O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Inson 

huquqlari 

va 

erkinliklarining 

kafolatlanishi. 

O’zbekiston  Respublikasi 

Konstitutsiyasining  13-moddasida  O’zbekiston  Respublikasida  demokratiya  umuminsoniy 

printsiplarga  asoslanadi,  ularga  ko’ra  inson,  uning  hayoti,  qadr-qimmati  va  boshqa  dahlsiz 

huquqlari oliy qadriyat hisoblanadi, deb belgilab qo’yilgan. 

O’zbekiston Respublikasida barcha fuqarolar bir xil huquq va erkinliklarga ega bo’lib, jinsi, 

irqi,  millati,  dini,  ijtimoiy  kelib  chiqishi,  e’tiqodi,  shaxsi  va  ijtimoiy  mavqeidan  qat’iy  nazar 

qonun  oldida  tengdirlar.  O’zbekistonda  yagona  fuqarolik  o’rnatilgan.  Har  bir  foqaro  yashash, 

shaxsiy  daxlsizlik,  turar  joy  daxlsizligi,  bir  joydan  ikkinchi  joyga  ko’chish,  so’z  va  e’tiqod 

erkinligiga  ega  bo’lib,  bu  huquqlar  davlat  tomonidan  himoya  qilinadi.  Fuqarolarning  istagan 

dinga e’tiqod qilish  yoki hech qaysi  dinga e’tiqod qilmaslik huquqi  qonun bilan mustahkamlab 

qo’yilgan. 

---

O’zbekistonda  shaxs  erkinligi,  inson  huquqlarining  muhofazasi  va  kafolati,  mehnat  va 

kasbni  erkin  tanlash  huquqi,  ta’lim  olish,  ijtimoiy  muhofaza  va  boshqa  huquqlari  qonun  bilan 

himoya qilinadi. 

1995-yil 23-fevralda birinchi  chaqiriq  Oliy Majlisning birinchi  sessiyasida Oliy Majlisning 

Inson  huquqlari  bo’yicha  Vakili  (Ombudsman)  lavozimi  ta’sis  etildi  va  bu  lavozimga  Sayyora 

Rashidova saylandi.  Uning maqomi  va faoliyat  doirasi  1997-yil 26-aprelda qabul  qilingan Oliy 

Majlisning  "Inson  huquqlari  buyicha  vakili  (Ombudsman)  to’g’risida"  gi  qonun  bilan  belgilab 

berildi. Vakil BMTning inson huquqlari bo’yicha markazi, EHXTning demokratik institutlar va 

inson huquqlari bo’yicha byurosi bilan yaqin hamkorlikda faoliyat ko’rsatmoqda. 

O’zbekiston Respublikasining 1995-yil 30-avgustda qabul qilingan "Fuqarolarning huquq va 

erkinliklarini  buzuvchi  harakat  va  qarorlar  ustidan  sudga  shikoyat  qilish  to’g’risida"gi  qonuni 

Inson huquqlari va erkinliklarini kafolatlashga xizmat qilmoqda. 

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  1996-yil  oktabr  oyida  e’lon  qilingan  "Inson 

huquqlari  bo’yicha  O’zbekiston  Respublikasi  Milliy  markazini  tuzish  to’g’risida"gi  Farmonga 

binoan inson huquqlari bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Milliy markazi tashkil etildi. 

O’zbekistonda  foqaro  va  davlat  bir-biriga  nisbatan  bo’lgan  huquqlari  va  burchlari  bilan 

bog’langan.  Davlat  o’zining  foqarolar  oldidagi  vazifalarini  bajarmoqda.  Fuqarolarning 

erkinliklari  va  huquqlarini  amalda  himoya  qilmoqda.  Shuningdek,  fuqarolarning  ham  davlat 

oldidagi burchlari, majburiyatlari belgilab qo’yilgan. 

Fuqarolar  Konstitutsiya  va  qonunlarga  rioya  etishga,  boshqa  kishilarning  huquqlari, 

erkinliklari,  sha’ni  va  qadr-qimmatini  hurmat  qilishga  majburdirlar.  Davlat  har  bir  inson 

zimmasiga  tarixiy,  ma’naviy  va  madaniy  merosni  avaylab  asrash,  atrof  tabiiy  muhitga 

ehtiyotkorona  munosabatda  bo’lish,  soliq  va  yig’imlarni  to’lash  majburiyatini  yuklaydi. 

Konstitutsiyaning  52-moddasida  "O’zbekiston  Respublikasini  himoya  qilish-O’zbekiston 

Respublikasi har bir foqarosining burchidir. Fuqarolar qonunda belgilangan tartibda harbiy yoki 

muqobil xizmatni o’tashga majburdirlar", deb belgilab qo’yilgan.