O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim

Magnit lentadagi yig’uvchilar 
Magnit  lentadagi  yig’uvchilar 
hisoblash  mashinalarining  birinchi  TaEQQ 
lari bo`lgan. Universal EHM larda bobinali magnit lentadagi yig’uvchilar (MLY), 
shaxsiy EHM  larda esa 
kassetali  magnit  lentadagi  yig’uvchilar 
(KMLY)  keng 
ishlatilgan va ishlatilmoqda.  
Magnit  lentali  kassetalar  (kartrijlar)  juda  xilma-xildir:  ular  qo`llanilayotgan 
magnit  lenta  kengligi  bilan  ham,  tuzulishi  bilan  ham  farq  qiladi.  Bitta  kassetada 
saqlanadigan ma’lumotlar hajmlari doimo o`sib bormoqda. Masalan, uzunligi 120 
m, kengligi 3, 81 mm 2—4 yo`lkali magnit lentani o`z ichiga olgan birinchi avlod 
kartrijlarning  sig’imi  25  Mbaytdan  oshmagan;  80-yillar  oxirida  kengligi  chorak 
dyuymli (Quarter Inch Cartridge) lentadagi yuqori yozish zichlikli kartrijlar paydo 
bo`ldi  (QIC-40/80  standarti);  bunday  birinchi  kartrijlar  ZM  firmasi  tomonidan 

---

 
64 
chiqarilgan:  60—250  Mbayt  sig’imli  DC  300  kassetalar  (shuning  uchun  bu 
standart ko`pincha ZM standarti deb ataladi); kartrijlarning oxirgi modellari (QIC 
3010—3020  standarti)  340  Mbayt,  680  Mbayt  va  xatto  840—1700  Mbayt  va 
undan ortiqroq (QIC 3010-3020 Wide standarti, ularda magnit lenta kengligi 0, 315 
dyuymgacha  kengaytirilgan)  sig’imga ega.  Qiymatlar  siqilganda  yanada  kattaroq 
sig’imga erishilishi  mumkin,  masalan,  Conner  CTD  8000  KMLY  —  8  Gbayt 
sig’imga, SONY DDS-2-250 Kbayt/s transferda 16 Gbayt sig’imga ega. Sig’imi 40 
Gbayt bo`lgan kartrijlar e’lon qilinmoqda.  
 
Kartrijlar  uchun 
lenta  aylantirish  mexanizmlari 
strimerlar  nomini  olgan  — 
bular,  lenta  har  safar  to`xtaganda  uni  ozgina  orqaga  qayta  uralishini  (qayta 
poziciyalash)  talab  qiluvchi  inercion  mexanizmlardir.  Bu  qayta  poziciyalash 
shunday  ham  lentadagi  malumotga  murojaat  qilish  vaqtini  oshiradi  (o`nlab 
sekundlar), shuning uchun strimerlar  shaxsiy  kompyuterlarda faqat  ma’lumotlarni 
qattiq  disklardan  zaxirali  nusxalash  va  arxivlash  uchun  hamda  maishiy 
kompyuterlarda o`yinli dasturlar paketini saqlash uchun qo`llanilmoqda.  
 
Strimerlarda magnit lentadan ma’lumotlarni o`qish tezligi ham yuqori emas 
va  odatda  100  Kbayt/s  atrofida  bo`ladi.  KMLY  periferiyali  SCSI  interfeysini 
ishlatishi mumkin.