1-Mavzu: sql tiliga kirish

  
 
Ishning maqsadi:
 Talabalarga ma’lumotlar bazalarini yaratishda bazalarda 
ma’lumotlar rekursiyasi va tizimlarini
 
o’rgatishdan iborat. 
Masalaning qo`yilishi. 
Ma’lumotlar bazalarini yaratishda bazalarda ma’lumotlar 
rekursiyasi va tizimlarini qanday qilib tashkil etish mumkin.  
Topshiriqlar: 
1. Jadval stukturalari qanday aniqlanadi. 
2. Jadvallarni sxemalar orqali bog’lashni ko’rsating. 
SQL-da rekursiya ma'lumotlar bazasini kengaytirish qoidalarini qo'llab-quvvatlash 
uchun kiritilgan. Ma’lumki, baza tuzishda intensional qoidalarning uch turi mavjud 
deduktiv ma'lumotlar bazasi: oddiy, rekursiv va rad etilgan. Oddiy qoidalar va rad 
etish bilan maxsus qoidalar standart (rekursiv bo'lmagan) SQLda to'liq ifodalanadi. 
SQL-da rekursionni yoqish natijasida SQL-da deduktiv intentatsiya qoidalarining 
barcha imkoniyatlari aniq ekanligi. SQL-99 standarti so'rovlarning ta'rifini 
kengaytirdi. Uning sintaksisi quyidagi shaklni oldi: 
[WITH_ ibora] so’rov 
Bu erda so’rov so’rovning standart tushunchasini anglatadi. O’z navbatida, 
so’rovning boshida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan WITH gapi quyidagi 
maqsadlarga erishish uchun ishlatiladi: 
Keling, quyidagi jarayonni ko'rib chiqaylik. 
WITH B AS  
(SELECT ... FROM A ...  
UNION ALL  
SELECT ... FROM A,V ...) 
 SELECT .... 

---

Bu rekursiv bo’lmagan holdagi so’rov. Agar bu erda biz V va B larni mos holda 
almashtirishni amalga oshirsak u holda bu rekursiv holatni keltirib chiqaradi. 
WITH B AS  
(SELECT ... FROM A ...  
UNION ALL  
SELECT ... FROM A,B ...) 
 SELECT....  
Bu rekursiv ekanligini aniq ko’rsatish uchun tasodifiy mos emas, balki so’rov 
kiritilgan RECURSIVE kalit so’z: 
WITH RECURSIVE B AS  
   (SELECT ... FROM A ...  
     UNION ALL  
     SELECT ... FROM A,B ...)  
SELECT.... 
Agar ushbu kalit so’z ishlatilsa so’rov konteksti bo’lmagan hollarda rekursiv, 
ya’ni: 
WITH RECURSIVE B AS  
     (SELECT ... FROM A ...  
     UNION ALL  
       SELECT ... FROM A ,V ...)  
SELECT.... 
bu erda kalit so’z hisobga olinmaydi. Boshqasi bilan agar kalit so’z ishlatilmasa, 
u holda so’rov rekursivdir, keyin bu xato deb hisoblanadi. 
Rekursiv so’rovni baholashda dastlab B jadvali bo’sh deb taxmin qilinadi. 

---

Bu birinchi rekursiv bajarilish to’g’risida so’rovlar jadvali "SELECT ... FROM A 
...," so’rovnomasining natijasini oladi. 
Chunki ikkinchi qo’shimcha so’rov bo’sh qiymatni beradi, bo’sh jadvalga ishora 
qilganligi sababli B jadval tanlab olinadi. Keyingi barcha rekursiv hisoblashlar 
bu boshqalar tomonidan ishlatiladigan ikkinchi holat, chunki u B jadvalining 
rekursiv ta'rifiga ega. Har bir iteratsiya siklida, B jadvalining joriy holati 
o'zining yangi holatini shakllantirishda foydalanilgan. Bunday hisoblash B 
jadvalining keyingi tsikllari ushbu jadvalda yangi qatorlar paydo bo'lishiga olib 
kelmasa tugaydi.