Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
Ishning yo`nalishini tanlash, dastur va reja, to`garakni 
komplektlash va tashkiliy ishlash
 
Ishning yo`nalishini tanlash 
Hozirgi  kunda  Respublikamizda  juda  ko`p  ixtisosliklar  mavjud. 
Bu  ixtisosliklarda  har  xil  turdagi  texnik  ob‘yektlar  va  moslamalar 
ishlatiladi.  Shuning  uchun  texnika  bo`yicha  maktabdan  tashqari 
tadbirlarni  tashkil  qilishda  o`quvchilarning  o`z  xohish  moyilligiga  va 
qiziqishiga  qarab  tanlash  prinsipiga  asosan  sharoit  tug`dirib  berish 
zarur.  Ayrim  maktablarda  bitta  mehnat  ta‘limi  o`qituvchisi 
o`quvchilarni  texnikaning  barcha  yo`nalishlari  bo`yicha  qiziqishlarini 
qondira  olmaydi.  Agarda  katta  maktab  bo`lsa  unda  2-3  ta  mehnat 

---

~ 101 ~ 
 
ta‘limi  o`qituvchilari  ishlasa  unda  o`quvchilarning  texnik  to`garaklar 
bo`yicha  ixtisos  va  qiziqishlarini  qondira  olishlari  mumkin.  To`garak 
ishlarining  yo`nalishlari  maktab  ma‘muriyati  ehtiyojidan  kelib  chiqib 
o`zi  belgilaydi.  Bunda  maktab  atrofida  joylashgan  ishlab  chiqarish 
korxonasini  xarakteri,  pedagogik  kadrlarning  salohiyati,  maktab 
moddiy  texnik  bazasi  va  uni  rivojlantirish  imkoniyatlari  inobatga 
olishi zarur. 
Agarda  maktab  miqyosida  tashkil  etayotgan  to`garaklar 
o`quvchilarning  ehtiyojiga  mos  kelmasa  u  holda  tuman  va  shahar 
miqyosidagi to`garaklarda ishtirok etishlari mumkin. Har bir yo`nalish 
bo`yicha ochilgan to`garak faoliyatida o`quvchilar umumiy va xususiy 
vazifalarni  amalga  oshiradilar.  Xususiy  masalalarni  hal  etish  uchun 
texnik to`garaklar maxsus dastur, me‘yoriy hujjatlar bo`yicha to`garak 
tashkilotlari  va  rahbarlari  o`quvchilar  bilan  olib  boriladigan  ishlarni 
mazmuni, shakli va metodlarini ishlab chiqadilar. 
Dastur va reja 
Texnik  to`garaklar  Respublika  ta‘lim  markazi  tomonidan 
tasdiqlangan  dastur  asosida  olib  boriladi.  To`garak  ishlari  maktabdan 
tashqari  mashg`ulotlarning  dasturiga  asosan  mavzular  har  xil  bo`lish 
mumkin.  Ular  shug`ullanishi  yiliga  qarab  boshlang`ich,  asosiy  va 
yuqori  darajadagi  guruhlarga  bo`linadi.  To`garaklarni  tashkil  qilish 
jarayonida rahbar o`zining tayyorgarlik darajasi, maktabning moddiy - 
texnik  bazasining  imkoniyati  va  o`quvchilarning  qiziqishiga  qarab 
dasturga  ma‘lum  o`zgartirishlar  kiritish  mumkin.  Har  tomonlama 
fikrlab  tuzilmagan  rejasi  qo`yilgan  maqsadga  erishish  qiyin.  Shuning 
uchun  to`garak  ishlarini  rejasi,  strukturasida  quyidagi  bo`limlar 
bo`lishini tavsiya etadi: 
1.  Umumiy  qism;  2.  Ta‘lim-tarbiya  ishlari;  3.  Metodik 
ishlanmalar; 4. Ommaviy tadbirlar; 5. Xo`jalik ishlari. 
To`garaklarni  tuzilgan  yillik  rejasi  maktab  direktori  yoki 
maktabdan  tashqari  o`quv  muassasasining  direktori  tomonidan 
tasdiqlanadi. 
To`garak ishlari boshlangunga qadar uning rejasi tasdiqdan o`tadi. 
To`garak  rahbari  to`garak  ishtirokchilarining  bilim  va  ommaviy 
ko`nikma  darajasi  bo`lmaganligi  uchun  uning  rejasini  amalga 
oshirishda  rahbarga  qiyinchilik  tug`diradi.  Birinchi  darsdan  keyin 
o`quvchilar o`zlarini qiziqish va moyilligiga qarab texnik ob‘yektlarni 
tanlaydilar, reja loyihasini muhokama qilishda uning a‘zolarini fikr va 

---

~ 102 ~ 
 
mulohazalarini  e‘tiborga  olish  zarur.  Har  bir  mashg`ulotga  to`garak 
rahbarlari  zarur  bo`lgan  asbob  -  uskuna,  material  va  zaruriy 
adabiyotlarni tayyorlab qo`yadi.