadi.  O’tkazgichni  

zaryadlaganimizda,  uning    atrofida  xosil  bo’lgan  elektr  maydonning  

kuchlanganligi  o’tkazgichning(  ekvipotensial  sirtning  )  sirti-ga  perpendikulyar 

bo’ladi.  Bunda    elektr  maydonni  bajargan  ishi  nolga  teng  bo’ladi.Agarda 

o’tkazgichdan  to`k  o’tayotgan  bo’lsa,  yani  zaryadlangan  zarrachalarning    tartibli 

harakati yuzaga kelgan ekan, albatta o’tkazgich bo’ylab yo’nalgan (elektronlarning  

---

harakat    yo’nalishiga    teskari  yo’nalgan)  elektr  maydon  kuchlanganligi  mavjud 

bo’ladi  .  Endi    o’tkazgich      atrofidagi                  elektr  maydon  kuchlanganligi 

o’tkazgich  sirtiga  tik  yo’nalgan      bo’lmaydi.  Shuning  uchun  E  –  vektorning 

tanginsial tashkil   etuvchisi  E

t 

 o’tkazgich  bo’ylab  to`k o’tishini yuzaga keltiradi. 

Om  qonunining  differensal ko’rinishda  bu fizik jarayon yaqqol namoyon bo’ladi.