Microsoft Word Tursunboyev S. O'zbek teatri tarixi. Majmua

ABDUQAHHOR IBROHIMOV ASARLARI 
HAQIDA IKKI ALLOMA SHARHI 
 
Abduqahhor  Ibrohimov  asarlarining  qimmati  shundaki,  u  bizning  o’zimiz  ko’nikkan 
hayotga  yangicha  nazar  bilan  qarashga  undaydi,  o’z-o’zimizga  uncha  bino  qo’ymaslikka, 
o’z-o’zimizga  haddan  ziyod  mahliyo  bo’lib  ketmaslikka  chaqiradi.  Muallif  juda  yuksak 
ijtimoiy  idealga  ega  va  hayotda  shu  idealga  mos  kelmaydigan  har  qanday  illatni  tom 
ma’nodagi  ehtiros  bilan  fosh  etadi.  Oqibatda  biz  o’zimizcha  qusur  emas,  qusurcha  deb 
hisoblagan  va  shuning  uchun  ham  beparvo,  loqayd  qarab  kelgan  illatlarning  mohiyatini 
aniqroq  va  chuqurroq  tasavvur  qilamiz.  Abduqahhor  Ibrohimov  komediyalarining 
hayotiyligi, zamonaviy ruhi mana shundadir. 
 
Ozod Sharafiddinov
, O’zbekiston qahramoni. 
«Illatlarga o’t ochib», «Sharq yulduzi» 
jurnali, 1986-yil, 6-son. 
 

---

Abduqahhor  Ibrohimov  har  doim  kulgili  xarakter,  kulgili  vaziyat  yaratish  yo’lidan 
boradi, uning asarlaridagi kulgi shu ikki narsaning uzviy qo’shilishidan hosil bo’ladi. Uning 
pyesalaridagi  konflikt  ham  xarakterlar  mohiyatiga  borib  taqaladi.  Dramaturg  asarlaridagi 
lirizmning,  psixologizmning  chuqurligi  (»Birinchi  bo’sa»,  «Arra»  kabi  asarlarida) 
fojeaviylik  bilan  komiklikning  yonma-yon  kelishi  («Meni  aytdi,  demang»,  «Zo’ldir»), 
publitsistik  («Sochqi»)  kabi  fazilatlar  ham  uni  bu  janrning  tabiatini  chuqur  tushunishidan 
dalolat beradi. Ayni paytda, kulgini kuchaytiruvchi boshqa vositalarga ham keng  murojaat 
etadi:  giperbola,  grotesk  barcha  satirik  xarakterlar  yaratishda  faol  qatnashadi, 
anglashilmovchilik  asosida  kulgi  chiqaradi,  parodiya,  taqlid  yo’lidan,  personajlarning  bir-
birini fosh qilishidan, bir-birini maqtashidan, qaytarish — takror vaziyat va xatti-harakatlar, 
so’zlaridan kulgu tug’diradi... 
 
Salohiddin Mamajonov
. «Satirada ijtimoiy 
ma’no», «Sovet O’zbekistoni san’ati» 
jurnali, 1982-yil, 10-son. 
 
«Birinchi  bo’sa»  pyesasi  ilk  bor  1971-yil  «Yosh  gvardiya»  teatrida  (rejissor  A.  Masafayev) 
qo’yilgan. Unda Meditsina instituti talabalaridan Shokirning Rohatoyga nisbatan samimiy muhabbati 
va undan ajralishi haqida hikoya qilingan. 
Quyida  M.  Rajabov,  M.  Ibrohimova  yaratgan  Shokir  va  Rohat  obrazlari  haqida  sharh  va 
pyesadan lavhalar bilan tanishasiz.