O‘zbekiston respulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Soliq tizimi va majburiyatlar. 

Amirlikda asosiy soliq 

xiroj

 deb atalgan U hosil ulushidan, 

asosan,  mahsulot  bilan  to‘lanardi.  XIX  asrda  xirojning  bir  qismi  pul  bilan  ham  yig‘iladigan 

bo‘lgan.  To‘lanadigan  xiroj  miqdorini  aniqlashda  amlokdor  o‘z  odamlari  bilan  dehqonchilik 

dalasiga  chiqib,  qishloq  oqsoqoli  ishtirokida  hosil  miqdorini  ko‘z  bilan  chamalab  aniqlab 

chiqqan. 

Xirojdan tashqari bog‘, poliz, ekilgan yerlardan 

tanobona

 deb atalgan soliq ham olingan. Bu 

soliqning miqdori ekinzoming bozorga uzoq-yaqinligiga qarab belgilangan. 

Keyinchalik  polizlarga  yangi  soliq  – 

qo‘sh  puli

  solinadigan  bo‘ldi.  Uning  miqdori  yer 

haydashga yaroqli har bir juft ho‘kiz hisobidan kelib chiqib belgilangan. 

Soliq  tizimi  orasida 

zakot

  deb  atalgan  soliq  ham  bo‘lgan.  Uning  miqdori  soliq  solinadigan 

narsa qiymatining 2,5% ini tashkil etgan. 

Zakot solig‘iga, asosan, chorva mollari egalari va savdogarlar tortilgan. 

Tanobona, zakot, qo‘sh puli soliqlari esa faqat pul shaklida olingan. 

Kanallar,  inshoot,  qal’a,  ko‘priklar,  yo‘llar  ta’miri  hashar  yo‘li  bilan  amalga  oshirilgan. 

Boshda hasharchilar oziq-ovqat  bilan ta’minlangan. XVIII  asrdan boshlab hasharga keluvchilar 

oziq-ovqati, ish asboblari, ot-aravasi bilan kelishi lozim bo‘lgan.