Bozor munosabatlari rivojlanishi sharoitida asosiy fondlarning mohiyati va nazariy asoslari

KIRISH………………………………………………………………………... 

29 

                 keyingi  to’liq oylar soni. 

Asosiy  ishlab  chiqarish  fondlaridan  foydalanishni  oshiruvchi  asosiy 

yo’nalishlar. 

 

Asosiy  fondlardan  foydalanish  samaradorligini  xalq  xo’jaligi  miqyosida 

baholash qiyin. Bu muammoning yechimi mahsulot ishlab chiqarishning oshishiga, 

aholi  istemolini  to’laroq  qondirilishiga,  mamlakatda  uskunalar  badlansining 

oshishiga,  mahsulot  tannarxining  kamayishiga,  ishlab  chiqarish  rentabilligining 

oshishiga olib keladi. 

 

Asosiy fondlardan nisbatan to’laroq foydalanish yangi quvvatlarni jalb qilish 

kabi ehtiyojlarning kamayishiga olib keladi. 

 

Asosiy  fondlardan  foydalanishning  yaxshilanishi  ularning  aylanish 

tezligining oshganligini ham bildiradi.  

 

Xullas,  asosiy  fondlardan  samarali  foydalanish  iqtisodiy  islohotlarning 

muhim  vazifasi  hisoblangan  -  chiqarilayotgan  mahsulot  sifatini  oshishi,  raqobat 

sharoitida mahsulotlarning tez realizasiya qilinishi bilan ham chambarchas bogliq. 

 

Asosiy fondlardan samarali foydalanish ularning samaradorligini oshirishga 

ta’sir 

qiluvchi 

intensiv 

va 

ekstensiv 

omillardan 

qanchalik 

to’liq 

foydalanilayotganligiga  bogliq.  Asosiy  fondlardan  foydalanishning  ekstensiv 

o’sishi bir tomonidan kalendar davrda uskunalardan foydalanish vaqtini oshirishni 

taqozo  qilsa,  ikkinchi  tomondan  uskunalarning  umumiy  qiymatida  ishlayotgan 

uskunalar hissasini oshirishni taqozo qiladi. 

 

Uskunalaran 

foydalanish 

vaqtini 

oshirishning 

asosiy 

yo’nalishlari 

quyidagilar: 



 

bo’sh  turib  qolishlarni  kamaytirish  maqsadida  uskunalarni  ta’mirlash 

sifatini  oshirish,  o’z  vaqtida  asosiy  ishlab  chiqarishni  ishchi  kuchi  bilan,  xom-

ashyo bilan, yonilgi va yarim fabirkatlar bilan ta’minlab turish; 



 

Kun mobaynida uskunalarning bekor turib qolishini qisqartirish, ularning 

ish koeffisiyentini oshirish. 

---