Aksiyadorlik kompaniyasi bosh tahririyati



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet133/171
Sana22.01.2022
Hajmi1,65 Mb.
#401428
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   171
Bog'liq
7aaada

Takya qilgan
 – suyangan. 
2
 
Shig‘
о
vul
  –  sarоy  marоsimlarini  bоshqarib  turadigan 
amaldоr. 
3
 
G‘ayri
 – bоshqa, o‘zga. 
4
 
Hamnishin
 – birga o‘tirganlar. 


294
– Iqrorman.
– Tuzumni unutding‘!
– Tonmayman!
–  Iqrorsan,  tonmaysan,  o‘bdan  ish,  –  dedi  zaharxanda 
qilib xon, – o‘luvdan ham qaytmaysan!
– Men sizdan marhamat so‘rab kelgan emasman! – dedi 
iljayib  Anvar.  –  O‘zimni  o‘limga  berib,  bir  gunohsizni 
qutqa rish uchun kelganman!
Hamnishinlar  lablarini  tishladilar.  Xudoyor  istehzoli 
kuldi.
– Pusulmonchilik qig‘onsan-da!
–  Albatta!  –  dedi  Anvar.  –  Boshqalar  kishi  gunohi 
uchun  gunohsizni  tutib,  pusulmonchilikdan  chiqqach,  men 
pu sul  monlik bilan o‘lishni o‘bdan bildim!
Bu javob Xudoyorni qip-qizil tusga qo‘yib, manglayida 
terlar ko‘rindi, g‘azab o‘ti alanga oldi.
–  Sening  qig‘on  ishing  pusulmonchilikda  bormi,  it 
uvli?!
–  Musulmonchilikda  yuzlab  xotin  ustiga  bir  kambag‘al 
uylan moqchi  bo‘lgan  qizga  ham  zo‘rlik  qilish  bormi,  qib-
layi olam!
– Chiqar buni, jallod!!!
Jallodlar harakatlandilar:
– Xanjarimiz qonsirag‘an!
Anvar bosh chayqab kuldi.
–  Gunohsiz  mening  ko‘z  oldimda  banddan  ozod  qilin-
mas  ekan,  Anvarni  bu  yerdan  chiqara  olmaslar,  qiblayi 
olam, – dedi va o‘zini tashqariga torta boshlagan jallodlarni 
arslonlarcha siltab yubordi. – Sizda adolat bormi, janob!
Qo‘rqinch  bu  hayqiriq  Xudoyorni  insofga  keltirdi.  Jal-
lodlarni  to‘xtatishga  va  hudaychini  Sultonalini  hozirlashga 
buyurdi. Ko‘zi qonlangan Anvar ikki qo‘lini yoniga tashlab 
Xudo yor  qarshisida  turib  qoldi.  Hamma  sukutda.  Shunday 
fursatlarda gunohkorni odobsiz so‘zlar bilan so‘kib turuvchi 


295
Xudoyor  ham  jim.  Chunki  a’yon  nazarida  har  bir  odobsiz-
ligiga  Anvar  tarafi dan  kuchli  haqorat  olish  ehtimoli  bor. 
Shayx  Sa’diy  ayt gancha,  dunyoda  hayotidan  qo‘l  yuvguv-
chidek tili uzun kishi bo‘lmas. Darhaqiqat, insonni razolatga 
solguvchi uning manfaati taqozosi, qola bersa o‘limdir. Bu 
ikkisidan  kechguvchiga  esa  podshohning  qahri  va  jahan-
namning qa’ri farqsizdir.
Ko‘p  fursat  o‘tmay  hudaychining  orqasidan  Sultonali 
kirdi,  xonga  qarshi  turuvchini  tanib,  titradi...  Titrar  ekan, 
Anvardan  biroz  keyinda  turib  xonga  ta’zim  qildi.
–  Siz  ozod  bo‘lding‘iz!  –  dedi  xon.  –  Devong‘a  chiqib 
o‘z ishing‘izg‘a qarang!
Sultonali  ixtiyorsizcha  xon  tomon  bukilib  oldi...  Anvar 
«istehzoli» vaziyatda Sultonaliga yon qaradi:
–  Menim  qarshimga  ishlab,  janobga  neqadar  sodiq 
qolsa ngiz  ham,  sadoqatingiz  sizni  najotga  chiqara  olmadi, 
bil’aks,  siz  o‘ylagancha  men  –  insofsiz  sizni  qutqardim... 
Siz  shuni  unutmasangiz  bo‘ldi,  Sultonali  aka,  –  dedi  An-
var va xonga ishorat qildi, – qo‘limni bog‘lasinlar, chiqarib 
o‘ldirsinlar!
Sultonali orqasiga qaytdi, qaytar ekan, ko‘zidan bir necha 
tomchi yosh oqib tushdi. Jallodlardan biri Anvarning qo‘lini 
orqasiga bog‘ladi. Anvarning qo‘li bog‘lanar ekan, Muham-
mad  Niyoz  domla  o‘rnidan  turib,  xonga  qulluq  qildi.
– Shu odobsizning gunohini mening uchun kechirsinlar.
Xon yuzini chetga o‘girdi:
– Rastag‘a chiqaring!
Anvar xonni va hamnishinlarni masxaralagandek ta’zim 
ado qildi. Jallod oldinga tushdi, uning orqasidan Anvar yur-
di  va  orqadan  ikki  nafar  qurollik  yasovul  ergashdilar.  An-
var o‘zini o‘rdaga kirishda qanday tetik tutgan bo‘lsa, o‘lim 
sari  chiqishda  ham  o‘shandog‘  parvosiz  edi.  Ko‘zi  tush-
gan tanish har kimsa bilan «xayr», «xo‘sh» degan kabi im-
lashib olar edi. Rangi quv o‘chib, hushsiz kabi tashqi dar-


296
voza yonida turgan Sultonali bilan ham alohida vidolash di. 
Anvarning  qarashidagi  ma’noga  tushungan  Sultonalining 
yuragi  suv  bo‘lib  oqdi  va  hushsiz,  hissiz  Anvar  ko‘zdan 
yo‘qolguncha qarab qoldi...
Yangi  rastada  xalq  qaynar  edi.  Qo‘lida  yalang‘och 
xanjarini  ushlab,  beliga  oyboltasini  qistirgan  manfur  jal-
lod  orqasidan  keluvchi  mahkumga  ko‘zi  tushgan  xalqdan 
ba’zisi... nafratlangan ko‘yi o‘zini chetga tortdi. Jazo may-
doni  yangi  rasta  bilan  o‘rda  bog‘ining  muyushida  bir  dor 
va dor ostiga qon oqizish uchun qazilgan chuqurdan iborat 
edi. Dor ostiga kelib yetdilar. Bir onda dor atrofi ga yuz lab 
yig‘ilgan  tomoshabin  xalqni  yasovullar  chetlanishga  bu-
yurdilar.  Xalq  orqaga  siljigan  bo‘lib,  yana  siqilisha  berdi. 
Dor  ostida  Anvarning  qo‘li  yechilib,  tahorat  olish  uchun 
unga  suv  berildi.  Chunki  bu  mahkumning  qonuniy  haqqi 
edi,  Anvar  tahorat  olar  ekan,  jallod  va  yasovullar  xanjar 
yalang‘ochlab,  uning  tevaragini  qurshab  turdilar.  Anvar 
tahoratlanib, ustidagi to‘nini yerga yozdi. Jallodlar doirani 
biroz  kengaytirib,  Anvar  ikki  rakat  namoz  o‘qidi.  Duodan 
so‘ng Anvar o‘rnidan turdi, qo‘lini bog‘lashga berib, atrof-
ga besaranjom alangladi. Tevarakni sirib olgan xalq ol dida 
manfur  ko‘zini  moylantirib  o‘z  ustiga  to‘ppa-to‘g‘ri  qarab 
turgan  mulla  Abdurahmonni  ko‘rdi.
Anvar titradi, Abdurahmon iljaydi.
– Kulishga haqqingiz bor, domla, chunki o‘ch olasiz! – 
dedi  Anvar.  Birdan  hammaning  ko‘zi  Abdurahmonga 
tush di. –  Faqat  siz  ifl oslik  natijasida  kulasiz,  men...  men 
to‘g‘rilik samarasini o‘raman; siz ifl os vijdon bilan g‘olib-
siz,  men  sof  vijdon  bilan  mag‘lubman...  Meni  dor  ostiga 
kim  keltirdi?  Vij don  emasmi,  taqsir!  Sizni  bu  yerda  kim 
tomoshabin qildi? Ifl oslik emasmi, taqsir?
Xalq chuqur sukutda, o‘z orasida turgan «peshvo»ga kiy-
nalik
1
  ko‘z  bilan  tikilgan  edi...  Jallod  qo‘li  bog‘langan  An-
varni dor tomonga olib bordi. Anvar o‘z ixtiyoricha chuqur 
1
 
Kiynalik
 – dushmanlik. 


297
yoniga  o‘tirdi  va  xanjarini  yanib
1
  kelgan  jallodga  qo‘li  bi-
lan «ozgina to‘xtang» ishorasini qilib, Abdurahmon tomonga 
kuldi:
–  Mening  holimni  ko‘ringiz,  domla,  –  dedi  Anvar  ku-
lib,  –  qo‘lim  bog‘langan,  ustimda  xanjar  yaltiraydi.  Lekin 
men kulaman... Nima uchun bunday, taqsir? Chunki vijdon 
rohatda, jon tinch, yurakda ishq!.. Durust, men ko‘milgach, 
qabrim  ustida  ko‘ksi  dog‘liq  qizil  lolalar  ko‘karar...  Ni-
madan bu? Bu – sizning kabi tubanlar solgan iz!..
Tomoshabinlar  toqatsizlangandek  ko‘rindilar,  Anvar 
uzanib yotdi... Jallod xanjarini yengiga yanib Anvar ustiga 
engashdi...
Engashdi,  biroq  orqadan  berilgan  kuchli  bir  zarb  bilan 
Anvar ning  ustidan  oshib,  munkigancha  chuqurga  yi-
qildi.  Jalloddan  besh  qadam  narida  turgan  yasovullar  ham 
ko‘kdagi xanjarlik qo‘llarini ostiga bukolmay, kimlar bilan-
dir olishib yotar edilar va shu onda kuchli shapaloq tovushi 
eshitilib, sallasi chuvalgan bir yosh mulla yerga o‘tirib qol-
di...  Xalq  tartibsizlandi...  Qobilboy  Anvarning  dastbandini 
kesdi  va  ikkisi  tartib sizlik  ichiga  kirib  yo‘qoldilar.  Qurol-
sizlantirilgan  yasovul lar  gurr  etib  turli  tomonga  sochilgan 
xalq ichidan do‘st-dush manni ajratolmay garangsidilar. Shu 
vaqt  butun  a’zosi  eski  qonlarga  belangan  jallod  chuqurdan 
chiqishga intilar edi...
1.
 Ra’noning  boshqa  qizlarga  o‘xshamaydigan  darajada  ja-
surligi va hamma ayollar kabi hissiyotga mag‘lubligi tas-
virlangan o‘rinlarni topib o‘qing va izohlab bering.
2.
 Romanda  Anvarning  tadbirkorligini  namoyish  qiluvchi 
tasvirlarni toping.
1
 
Yanib
 – yashirib.

Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   129   130   131   132   133   134   135   136   ...   171




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish