Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

II-BOB. LABORATORIYA MASHG`ULOTLARI 
 
1-LABORATORIYA ISHI 
QOG`OZ VA KARTON BILAN ISHLASH 
 
Ishning maqsadi:
 Qog`oz va karton bilan ishlashni o`rganish. 
Kеrakli  jihozlar: 
qog`oz,  karton,  qaychi,  qalam,  chizg`ich, 
applikatsiya uchun materiallar, tabiiy ashyolar va hokazo. 
 
Qog`oz va karton bilan ishlash haqida nazariy ma'lumotlar 
1. Qog`oz va karton xususiyatlari. Ularning turlari va navlari 
Odamlar  asrlar  davomida  o`z  xotiralarini  suyakka,  toshga, 
hayvonlar  terisiga  bitik  qilib  keldi.  Fikrlarning  ilk  shakli  muayyan 
shartli  belgilar  bilan  ifodalangandir.  Dastlabki  kitoblar  -  qoyalar 
bo`lib,  ibtidoiy  odamlar  unga  ovchilik  qurol-yarog`lari,  o`rmon  va 
sahroda yashovchi hayvonlarning rasmlarini o`yib ishlaganlar. 
Osuriya  podshohi  Ashurbanipal  eramizdan  oldingi  7  asrda  o`z 
poytaxtida sopol kitoblarning katta kutubxonasini tashkil etgan bo`lib, 
bu kitob namunalari bizgacha yetib kelgan. 
Qadim  Hindistonda  yozuvlar  palma  barglariga  bitilgan.  Palma 
yaproqlarini quritib, ulardan eskiz plastinkalar qirqib olinib keyin tush 
bilan  yozilgan,  bu  plastinkalar  so`ng  bir-biriga  mustahkamlanib,  jildi 
yaxshi silliqlangan taxtachalardan qilingan, ustiga bezak berilib kitob 
holiga keltirilgan. 
Novgorod ruslari qayin po`stlog`ida yozishgan. 
Eramizdan V asr muqaddam Uzoq Sharq mamlakatlarida shoyiga 
yozish rasm bo`lgan. Bu ham qimmatbaho material bo`lib, madaniyat 
rivojlanib  borgan  sayin  yozish  uchun  arzon  materialga  talab  orta 
borgan. Olimlar qog`ozni birinchi marta ipak namati tayyorlanayotgan 
vaqtda paydo bo`lgan deb taxmin qiladilar. 
Anchagina  pishiq,  arzon  xom  ashyodan  tayyorlanadigan  qog`oz 
barcha mamlakatlarda keng qo`llana boshladi. 
Biroq  qog`ozni  tayyorlashning  bu  jarayoni  juda  unumsiz  edi, 
qog`ozga  talab  esa  borgan  sari  ortardi.  Keyinchalik  xom  ashyoni 
maydalashda o`g`ir o`rniga tegirmon toshidan foydalanila boshlandi.
 
Gazeta  qog`ozi
 
eng  arzon  va  ko`p  tarqalgan  qog`oz  turidir. 
Sifatiga  ko`ra  uncha  pishiq  emas,  namlikni  va  yelimni  yaxshi 
singdiradi
. 

---

~ 105 ~ 
 
Yozuv qog`ozi
 – sathi silliq, yelim singdirilgan, namlikni kamroq 
singdiradi.  Narsalarni  konstruksiyalash,  muqovalash,  kartondan 
yasalgan narsalarni yelimlashda juda qulay.