Samarqand iqtisodiyot va servis instituti «xalqaro turizm va turizm servisi» kafedrasi

TURISTIK MAHSULOT (100%)
 
 
Turpaket 
 yoki asosiy 
xizmatlar (50%) 
 (50%) 
 
Qo‘shimcha 
xizmatlar  
(30%) 
 
 
Tovarlar  
(20%) 
 
 

---

88 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6.2-rasm.
 Turistik mahsulotning tarkibiy tuzilishi 
 
6.3.  Turistik  xizmatlar xususiyatlarining  «To‘rtta  S» bilan  
ifodalanishi 
Turizm    xizmat  ko‘rsatish  jarayoni  sohaning  tashkil  etuvchisi  sifatida  o‘z 
xususiyatlariga  va  funksiyasiga  ega  bo‘lib,  bu  uni  xo‘jalik  yuritishning  avtonom 
Gid-tarjimon xizmati  
 
 
 
 
 
TURISTIK 
MAHSULOTLARNING TARKIBI 
 
Turistik tovarlar 
assortimenti
 
 
Turizmning asosiy 
xizmatlari
 
 
Turizmning qo‘shimcha 
xizmatlari
 
 
Suvenirlar, 
estaliklar 
 
Turoperator  
xizmatlari 
 
Moliyaviy  
cheklar 
 
Bank kredit 
kartalari 
 
 
Avtomobillarni 
ijaraga berish 
 
 
Immigrantlarning 
vizalari va hujjatlari
 
 
Qo‘riqlash
 
Sug‘urtalash
 
 
Axborotlar  bilan 
 ta’minlash 
 
Turagentlar 
xizmatlari 
 
Tashish – transfert  
 
Joylashtirish
 
Ovqatlantirish
 
Turistik ekskursiya 
xizmatlari 
 
Davolash va dam olish  
xizmatlari 
 
Turizmga  
doir narsalar
 
ва анжомлар 
 
Milliy 
hunarmandchilik
 
 маҳсулотлари 
 
Oziq-ovqat 
mahsulotlari 
 
Maishiy va 
industriya mollari 
 
Tamaki 
mahsulotlari 
 
Parfyumeriya 
mollari
 
 
 

---

89 
 
sohasi ekanligini belgilaydi. Boshqa  xizmat turlari kabi  turistik xizmatlar o‘ziga 
xos xususiyatlarini shartli ravishda «To‘rtta S»  bilan belgilasak, quyidagi holatda 
bo‘ladi: 
1.
 
Sezilmaslik.
  Turistik  xizmatlar  moddiy  mahsulot  bo‘lib  hisoblanmaydi. 
Ular  ijtimoiy  –  madaniy  (nomoddiy)  sohalarga  tegishli  bo‘ladi,  chunki 
iste’molchini  ijtimoiy-madaniy  xizmatlarga  bo‘lgan  ehtiyojini  jismoniy,  etnik-
intellektual,  ma’naviy  va  h.k.  ehtiyojini  qondirish  bo‘yicha  xizmatlarni  ijro 
etuvchilar  faoliyati aniqlaydi.  Ularni harid vaqtida ko‘z bilan ko‘rish  yoki  ushlab 
ko‘rish mumkin emas. Bunday xizmatlar ob’ekti bo‘lib, shaxsan iste’molchi (turist) 
hisoblanadi. 
2.  Servisni    va  iste’molchini  o‘zaro  bog‘liqligi.
    Xizmatlar    jarayoni 
iste’molchi va uni hosil etuvchilarning o‘zaro ta’siri  natijasidan tashkil topganligi 
sababli,  turistik  xizmatlarni  ko‘rsatish  jarayoni    (ishlab  chiqarish)  iste’mol  bilan 
birga  parallel  ravishda  yuz  beradi.  Ma’lumki,  moddiy  shaklda  tovarlarni  ishlab 
chiqarish,  uni  sotuvidan  oldin  amalga  oshiriladi,  faqat  undan  keyingina  iste’mol 
jarayoni  boshlanadi.  Muhim  xususiyatlaridan  yana  biri  bu  turistik  tovarlar  va 
xizmatlar  iste’moli  faqatgina  iste’molchini,  ya’ni  turistni  uning  ishlab  chiqilgan 
joyiga  olib  borilgan  holdagina  amalga  oshiriladi.  Oddiy    tovarlar  va  xizmatlar 
iste’moli esa  teskarisi, ya’ni ishlab chiqilgan mahsulot joyidan qat’iy nazar tayyor 
bo‘lgach, iste’molchi uni shu yerning o‘zida iste’mol qilishi mumkin.